Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος καὶ θεοφόρος πατὴρ ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ὁ ἐν τῷ Ὀλύμπῳ ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Σελίδα 10 από 24

Ἐκείνας τὰς ἡμέρας ἀπέθανεν ὁ τῆς Βεροίας Ἐπίσκοπος καὶ συναχθέντες ὅλοι συνεφώνησαν νὰ ψηφίσουν τὸν Ὅσιον. Πηγαίνοντες λοιπὸν οἱ πρόκριτοι εἰς τὸ Μοναστήριον, τὸν παρεκάλεσαν πολὺ νὰ δεχθῇ τὴν προστασίαν καὶ δὲν ἠθέλησε, κρίνων τὸν ἑαυτόν του, ὡς ταπεινόφρων, τοιαύτης ἀξίας ἀνάξιον καὶ παρεβίασαν αὐτὸν νὰ τοὺς ὑπακούσῃ· διὰ νὰ μὴ τὸν πειράζουν δέ, τοὺς εἶπε νὰ καρτερήσουν ἕως τὴν ἂλλην ἡμέραν νὰ τοὺς δώσῃ ἀπόκρισιν. Ἀνοίξας δὲ ὁ Ὅσιος τὸ ἱερὸν Εὐαγγέλιον ἀνέγνωσεν ἕνα στίχον καὶ γνωρίσας ὅτι δὲν ἦτο θέλημα Θεοῦ νὰ γίνῃ Ἀρχιερεύς, ἔφυγεν εἰς τόπον ἀπόκρυφον. Τὸ πρωΐ, ζητήσαντες αὐτὸν εἰς τὰ περίχωρα, δὲν τὸν εὗρον· ὅθεν ἐπιστρέψαντες περίλυποι ἐχειροτόνησάν τινα καλούμενον Νεόφυτον, τὸν ὁποῖον μετὰ χρόνους ἀτίμως καθήρεσαν. Ὁ δὲ Ὅσιος, ἀφοῦ ἔκαμεν ἐκεῖ εἰς τὴν Σκήτην τῆς Βεροίας πολὺν καιρόν, ἠθέλησε νὰ ὑπάγῃ εἰς τὰ μέρη τοῦ Ὀλύμπου, διὰ νὰ εὕρῃ τόπον ἥσυχον νὰ κατοικήσῃ νὰ μὴ τοῦ δίδουν ἐνόχλησιν. Ἀπελθὼν λοιπὸν εἰς χωρίον τι, Μαλαθραίαν καλούμενον [8], κείμενον εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους, ἔμεινεν εἰς τὴν οἰκίαν ἑνὸς φιλοχρίστου, τὸν ὁποῖον ἠρώτησεν ἀκριβῶς διὰ τὴν θέσιν τοῦ τόπου, ἐὰν εἶχεν ὕδωρ καὶ δένδρα· ὁ δὲ εἶπεν εἰς αὐτὸν ὅλην τὴν ἀλήθειαν, ὅτι ἦτο ὁ τόπος ὡραιότατος μὲ πολλὰς πηγὰς καὶ δένδρα μεγάλα, πεῦκα καὶ ἕτερα καὶ μὲ κοιλάδας ὡραιοτάτας. Ταῦτα ἀκούσας ἐχάρη ὁ Ὅσιος καὶ τὸν παρεκάλεσε διὰ τὸν Κύριον νὰ τὸν ὁδηγήσῃ ἕως ἐκεῖ. Ἀπῆλθον λοιπὸν εἰς τὸν τόπον, ὅπου τώρα τὸ Μοναστήριον τῆς Ἁγίας Τριάδος, καὶ βλέπων ὁ Ὅσιος τοιοῦτον τόπον χαριέστατον, ἐπλήσθη χαρᾶς καὶ ἀγαλλιάσεως καὶ ἔμεινεν ὥραν πολλὴν θαυμάζων καὶ στοχαζόμενος τὴν θέσιν τοῦ τόπου, τὸ ὕψος τῶν δύο κορυφῶν τοῦ ὄρους, τὰ πολλὰ καὶ μεγάλα δένδρα, τὴν ὁμαλὴν πεδιάδα καὶ τὸ πόσιμον ὕδωρ ἐκεῖνο τὸ διαυγὲς καὶ γλυκύτατον.

Ταῦτα ἰδὼν ὁ Ὅσιος ἔλεγε, ταῦτα κατὰ διάνοιαν· «Ὧδε κατοικήσω, ὅτι ἠρετισάμην». (Ψαλμ. ρλα’ (131), 15) τὸ ὄρος αὐτὸ τὸ θαυμάσιον. Εὐχαριστήσας δὲ τοῦ φιλοχρίστου ἀνδρός, εἶπεν εἰς αὐτόν· «Ὕπαγε, δοῦλε τοῦ Θεοῦ, εἰς τὸν οἶκόν σου καὶ ἐγὼ ἀπομένω ἐδῶ νὰ γυρίσω ὅλον τὸ ὄρος, νὰ ἴδω ἐὰν μοῦ ἀρέσῃ εἰς κατοίκησιν». Ἔμεινε λοιπὸν ἐκεῖ ἡμέρας τινάς. Ἔπειτα, ἐπειδὴ δὲν εἶχε τροφήν, κατέβη εἰς τὴν οἰκίαν ἐκείνου τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἠγόρασεν ὀλίγον ἄλευρον καὶ τὸ ἐζύμωσε, μὲ τὸ ὁποῖον πολλὰς ἡμέρας ἐπέρασεν. Εἰς ὀλίγον καιρὸν ἠκούσθη εἰς τὰ περίχωρα ὅτι εἷς Ἀσκητὴς

Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐν ἄλλοις γράφεται Σθλάτενα. Κατὰ τὴν γνώμην ἡμῶν, πρόκειται περὶ τοῦ χωρίου, ὅπερ μέχρι πρὸ 35ετίας περίπου ὠνομάζετο Σκλάταινα, ἤδη δὲ ἔχει μετονομασθῆ εἰς Ρίζωμα, ἀπέχον περὶ τὰ 14 χιλιόμετρα τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων.

[2] Κατὰ τὴν ζοφερὰν διὰ τὸν ἑλληνικὸν γένος καὶ γενικώτερον διὰ τὸν Χριστιανισμὸν ἐποχὴν ἐκείνην (ἀρχαὶ τῆς ΙϚ’ ἑκατονταετηρίδος), ὅτε ὁ Ἑλληνισμὸς ἐστέναζεν ὑπὸ τὴν δουλείαν τοῦ κατακτητοῦ, οἱ δὲ Χριστιανοὶ τῆς Ἀνατολῆς ὑφίσταντο τὴν σκληροτέραν δοκιμασίαν, τὸ Ἅγιον Ὄρος ἀπήλαυε ποιᾶς τινος σχετικῆς ἐλευθερίας, χάρις εἰς τὰ προνόμια τὰ ὁποῖα εἶχον παραχωρήσει εἰς αὐτὸ οἱ κατακτηταὶ σουλτᾶνοι. Τὴν ἐλευθερίαν ὅμως αὐτὴν οἱ Ἁγιορεῖται ἐξηγόραζον δι’ ἁδροτάτων καταβολῶν χρυσίου καὶ ἀργυρίου, τὸ ὁποῖον ὅμως δυσκόλως ἐξευρίσκετο, διότι ἠφάνιζεν αὐτὸ ἡ ἀπληστία τῶν κατακτητῶν. Πρὸς ἐξοικονόμησιν ὅθεν τῶν ἀπαιτουμένων διὰ τὴν καταβολὴν τῶν βαρυτάτων φόρων ἠναγκάζοντο νὰ προσφεύγουν εἰς τοὺς ὁμοδόξους τῶν ἐλευθέρων χωρῶν, ὧν μία ἦτο καὶ ἡ Βλαχία, ὑποτελὴς μὲν καὶ αὕτη εἰς τοὺς σουλτάνους, ἀλλ’ ἐσωτερικῶς ἐλευθέρα. Οἱ ἡγεμόνες τῆς Βλαχίας ἀπὸ τῆς ἐποχῆς ἀφ’ ἧς μετέβη ἐκεῖ (1499) ὁ Πατριάρχης Νήφων ὁ Β’ (βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΑ’), προσέφερον μεγάλα βοηθήματα εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος. Πρὸς τὸν σκοπὸν ὅθεν τοῦτον μετέβαινον τότε ἐκεῖ οἱ προεστῶτες τοῦ Ὄρους.

[3] Θηκαρᾶς ἦτο μέγα βιβλίον, τὸ ὁποῖον περιεῖχεν ἀναριθμήτους κατανυκτικὰς εὐχὰς καὶ ἐχρησιμοποιεῖτο ὑπὸ τῶν Ὀρθοδόξων ὡς προσευχητάριον ἢ εὐχολόγιον. Τοῦτο ἐξεδόθη τὸ πρῶτον ἐν Βενετίᾳ τὸ 1683 ὑπὸ Ἀγαπίου τοῦ Κρητός, ἔκτοτε δὲ ἐξεδόθη ἐπανειλημμένως.

[4] Μονὴ τῶν Βουλγάρων ἐλέγετο τότε ἡ Μονὴ τοῦ Φιλοθέου, διότι κατῴκουν εἰς αὐτὴν Μοναχοὶ Βούλγαροι.

[5] Ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου τούτου Ἀντωνίου τοῦ Νέου ἑορτάζεται κατὰ τὴν 17ην Ἰανουαρίου (βλέπε σελ. 369-371 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[6] Πρόκειται περὶ τοῦ Πατριάρχου Ἱερεμίου τοῦ Α’, πατριαρχεύσαντος ἀπὸ τὸ 1520-1545. Κατὰ τὸ ταξίδιον αὐτὸ τοῦ Ἱερεμίου Α’ ἐπωφεληθέντες οἱ ἐχθροί του προσέφεραν εἰς τὸν σουλτᾶνον 4000 χρυσᾶ νομίσματα καὶ ἐπέτυχαν νὰ ἀνακηρύξουν Πατριάρχην τὸν Ἰωαννίκιον Α’ (1523). Τοῦτο μαθόντες οἱ λοιποὶ Πατριάρχαι, εὑρισκόμενοι εἰσέτι εἰς Ἱεροσόλυμα, ἀφώρισαν τὸν Ἰωαννίκιον καὶ ἐπέτυχον τὴν εἰς τὸν θρόνον ἀποκατάστασιν τοῦ Ἱερεμίου.

[7] Κάθισμα ὀνομάζεται παρὰ τοῖς Μοναχοῖς κελλίον ἡσυχαστικὸν μακρὰν τοῦ Μοναστηρίου εὑρισκόμενον, ἀλλ’ ἐξ αὐτοῦ ἐξαρτώμενον, εἰς τὸ ὁποῖον διαμένουν εἷς ἢ περισσότεροι Μοναχοί.

[8] Ἀσφαλῶς τοῦτο εἶναι τὸ σημερινὸν χωρίον Μαλαθριά, ὑπαγόμενον εἰς τὴν Κοινότητα Δίου τοῦ νομοῦ Πιερίας (Κατερίνης), κείμενον εἰς τοὺς βορείους πρόποδας τοῦ ὄρους Ὀλύμπου.

[9] Τουρία ἢ Τουργιὰ εἶναι τὸ παλαιὸν ὄνομα τοῦ σημερινοῦ χωρίου Γανόχωρα.

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ