Τῇ ΚΖ’ (27ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡ ἀνακομιδὴ τοῦ λειψάνου τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ.

τὸ ἱερὸν λείψανον εἰς χρυσοκόλλητον λάρνακα καὶ βαστάζοντες αὐτὴν ἐκίνησαν τὴν ὁδοιπορίαν πρόθυμοι μὲ ψαλμῳδίαν πολλήν, μὲ λαμπάδας καὶ θυμιάματα καὶ εἰς ὅσας πόλεις καὶ χώρας ὑπεδέχοντο τὸν Ἅγιον, ἡγιάζοντο. Ὅταν δὲ ἐπλησίασαν εἰς τὴν Χαλκηδόνα καὶ τὸ ἤκουσαν εἰς τὴν βασιλεύουσαν, ἔδραμον ὅλοι νέοι καὶ γέροντες μὲ πόθον πολὺν νὰ τὸ προϋπαντήσωσιν, ὡς ἔπρεπε, καὶ ἐγέμισε πλοῖα ὅλη ἡ θάλασσα, ἥτις ἐφαίνετο ὥσπερ γῆ στερεά.

Ὅταν ἔφθασε τὸ ἅγιον λείψανον ἀντίπεραν τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἐξῆλθεν ὁ Πατριάρχης μετὰ τοῦ βασιλέως καὶ ὅλη ἡ Σύγκλητος διὰ νὰ πρϋπαντήσωσι τὸν Ἅγιον. Τὴν θήκην δὲ τὴν ἔχουσαν τὸ ἅγιον λείψανον ἔβαλον εἰς πλοῖον βασιλικόν. Γενομένης δὲ τρικυμίας, τὰ μὲν ἄλλα πλοῖα διεσκορπίσθησαν εἰς ἓν καὶ ἄλλο μέρος, τὸ δὲ πλοῖον τὸ περιέχον τὸ ἅγιον λείψανον ἐξῆλθεν εἰς τὸν ἀγρὸν τῆς Καλλιτρόπης χήρας, τὴν ὁποίαν ἡ Εὐδοξία ἠδίκησεν, ὡς προείπομεν· καὶ τότε πάλιν ἔγινεν εἰς τὴν θάλασσαν γαλήνη. Ὅταν δὲ ἔφθασαν εἰς τὸν ὡρισμένον τόπον ἐκεῖνοι, οἵτινες ἐβάσταζον τὸ τίμιον λείψανον, εἶδον ὅτι ἔκλινε πάλιν θαυμασίως πρὸς τὸ ἓν μέρος ἀφ’ ἑαυτοῦ του, ἐκεῖνο τὸ ηὐτρεπισμένον καὶ ἡτοιμασμένον διὰ τὸν Ἅγιον κουβούκλιον καὶ προσεκάλει μὲ σχῆμα τὸ λείψανον. Μέγας εἶ, Κύριε, καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου! Ὅταν ἔβαλον εἰς τὸ πλοῖον ἐκεῖνο τὸ τίμιον λείψανον, ὁ μὲν βασιλεὺς εἶχε πόθον νὰ ὑπάγῃ εἰς τὰ βασίλεια, ἀλλ’ ὡς φαίνεται δὲν ἤθελεν ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος, διὰ ταῦτο κατέβη τὸ ρεῦμα τῆς θαλάσσης τοῦ Ἑλλησπόντου δυνατόν. Πρῶτον λοιπὸν ἐφέρθη τὸ ἅγιον λείψανον εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Ἀποστόλου Θωμᾶ, τὸν ὀνομαζόμενον τοῦ Ἀμαντίου, ὅπου ὁ βασιλεὺς ἦτο παρὼν καὶ ἐσκέπαζε διὰ τῆς βασιλικῆς του χλαμύδος τὴν θείαν σορὸν τοῦ λειψάνου καὶ ὁμοῦ παρεκάλει τὸν Ἅγιον νὰ παύσῃ τὸν κλονισμὸν τοῦ τάφου τῆς μητρός του, ὁ ὁποῖος ἔτρεμεν ἤδη τριάκοντα τρία ἔτη· καὶ δὴ ἐπέτυχε τῆς αἰτήσεως διότι ἐστάθη, παραδόξως, ὁ κινούμενος τάφος ἐκείνης.

Μετὰ ταῦτα ἐκομίσθη τὸ ἅγιον λείψανον εἰς τὸν Ναὸν τῆς Ἁγίας Εἰρήνης ἐκεῖ δὲ ἔβαλον το ἅγιον λείψανον ἐπάνω εἰς τὸ ἱερὸν Σύνθρονον καὶ ἐβόησαν ἅπαντες: «Ἀπόλαβε τὸν θρόνον σου, Ἅγιε». Εἶτα ἀπέθεσαν τὴν θήκην τοῦ λειψάνου ἐπὶ τῆς βασιλικῆς ἁμάξης καὶ ἔφεραν αὐτὸ εἰς τὸν Ναὸν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων. Ἐκεῖ ἔβαλαν τὸ ἅγιον λείψανον ἐπάνω εἰς τὴν ἱερὰν καθέδραν καί, ὢ τοῦ θαύματος! ἐπεφώνησεν εἰς τὸν λαὸν τὸ «Εἰρήνη πᾶσι καὶ τῇ Εὐδοξίᾳ συγχώρησις». Καὶ ὕστερον ἐτέθη ὑποκάτω εἰς τὴν γῆν ὅπου καὶ τώρα εὑρίσκεται. Ὅτε δὲ ἡ ἱερὰ λειτουργία ἐτελεῖτο,


Ὑποσημειώσεις

[1] Κατὰ μετάφρασιν τοῦ Ἱεροῦ Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου.

[2] Βύσσος εἶναι λινάρι λευκότατον καὶ λεπτότατον, ἀπὸ τὸ ὁποῖον ὑφαίνονται τὰ λεπτότατα καὶ λευκότατα ἱμάτια, ἅπερ φοροῦσιν οἱ πλούσιοι ἐν τῷ καιρῷ τοῦ θέρους.

[3] Σημειοῦμεν ἐνταῦθα, ὅτι ὁ μὲν Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ἐφανέρωσε διὰ ποῖον σκοπὸν ἐζήτησαν οἱ Ἰουδαῖοι νὰ συντριβῶσι τὰ σκέλη, τόσον τοῦ Κυρίου, ὅσον καὶ τῶν λῃστῶν· ἵνα ἀποθάνωσι τουτέστι ταχύτερον καὶ καταβιβασθῶσιν ἀπὸ τοὺς σταυροὺς καὶ ἀφαιρεθῶσιν ἐκ τοῦ μέσου διὰ τῆς ἐνταφιάσεως, ἵνα μὴ μένωσιν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ἐν τοιαύτῃ μεγάλῃ ἑορτῇ τοῦ Πάσχα, διότι τί λέγει; «Οἱ οὖν Ἰουδαῖοι ἵνα μὴ μείνῃ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ τὰ σώματα ἐν τῷ Σαββάτῳ, ἐπεὶ παρασκευὴ ἦν (ἦν γὰρ μεγάλη ἡ ἡμέρα ἐκείνη τοῦ Σαββάτου), ἠρώτησαν τὸν Πιλάτον, ἵνα κατεαγῶσιν αὐτῶν τὰ σκέλη καὶ ἀρθῶσιν. Ἦλθον οὖν οἱ στρατιῶται καὶ τοῦ μὲν πρώτου κατέαξαν τὰ σκέλη καὶ τοῦ ἄλλου τοῦ συσταυρωθέντος αὐτῷ»· (δῆλον δὲ ὅτι καὶ κατεβίβασαν αὐτοὺς ἀπὸ τοὺς Σταυροὺς καὶ ἐνεταφίασαν (Ἰωαν. ιθ’ 31). Ὁ θεῖος Χρυσόστομος λοιπὸν ἀκολουθῶν τὸν σκοπὸν τοῦτον τῶν Ἰουδαίων, ὑπέλαβεν ὅτι καθὼς οἱ στρατιῶται κατεβίβασαν τῶν λῃστῶν τὰ σώματα ἀπὸ τοὺς Σταυρούς, οὕτω κατεβίβασαν καὶ τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου ἀπὸ τὸν Σταυρόν· καὶ διὰ τοῦτο λέγει ἐδῶ, ὅτι οἱ Ἰουδαῖοι αὐτοὶ κατεβίβασαν τὸν Κύριον ἀπὸ τὸν Σταυρόν. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν ἐδήλωσε τοῦτο ρητῶς ὁ Εὐαγγελιστής, μάλιστα δὲ λέγει παρακατιών, ὅτι «Μετὰ ταῦτα ἠρώτησε τὸν Πιλάτον ὁ Ἰωσὴφ ὁ ἀπὸ Ἀριμαθαίας ἵνα ... ἄρῃ (ὃ δηλοῖ ἵνα σηκώσῃ ἐκ τοῦ μέσου καθὼς ἀνωτέρω ἡρμηνεύθη καὶ τὸ ἀρθῶσι) τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἐπέτρεψεν ὁ Πιλάτος» (κεφ. ιθ’ 38)· καὶ ἴσως ἕως οὗ ὁ στρατιώτης νὰ νύξῃ αὐτοῦ τὴν πλευρὰν καὶ νὰ ρεύσῃ ἐξ αὐτῆς αἷμα καὶ ὕδωρ, παρῆλθεν ἐν τῷ μεταξὺ χρονικόν τι διάστημα, μεθ’ ὃ ὑπῆγεν ὁ Ἰωσὴφ καὶ ἐζήτησε νὰ καταβιβάσῃ ἀπὸ τὸν Σταυρὸν τὸ σῶμα τοῦ τεθανατωμένου Σωτῆρος. Μαρτυροῦσι δὲ τοῦτο συμφώνως καὶ οἱ δύο Εὐαγγελισταί, ὅ τε Μάρκος καὶ ὁ Λουκᾶς διότι ὁ μὲν Μάρκος λέγει περὶ τοῦ Ἰωσήφ. «Καὶ ἀγοράσας σινδόνα καὶ καθελὼν αὐτόν, ἐνείλησε τῇ σινδόνι». (Μάρ. ιϛ’ 46) ὁ δὲ Λουκᾶς «Καὶ καθελὼν αὐτό, ἐνετύλιξεν αὐτὸ σινδόνι» (Λουκ. κγ’ 53).

[4] Ὅρα περὶ τοῦ Ἀρσακίου τούτου εἰς τὴν ἑνδεκάτην τοῦ Ὀκτωβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Ι’).