Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου καὶ θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΑΝΤΩΝΙΟΥ τοῦ Ρώσου ἀσκήσαντος τὸ πρῶτον ἐν τῷ ἁγιωνύμῳ ὄρει τοῦ Ἄθω, ὕστερον δὲ ἀπελθόντος εἰς Ρωσίαν καὶ ἀνεγείραντος ἐκ βάθρων τὴν περιβόητον καὶ περικαλλῆ Λαύραν εἰς τὸ Κίεβον, ὅπου καὶ ἀνεπαύθη.

Ὁ δὲ Ὅσιος Ἀντώνιος ἐπεμελεῖτο τότε Μοναχόν τινα ἔγκλειστον Ἰσαάκιον καλούμενον, ὅστις πλανηθεὶς ἀπὸ τὸν πονηρὸν ἐδέχθη φαντασίαν, κατὰ τὴν ὁποίαν τοῦ ἐφάνη ὁ Σατανᾶς εἰς εἶδος Χριστοῦ καὶ ἀπατηθεὶς ἐχόρευσε μετ’ αὐτοῦ, εἶτα καταπληγώσας αὐτὸν ἀφῆκεν ἡμιθανῆ κείμενον καὶ ἐκινδύνευεν ὁ ἄθλιος εἰς θάνατον. Τοῦτο μαθὼν ὁ Ἀντώνιος σπλαγχνισθεὶς παρέλαβεν αὐτὸν καὶ ἐπεμελεῖτο τὴν θεραπείαν του· ὁ δὲ διάβολος, φθονήσας τὴν ἰατρείαν τοῦ Ἰσαακίου, θέλων ἵνα μείνῃ ἀνίατος καὶ κερδήσῃ αὐτόν, μὴ ἐπιτυχὼν δέ, ἐξήγειρε τὸν τοιοῦτον πειρασμὸν κατὰ τοῦ Ἀντωνίου, τοῦ νὰ διωχθῇ ἐκεῖθεν, τὸ ὁποῖον καὶ κατώρθωσε διὰ τοῦ Ἰσλάβα, ὅστις ἐδίωξε τὸν Ὅσιον ἐκ τοῦ σπηλαίου. Ὁ δὲ ἀδελφὸς τοῦ ἄρχοντος, μαθὼν τὸν διωγμὸν τοῦ Ὁσίου, ἀποστείλας διὰ νυκτὸς ἀνθρώπους ἰδικούς του, ἔφερεν αὐτὸν εἰς Τζερνόκοβον ἢ Τζερνίγωβ, ἔνθα ἐξουσίαζεν ὁ ἄρχων οὗτος· ἔνθα εὑρὼν τόπον ἥσυχον ὁ Ἀντώνιος, εἰς ὄρος Μονδίνε καλούμενον, πλησίον τῆς πόλεως, ἔσκαψε σπήλαιον καὶ κατῴκησε, τὸ ὁποῖον ὕστερον ἔγινε Μοναστήριον.

Μετὰ δὲ ὀλίγον καιρόν, γνωρίσας ὁ αὐθέντης ὅτι ἀδίκως ἐδιώχθη ὁ Ὅσιος καὶ ὅτι καμμίαν ἐπιβουλὴν κατ’ αὐτοῦ δὲν ἐποίησε καὶ ὅτι σατανικὴ ἐνέργεια ἦτο νὰ διωχθῇ ἐκεῖθεν ὁ Ὅσιος, διὰ νὰ ἐμποδίσῃ τὴν τῶν πολλῶν ὠφέλειαν, μεταμεληθείς, ἀπέστειλεν ἀνθρώπους πρὸς τὸν Ὅσιον εἰς τὴν ἐπαρχίαν Τζεριβόσκιεσβαλ, παρακαλῶν αὐτὸν νὰ ἐπανέλθῃ εἰς τὸ σπήλαιόν του. Ὁ δὲ Ὅσιος, ὡς πρᾷος καὶ ἀμνησίκακος ὤν, ἐδέχθη τὴν πρόσκλησιν τοῦ ἄρχοντος καὶ ἐπέστρεψεν εἰς τοὺς ἀδελφούς, οἵτινες ἦσαν τεταραγμένοι διὰ τὴν ἀναχώρησίν του καὶ εὑρίσκοντο ὡς πρόβατα χωρὶς ποιμένα· ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἤθελε νὰ λείψῃ ἕνας τοιοῦτος φωστήρ, ὅστις ἐφώτιζε διὰ τῶν ἀρετῶν αὐτοῦ καὶ θαυμάτων πᾶσαν τὴν τῶν Ρώσων εὐσεβῆ ἐπικράτειαν.

Ἐπανελθὼν λοιπὸν ὁ Ὅσιος εἰς Κίεβον, ἤρχισεν ἀνασυνιστῶν τὸ μοναδικὸν τάγμα ὡς πρότερον, τὸ ὁποῖον ἤρχισε παρὰ Βλαδιμήρου τοῦ εὐσεβοῦς ἄρχοντος, ἀλλ’ ὕστερον ἠμελήθη, πάλιν δὲ παρὰ τοῦ Ὁσίου Ἀντωνίου συνεκροτήθη καὶ ἐπληθύνετο· ἀπὸ ὅσους δὲ πειρασμοὺς ἐδοκίμασε, μᾶλλον ἐνεδυναμοῦτο καὶ ἐστερεοῦτο ὁ Ἅγιος, χωρὶς ποσῶς νὰ ἐκκλίνῃ τοῦ ὅρου τῆς ἠθικῆς ἢ ἀσκητικῆς αὐτοῦ διαγωγῆς. Ἐκοπίασε λοιπὸν ὁ Ὅσιος εἰς τὸ σπήλαιον πολύ, ἕως οὗ τὸν ἐχθρὸν τελείως ἐξενεύρισε καὶ μὲ τὴν ὑπομονήν, καρτερίαν καὶ προσευχὴν αὐτοῦ παντελῶς κατεπάτησεν, ὅτι κατὰ τὸν λόγον τοῦ Κυρίου τὸ γένος αὐτὸ τὸ σατανικὸν ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ διώκεται.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε περὶ τῶν Ἁγίων τούτων, πότε ἕκαστος ἑορτάζεται, ἐν τῷ «Παναγίῳ», τῷ συνημμένῳ ἐν τῷ τέλει τοῦ ΙΔʹ τόμου τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Οὗτος εἶναι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Ρῶσος ὁ Ἔγκλειστος τοῦ ἐν Κιέβῳ σπηλαίου, ἑορταζόμενος κατὰ τὴν ιηʹ (18ην) Ἰουλίου. (Βλέπε ἀνὰ χεῖρας τόμον, σελ. 326).