Ἔχων λοιπὸν ὁ Ὅσιος παιδιόθεν τὸν ἔνθεον πόθον ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ καὶ ἐπιθυμῶν τὸν ἤρεμον καὶ ἀπράγμονα βίον τῶν Μοναχῶν καὶ ἰδὼν ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς τὴν ἔνθεον διάθεσιν τῆς ψυχῆς, ὅτι θέλει γίνει αἴτιος πολλῶν σωτηρίας, ἔβαλεν ἀγαθὴν βουλὴν εἰς τὴν καρδίαν αὐτοῦ. Διὸ καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, ἔνθα ἤκμαζον τὰ ἱερὰ φροντιστήρια, καὶ ἔλαμπον οἱ σημειοφόροι Πατέρες. Διότι τότε δὲν ὑπῆρχον ἀκόμη Μοναστήρια εἰς Ρωσίαν, ἀλλ’ ὀλίγοι τινὲς ἡσύχαζον εἰς τοὺς οἴκους των καὶ κατὰ μόνας. Ἀπαρνησάμενος δὲ ὁ Ἅγιος γονεῖς, συγγενεῖς, ὕπαρξιν καὶ πᾶσαν γηΐνην προσπάθειαν, ἀνεχώρησεν εἰς ἀλλοδαπὴν γῆν κατὰ τὸν Πατριάρχην Ἀβραάμ, καθὼς ὁ Δεσπότης Χριστός, «καταλιπὼν τοὺς πατρῴους κόλπους καὶ τὰς ἀΰλους δυνάμεις λαθών, κατῆλθεν ἐπὶ τῆς γῆς δι’ ἡμᾶς πτωχεύσας ὁ πλουτῶν ἐν ἐλέει καὶ οὐκ εἶχε ποῦ τὴν κεφαλὴν κλῖναι». Ἦλθε λοιπὸν ὁ Ἅγιος εἰς τὴν βασιλίδα τῶν πόλεων καὶ περιελθὼν τοὺς ἐν αὐτῇ περικαλλεῖς Ναοὺς ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν αὐτῆς καὶ σεμνεῖα καὶ Μονὰς προσκυνήσας εὐλαβῶς, συνηντήθη μετὰ Μοναχῶν τοῦ ὄρους Ἄθω, μαθὼν δὲ τὸ ἐρημικὸν ὕψος τῆς πολιτείας τῶν ἐν αὐτῷ ἀσκουμένων Ὁσίων ἀνδρῶν, ἦλθεν εἰς τὸ Ὄρος τὸ Ἅγιον, ἔνθα θεωρῶν τὴν ἰσάγγελον βιοτὴν βρίθουσαν, ἐθαύμαζε καὶ ἐξεπλήττετο, διότι οἱ θαυμάσιοι ἐκεῖνοι Πατέρες ἐν ἀκτημοσύνῃ ἀτέχνως ἐπορεύοντο, οὔτε σπείροντες, οὔτε γεωργοῦντες γαίας, οὔτε βόας οὐδὲ ὑποζύγια ἔχοντες, ἀλλὰ καλύβας ἐκ ξύλου καὶ χόρτου προχείρως κατεσκευασμένας, οὕτως ἐν χειμῶνι καὶ θέρει διεκαρτέρουν, ἐρημικὸν καὶ ἥσυχον βίον διάγοντες.
Ἐλθὼν λοιπὸν ὁ Ἀντώνιος εἰς τὸν ἐν Ὁσίοις διαλάμποντα Θεόκτιστον τὸν ἐν τῷ ὄρει Σαμαρείας πρότερον ἡσυχάζοντα, εἶτα δὲ διὰ πολλῆς παρακλήσεως καὶ ἱκεσίας τῶν Πατέρων τῆς Μονῆς τοῦ Ἐσφιγμένου δεξάμενον τὴν ἡγουμενίαν καὶ κυβέρνησιν τῆς Μονῆς, παρεκάλεσεν αὐτὸν ἵνα δεχθῇ καὶ συντάξῃ καὶ αὐτὸν μὲ τὴν ὁμήγυριν τῶν ἀδελφῶν. Ὁ δὲ ἱερὸς Θεόκτιστος, προορατικοῦ χαρίσματος ἠξιωμένος ὢν καὶ γνωρίσας τὴν μέλλουσαν προκοπὴν τοῦ νέου καὶ ὅτι ἦτο σκεῦος ἐκλελεγμένον τῆς χάριτος, καὶ ὅτι πολλοὶ διὰ μέσου αὐτοῦ ἔμελλον νὰ σωθῶσιν, ὑπεδέχθη αὐτὸν καὶ συνηρίθμησε μετὰ τῆς λοιπῆς ἀδελφότητος· τόσην δὲ ὑπομονὴν καὶ καρτερίαν ἐν τῇ ὑπακοῇ καὶ ἀσκήσει ἐπέδειξεν, ὥστε ἐγένετο τύπος καὶ παράδειγμα καὶ ὑπογραμμὸς ἐναρέτου ἀγωγῆς εἰς τοὺς λοιποὺς ἀγωνιζομένους.