Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος καὶ θεοφόρος πατὴρ ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ὁ ἐν τῷ Ὀλύμπῳ ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Γυνή τις χήρα, Ζωὴ ὀνόματι, εἶχε δύο παῖδας, Δημήτριον καὶ Ἀρσένιον, εἰς τοῦτον δὲ ἦλθε δεινὴ ἀσθένεια καὶ ἐπρήσθη τὸ πρόσωπόν του, ἡ δὲ Ζωὴ ὡς μήτηρ περισσῶς ἐθλίβετο· ὅθεν λέγει εἰς αὐτὴν ὁ Δημήτριος· «Ἐὰν δὲν ὑπάγω τὸν ἀδελφόν μου εἰς τὸν Ὄλυμπον, ὅπου ἀσκητεύει ὁ Ἀββᾶς Διονύσιος, δὲν θεραπεύεται». Ἡ δὲ εἶπεν εἰς αὐτόν· «Ὕπαγε». Ἀπελθόντες λοιπὸν εἰς τὸν Ὅσιον καὶ εἰπόντες τὴν ὑπόθεσιν, τοὺς ὑπεδέχθη ἀσμένως καὶ ποιήσας εὐχὴν εἰς τον ἄρρωστον καὶ χρίσας αὐτοῦ τὸ πρόσωπον μὲ ἅγιον ἔλαιον, εἰς ὀλίγας ἡμέρας ἐθεραπεύθη· προσμείνας δὲ ἐκεῖ ὀλίγον καιρόν, ὠρέχθη τὰς τάξεις τῶν Μοναχῶν ὁ Ἀρσένιος καὶ ἔβαλε γνώμην νὰ γίνῃ Μοναχός· συμβουλευθεὶς δὲ καὶ τὸν Δημήτριον τὸν παρεκίνησε καὶ ἐκεῖνος νὰ τὸ κάμῃ, ὑποσχόμενος νὰ γίνῃ καὶ αὐτὸς ὕστερα. Ἐρρασοφόρεσε λοιπὸν ὁ Ἀρσένιος, ὁ δὲ Δημήτριος ἐπιστρέψας εἰς τὸν οἶκόν των ἀνήγγειλεν εἰς τὴν μητέρα του τὸ γενόμενον, ἥτις ἐλυπήθη τόσον ὥστε ἐθρήνει ἀπαρηγόρητα. Γυνὴ δέ τις τὴν συνεβούλευσε νὰ πληρώσῃ μάντισσάν τινα, νὰ τὸν κάμῃ νὰ φύγῃ ἀπὸ τὸ Μοναστήριον. Ἔκαμε λοιπὸν τὴν κακοπραγίαν ἡ μάντισσα, ἐπικαλουμένη μὲ ἐπῳδὰς τὸν ἔξαρχον τῶν δαιμόνων, τὸν ὁποῖον ἔστειλεν εἰς τὸν Ὄλυμπον νὰ βγάλῃ ἀπὸ τὴν Μονὴν τὸν Ἀρσένιον. Ἀλλὰ δὲν ἠδυνήθη ποσῶς ὁ ἀδύνατος νὰ ἔμβῃ εἰς τὸ Μοναστήριον· ὅτι ἡ θεία δύναμις ἥτις κατῴκει ἐκεῖ, τὸν ἐδίωκεν· ὅθεν ἐπιστρέψας εἰς τὴν μητέρα τοῦ Ἀρσενίου κατησχυμμένος καὶ ἄπρακτος, τὴν ἔσφιγγεν ἀπὸ τὸν λαιμὸν καὶ τὴν ἔδερε λέγων· «Διατί μὲ ἔστειλες εἰς τὸν Ἀσκητήν, τὸν δοῦλον τοῦ Θεοῦ, τὸν ὁποῖον δὲν δύναμαι νὰ πλησιάσω; ἀλλ’ ἐγὼ νὰ σοῦ δώσω τὴν πρέπουσαν ἀντάμειψιν». Ταῦτα λέγων ὁ δαίμων συχνάκις αὐτὴν ἐλάκτιζε δυνατὰ καὶ τὴν ἐμάστιζε, ἡ δὲ ἐφώναζε· συναχθέντες δὲ οἱ γείτονες καὶ ἐρωτῶντες τὴν αἰτίαν, ὡμολόγησε τὴν ἀλήθειαν· ἔστειλε δὲ τὸν Δημήτριον νὰ προσκαλέσῃ τὸν Ἅγιον καὶ παρευθὺς ὡς ἦλθε καὶ ἔκαμεν εὐχὴν δι’ αὐτὴν πρὸς Κύριον ἰατρεύθη· ὅθεν ὕστερον ἠγάπησε τόσον τὸ σχῆμα τῶν Μοναχῶν, ὥστε ἔγινε καὶ αὐτὴ Μοναχή, καθὼς ἐπίσης καὶ ὁ Δημήτριος.

Ἄλλη τις γυνή, ὀνόματι Παρασκευή, ἀπὸ τὸ χωρίον Ραψάνη, ἦτο συγκύπτουσα καὶ ἔκυπτε τόσον ἡ κεφαλή της, ὥστε ἔφθασεν ἕως τὰ γόνατα καὶ ἦτο εἰς τοὺς ὁρῶντας ἐλεεινὸν θέαμα καὶ οὔτε νὰ καθίσῃ ἢ νὰ περιπατήσῃ ἢ νὰ σηκώσῃ ποσῶς ἐπάνω τὴν κεφαλὴν ἠδύνατο· ὁ δὲ ἀνὴρ αὐτῆς ἐλυπεῖτο πολὺ καὶ ἐξώδευεν εἰς τοὺς ἰατροὺς


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐν ἄλλοις γράφεται Σθλάτενα. Κατὰ τὴν γνώμην ἡμῶν, πρόκειται περὶ τοῦ χωρίου, ὅπερ μέχρι πρὸ 35ετίας περίπου ὠνομάζετο Σκλάταινα, ἤδη δὲ ἔχει μετονομασθῆ εἰς Ρίζωμα, ἀπέχον περὶ τὰ 14 χιλιόμετρα τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων.

[2] Κατὰ τὴν ζοφερὰν διὰ τὸν ἑλληνικὸν γένος καὶ γενικώτερον διὰ τὸν Χριστιανισμὸν ἐποχὴν ἐκείνην (ἀρχαὶ τῆς ΙϚ’ ἑκατονταετηρίδος), ὅτε ὁ Ἑλληνισμὸς ἐστέναζεν ὑπὸ τὴν δουλείαν τοῦ κατακτητοῦ, οἱ δὲ Χριστιανοὶ τῆς Ἀνατολῆς ὑφίσταντο τὴν σκληροτέραν δοκιμασίαν, τὸ Ἅγιον Ὄρος ἀπήλαυε ποιᾶς τινος σχετικῆς ἐλευθερίας, χάρις εἰς τὰ προνόμια τὰ ὁποῖα εἶχον παραχωρήσει εἰς αὐτὸ οἱ κατακτηταὶ σουλτᾶνοι. Τὴν ἐλευθερίαν ὅμως αὐτὴν οἱ Ἁγιορεῖται ἐξηγόραζον δι’ ἁδροτάτων καταβολῶν χρυσίου καὶ ἀργυρίου, τὸ ὁποῖον ὅμως δυσκόλως ἐξευρίσκετο, διότι ἠφάνιζεν αὐτὸ ἡ ἀπληστία τῶν κατακτητῶν. Πρὸς ἐξοικονόμησιν ὅθεν τῶν ἀπαιτουμένων διὰ τὴν καταβολὴν τῶν βαρυτάτων φόρων ἠναγκάζοντο νὰ προσφεύγουν εἰς τοὺς ὁμοδόξους τῶν ἐλευθέρων χωρῶν, ὧν μία ἦτο καὶ ἡ Βλαχία, ὑποτελὴς μὲν καὶ αὕτη εἰς τοὺς σουλτάνους, ἀλλ’ ἐσωτερικῶς ἐλευθέρα. Οἱ ἡγεμόνες τῆς Βλαχίας ἀπὸ τῆς ἐποχῆς ἀφ’ ἧς μετέβη ἐκεῖ (1499) ὁ Πατριάρχης Νήφων ὁ Β’ (βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΑ’), προσέφερον μεγάλα βοηθήματα εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος. Πρὸς τὸν σκοπὸν ὅθεν τοῦτον μετέβαινον τότε ἐκεῖ οἱ προεστῶτες τοῦ Ὄρους.

[3] Θηκαρᾶς ἦτο μέγα βιβλίον, τὸ ὁποῖον περιεῖχεν ἀναριθμήτους κατανυκτικὰς εὐχὰς καὶ ἐχρησιμοποιεῖτο ὑπὸ τῶν Ὀρθοδόξων ὡς προσευχητάριον ἢ εὐχολόγιον. Τοῦτο ἐξεδόθη τὸ πρῶτον ἐν Βενετίᾳ τὸ 1683 ὑπὸ Ἀγαπίου τοῦ Κρητός, ἔκτοτε δὲ ἐξεδόθη ἐπανειλημμένως.

[4] Μονὴ τῶν Βουλγάρων ἐλέγετο τότε ἡ Μονὴ τοῦ Φιλοθέου, διότι κατῴκουν εἰς αὐτὴν Μοναχοὶ Βούλγαροι.

[5] Ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου τούτου Ἀντωνίου τοῦ Νέου ἑορτάζεται κατὰ τὴν 17ην Ἰανουαρίου (βλέπε σελ. 369-371 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[6] Πρόκειται περὶ τοῦ Πατριάρχου Ἱερεμίου τοῦ Α’, πατριαρχεύσαντος ἀπὸ τὸ 1520-1545. Κατὰ τὸ ταξίδιον αὐτὸ τοῦ Ἱερεμίου Α’ ἐπωφεληθέντες οἱ ἐχθροί του προσέφεραν εἰς τὸν σουλτᾶνον 4000 χρυσᾶ νομίσματα καὶ ἐπέτυχαν νὰ ἀνακηρύξουν Πατριάρχην τὸν Ἰωαννίκιον Α’ (1523). Τοῦτο μαθόντες οἱ λοιποὶ Πατριάρχαι, εὑρισκόμενοι εἰσέτι εἰς Ἱεροσόλυμα, ἀφώρισαν τὸν Ἰωαννίκιον καὶ ἐπέτυχον τὴν εἰς τὸν θρόνον ἀποκατάστασιν τοῦ Ἱερεμίου.

[7] Κάθισμα ὀνομάζεται παρὰ τοῖς Μοναχοῖς κελλίον ἡσυχαστικὸν μακρὰν τοῦ Μοναστηρίου εὑρισκόμενον, ἀλλ’ ἐξ αὐτοῦ ἐξαρτώμενον, εἰς τὸ ὁποῖον διαμένουν εἷς ἢ περισσότεροι Μοναχοί.

[8] Ἀσφαλῶς τοῦτο εἶναι τὸ σημερινὸν χωρίον Μαλαθριά, ὑπαγόμενον εἰς τὴν Κοινότητα Δίου τοῦ νομοῦ Πιερίας (Κατερίνης), κείμενον εἰς τοὺς βορείους πρόποδας τοῦ ὄρους Ὀλύμπου.

[9] Τουρία ἢ Τουργιὰ εἶναι τὸ παλαιὸν ὄνομα τοῦ σημερινοῦ χωρίου Γανόχωρα.