Ταῦτα ἀκούσας ὁ ἡγεμὼν παρὰ τῆς καλῆς συζύγου αὐτοῦ, μετέβαλε τὴν ὀργὴν καὶ ἄλογον ὁρμὴν αὐτοῦ, φοβηθεὶς τὴν θείαν ἐκδίκησιν, ἀποστείλας δὲ ἀνθρώπους ἐκάλεσε τοὺς Ὁσίους νὰ ἐπιστρέψουν ἀφόβως εἰς τὸ ἡσυχαστήριον· ἀναζητήσαντες δὲ οἱ πεμφθέντες μετὰ δύο ἡμέρας εὗρον τὸν Ὅσιον Ἀντώνιον καὶ προσπεσόντες εἰς αὐτὸν ἐζήτουν συγχώρησιν καὶ παρεκάλουν, ἵνα ἐπιστρέψῃ εἰς τὸ ἀσκητήριόν του. Ὁ δὲ Ὅσιος ὑπακούσας ἐπανῆλθεν εἰς τὸ σπήλαιον καὶ ἡσύχαζε, δεόμενος τοῦ Θεοῦ νὰ παρέχῃ εἰς αὐτὸν ὑπομονὴν εἰς τοὺς πειρασμοὺς καὶ τὰς θλίψεις τὰς ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐπερχομένας, λέγων τὴν εὐχὴν τῶν τριῶν Παίδων· «Μὴ δὴ παραδῴης ἡμᾶς εἰς τέλος διὰ τὸ ὄνομά Σου τὸ ἅγιον». Ὁ δὲ Κύριος, ἐπακούσας τῆς δεήσεως αὐτοῦ, ὄχι μόνον τοὺς διασκορπισθέντας ἀδελφοὺς συνήθροισεν, ἀλλὰ καὶ ἄλλοι ἐκ διαρόρων πόλεων καὶ χωρῶν προσήρχοντο δεόμενοι τοῦ Ὁσίου νὰ τοὺς ὑποδεχθῇ καὶ διαφυλάξῃ αὐτοὺς ἐκ τῆς τοῦ κόσμου καὶ διαβόλου ἀπάτης καὶ ὁδηγήσῃ αὐτοὺς εἰς ὁδὸν σωτηρίας. Τούτους ὁ Ὅσιος ὑπεδέχετο εἰλικρινῶς, διδάσκων καὶ καθοδηγῶν αὐτοὺς εἰς τὴν τοῦ μονήρους βίου διαγωγήν μετὰ δὲ τὴν κανονικὴν δοκιμασίαν ἔλεγεν εἰς τὸν Ὅσιον Νίκωνα καὶ ἐκούρευεν αὐτοὺς μοναχούς· ὅθεν ηὐξήθη ὁ ἀριθμὸς ἕως δώδεκα.
Σκάψαντες τότε τὸ σπήλαιον ᾠκοδόμησαν εἰς αὐτὸ Ἐκκλησίαν και κελλία, τὰ ὁποῖα μέχρι σήμερον σῴζονται κάτωθεν τοῦ νεοκτισθέντος Μοναστηρίου εἰς τὸ σπήλαιον. Παρέμεινε δὲ ἐκεῖ ὁ Ὅσιος Ἀντώνιος χρόνους τεσσαράκοντα, στηρίζων τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ· τοὺς ὁποίους νουθετῶν, ἔλεγε μετ’ ἄλλας πολλὰς νουθεσίας καὶ ταῦτα· «Ἀδελφοὶ ἐν Κυρίῳ καὶ τέκνα, γινώσκετε ὅτι ὁ Κύριος διὰ προμηθείας τῆς Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου συνήθροισεν ἡμᾶς ἐν τούτῳ τῷ χορῷ καὶ ἔθεσεν ἡμᾶς ὡς ἀπαρχὴν εὐλογίας καὶ εἴμεθα εὐλογία τοῦ ἁγιωνύμου ὄρους Ἄθω, ἐπισκοπὴ τῆς Κυρίας ἡμῶν Δεσποίνης καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας, τὴν ὁποίαν καὶ κοινὴν προστάτιν καὶ ἔφορον ἔχομεν· ὅτι καθὼς ὁ ὁσιώτατος πατὴρ ἐμοῦ Θεόκτιστος ὁ τῆς Μονῆς Ἐσφιγμένου ἐκούρευσεν ἐμὲ καὶ διάδοχον αὐτοῦ κατέλιπεν, οὕτω καὶ ἐγὼ ἐκούρευσα σᾶς καὶ καταλείπω κλῆρον εἰς τοῦτον τὸν ἅγιον τόπον, ὅπως σῴζεται ἡ ἀπαρχὴ καὶ εὐλογία τοῦ Ἁγίου Ὄρους Ἄθω εἰς καθιέρωσιν πρῶτον τῆς Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ δεύτερον τῆς συγκροτηθείσης ταύτης Μονῆς τοῦ σπηλαίου· διὰ τοῦτο πρέπον εἶναι ἵνα πολιτεύεσθε ἀξίως τῆς κλήσεως ὑμῶν, καθὼς ἐμάθετε καὶ ἐδιδάχθητε παρ’ ἐμοῦ τοῦ ταπεινοῦ πατρός σας».