Τῇ ΚΖ’ (27ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡ ἀνακομιδὴ τοῦ λειψάνου τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ.

ἀλλὰ νὰ διατάξῃ νὰ γράψωσι τὸ ὄνομα τοῦ Χρυσοστόμου εἰς τὰ ἱερὰ δίπτυχα καὶ νὰ στείλῃ τὸν Θεόφιλον εἰς τὴν Θεσσαλονίκην, εἰς τὴν ὁποίαν θὰ ὑπάγῃ καὶ ὁ ἴδιος δι’ ἀναγκαίαν ὑπόθεσιν. Ταύτας τὰς ἐντολὰς ὁ βασιλεὺς ἀσμένως δεξάμενος καὶ ἔχων ἀπόφασιν νὰ τὰς ἐκτελέσῃ, ἔγραψε πρὸς τὸν Θεόφιλον οὕτως· «Ἐτάραξας ὅλην τὴν οἰκουμένην καὶ ἔλαβες τὴν τοποκρατορίαν σατανικῶς ἐφ’ ἑαυτοῦ σου, χωρὶς νὰ σεβασθῇς νόμους ἐκκλησιαστικούς, οὔτε βασιλικὴν ἐξουσίαν· ὅθεν ἀναχώρησον εὐθὺς ἄνευ οὐδεμιᾶς προφάσεως καὶ ὕπαγε εἰς τὴν Θεσσαλονίκην νὰ κριθῇς ὑπὸ τοῦ Ρώμης Ἀρχιεπισκόπου». Λαβὼν τὴν ἐπιστολὴν ταύτην ὁ Θεόφιλος ἐταράχθη βλέπων τὰς ἀπειλὰς τοῦ αὐτοκράτορος· ὅμως δὲν ἐπρόφθασε νὰ ὑπάγῃ εἰς Θεσσαλονίκην, διότι ὁ Θεὸς τοῦ ἔστειλεν ἀνίατον ἀσθένειαν καὶ ὀδυνώμενος ὑπὸ λιθιάσεως ὡμολόγει παρρησίᾳ τὰς κακουργίας, τὰς ὁποίας ἔπραξεν εἰς τὸν Χρυσόστομον καὶ διὰ τὰς ὁποίας δικαίως ἐπαιδεύετο, ἕως οὗ κακῶς ἐξεψύχησεν.

Ὄχι δὲ μόνον ὁ Θεόφιλος, ἀλλὰ καὶ ὅλοι ὅσοι συνεκοινώνησαν εἰς τὴν ἐξορίαν τοῦ Χρυσοστόμου ἐτιμωρήθησαν ὑπὸ θεηλάτου πληγῆς, κακῶς οἱ κακοὶ ἀπολεσθέντες· ἐξόχως δὲ ἡ Εὐδοξία ἔπεσεν εἰς αἱμόρροιαν καὶ ἐσάπισεν ὅλον τὸ σῶμά της, ὥστε ἐξ αὐτοῦ σκώληκες ἐξήρχοντο καὶ δυσωδία ἀνυπόφορος, ἐξ ὧν ἐγνώρισεν, ὅτι διὰ τὸν Ἅγιον τιμωρεῖται. Διὸ παρεκάλει αὐτὸν μὲ γοερὰς φωνάς, ἀπέδωκε τὸν ἀμπελῶνα εἰς τὴν χήραν ὡς καὶ τὰς ἄλλας ἀδικίας, τὰς ὁποίας ἐποίησε καὶ μὲ πολλὰς ὀδύνας ἐξεψύχησε. Καὶ πάλιν οὐδὲ μετὰ θάνατον ἔμεινεν ἀτιμώρητος, διότι ἔτρεμεν ὁ τάφος αὐτῆς, εἰς ἔκπληξιν τῶν ὁρώντων ἀνείκαστον, ὁ ὁποῖος κλόνος ἐκράτησε τριάκοντα τρία ἔτη, ἕως οὖ ἔφεραν ἀπὸ τῆς ἐξορίας τὸ ἅγιον λείψανον. Ἀφῆκε δὲ ἡ Εὐδοξία θυγατέρας τέσσαρας· Πουλχερίαν, Φουλίαν, Ἀρκαδίαν καὶ Μαρίαν καὶ ἕνα υἱὸν ὀνόματι Θεοδόσιον. Ἐβασίλευσε δὲ ὁ Ἀρκάδιος ἔτη δέκα τέσσαρα καὶ ἐτελεύτησεν, ὀκταετοῦς ὄντος τοῦ νέου Θεοδοσίου, αἱ δὲ ἀδελφαὶ τοῦ Θεοδοσίου δὲν ἐνυμφεύθησαν. Ἐκυβέρνα δὲ τὸ βασίλειον ἡ Πουλχερία, οὖσα τότε ἐτῶν δέκα ἐννέα, ἕως οὗ ἦλθεν ὁ Θεοδόσιος εἰς ἡλικίαν νόμιμον.

Βασιλεύοντος δὲ Θεοδοσίου τοῦ Μικροῦ ἤδη ἔτη τριάκοντα, ὁ Ἅγιος Πρόκλος, μαθητὴς καὶ Διάκονος χρηματίσας τοῦ θείου Χρυσοστόμου, κοινῇ ψήφῳ ἔγινε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Κατὰ δὲ τὸν τέταρτον χρόνον τῆς πατριαρχίας τοῦ Πρόκλου, ἤτοι ἐν ἔτει υλε’ (435), ἔπεισε τὸν βασιλέα καὶ ἔπεμψε διὰ νὰ φέρωσιν εἰς Κωνσταντινούπολιν τὸ λείψανον τοῦ θείου πατρός. Φθάσαντες οἱ ἀπεσταλμένοι


Ὑποσημειώσεις

[1] Κατὰ μετάφρασιν τοῦ Ἱεροῦ Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου.

[2] Βύσσος εἶναι λινάρι λευκότατον καὶ λεπτότατον, ἀπὸ τὸ ὁποῖον ὑφαίνονται τὰ λεπτότατα καὶ λευκότατα ἱμάτια, ἅπερ φοροῦσιν οἱ πλούσιοι ἐν τῷ καιρῷ τοῦ θέρους.

[3] Σημειοῦμεν ἐνταῦθα, ὅτι ὁ μὲν Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ἐφανέρωσε διὰ ποῖον σκοπὸν ἐζήτησαν οἱ Ἰουδαῖοι νὰ συντριβῶσι τὰ σκέλη, τόσον τοῦ Κυρίου, ὅσον καὶ τῶν λῃστῶν· ἵνα ἀποθάνωσι τουτέστι ταχύτερον καὶ καταβιβασθῶσιν ἀπὸ τοὺς σταυροὺς καὶ ἀφαιρεθῶσιν ἐκ τοῦ μέσου διὰ τῆς ἐνταφιάσεως, ἵνα μὴ μένωσιν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ἐν τοιαύτῃ μεγάλῃ ἑορτῇ τοῦ Πάσχα, διότι τί λέγει; «Οἱ οὖν Ἰουδαῖοι ἵνα μὴ μείνῃ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ τὰ σώματα ἐν τῷ Σαββάτῳ, ἐπεὶ παρασκευὴ ἦν (ἦν γὰρ μεγάλη ἡ ἡμέρα ἐκείνη τοῦ Σαββάτου), ἠρώτησαν τὸν Πιλάτον, ἵνα κατεαγῶσιν αὐτῶν τὰ σκέλη καὶ ἀρθῶσιν. Ἦλθον οὖν οἱ στρατιῶται καὶ τοῦ μὲν πρώτου κατέαξαν τὰ σκέλη καὶ τοῦ ἄλλου τοῦ συσταυρωθέντος αὐτῷ»· (δῆλον δὲ ὅτι καὶ κατεβίβασαν αὐτοὺς ἀπὸ τοὺς Σταυροὺς καὶ ἐνεταφίασαν (Ἰωαν. ιθ’ 31). Ὁ θεῖος Χρυσόστομος λοιπὸν ἀκολουθῶν τὸν σκοπὸν τοῦτον τῶν Ἰουδαίων, ὑπέλαβεν ὅτι καθὼς οἱ στρατιῶται κατεβίβασαν τῶν λῃστῶν τὰ σώματα ἀπὸ τοὺς Σταυρούς, οὕτω κατεβίβασαν καὶ τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου ἀπὸ τὸν Σταυρόν· καὶ διὰ τοῦτο λέγει ἐδῶ, ὅτι οἱ Ἰουδαῖοι αὐτοὶ κατεβίβασαν τὸν Κύριον ἀπὸ τὸν Σταυρόν. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν ἐδήλωσε τοῦτο ρητῶς ὁ Εὐαγγελιστής, μάλιστα δὲ λέγει παρακατιών, ὅτι «Μετὰ ταῦτα ἠρώτησε τὸν Πιλάτον ὁ Ἰωσὴφ ὁ ἀπὸ Ἀριμαθαίας ἵνα ... ἄρῃ (ὃ δηλοῖ ἵνα σηκώσῃ ἐκ τοῦ μέσου καθὼς ἀνωτέρω ἡρμηνεύθη καὶ τὸ ἀρθῶσι) τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἐπέτρεψεν ὁ Πιλάτος» (κεφ. ιθ’ 38)· καὶ ἴσως ἕως οὗ ὁ στρατιώτης νὰ νύξῃ αὐτοῦ τὴν πλευρὰν καὶ νὰ ρεύσῃ ἐξ αὐτῆς αἷμα καὶ ὕδωρ, παρῆλθεν ἐν τῷ μεταξὺ χρονικόν τι διάστημα, μεθ’ ὃ ὑπῆγεν ὁ Ἰωσὴφ καὶ ἐζήτησε νὰ καταβιβάσῃ ἀπὸ τὸν Σταυρὸν τὸ σῶμα τοῦ τεθανατωμένου Σωτῆρος. Μαρτυροῦσι δὲ τοῦτο συμφώνως καὶ οἱ δύο Εὐαγγελισταί, ὅ τε Μάρκος καὶ ὁ Λουκᾶς διότι ὁ μὲν Μάρκος λέγει περὶ τοῦ Ἰωσήφ. «Καὶ ἀγοράσας σινδόνα καὶ καθελὼν αὐτόν, ἐνείλησε τῇ σινδόνι». (Μάρ. ιϛ’ 46) ὁ δὲ Λουκᾶς «Καὶ καθελὼν αὐτό, ἐνετύλιξεν αὐτὸ σινδόνι» (Λουκ. κγ’ 53).

[4] Ὅρα περὶ τοῦ Ἀρσακίου τούτου εἰς τὴν ἑνδεκάτην τοῦ Ὀκτωβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Ι’).