Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος καὶ θεοφόρος πατὴρ ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ὁ ἐν τῷ Ὀλύμπῳ ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Τοῦ λέγει ὁ Ὅσιος· «Τὰ πρόβατά σου εὑρίσκουν ἀνάπαυσιν εἰς κάθε τόπον ὡς ζῷα ἄλογα, ἡμεῖς δὲ τὰ λογικὰ τοῦ Δεσπότου πρόβατα δὲν ἔχομεν ἀλλοῦ τόπον ἁρμόδιον πρὸς Θεοῦ εὐαρέστησιν». Ταῦτα μὲν ἔλεγε πρὸς τὸν ἀσύνετον βοσκὸν ὁ Ὅσιος, ἀλλ’ αὐτὸς ὁ ἀνόσιος τὸν ὕβρισεν ἄσχημα καὶ ἀναίσχυντα, οὕτω λέγων· «Δὲν πηγαίνω ἐγὼ ἀπ’ ἐδῶ, ὅπου ἐγεννήθην καὶ ἀνετράφην, ἀλλὰ σὺ φύγε, ὅστις ἦλθες προχθὲς καὶ δὲν ἐξουσιάζεις τὸν τόπον, κακόγηρε». Τότε ὁ Ὅσιος ἀπεκρίνατο λέγων· «Εὐλογητὸς ὁ Θεός, ὅστις οἰκονομεῖ πρὸς τὸ συμφέρον μας ἅπαντα· αὐτός, ἐὰν εἶναι θέλημά του ἐδῶ νὰ οἰκήσω, νὰ σὲ παιδεύσῃ σὲ καὶ τὰ πρόβατα, διὰ νὰ καταλάβῃς τὶς εἶναι ὁ Θεὸς καὶ πῶς πρέπει νὰ τιμᾷς τοὺς δούλους του».

Ταῦτα εἰπὼν ὁ Ὅσιος ἀπῆλθεν εἰς τὸ κελλίον του ὁ δὲ ἐλεεινὸς ἐκεῖνος βοσκός, μὴ βάλλων ποσῶς εἰς τὸν νοῦν του τὴν τοῦ δικαίου δικαίαν ἀπόφασιν, ἐπῆγε νὰ βοσκήσῃ εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὄρους τὰ πρόβατα· ἀλλὰ (ὢ τοῦ θαύματος, ὢ τῆς ταχείας τοῦ Θεοῦ ἐκδικήσεως!) ἐξερριζώθη αὐτομάτως μία πέτρα ἀπὸ τὸ ὑψηλότερον μέρος τοῦ ὄρους καὶ ἐφόνευσε πολλὰ πρόβατα. Καὶ πάλιν ὁ ἀσύνετος δὲν ἐκατάλαβεν, ὅτι ἡ κατάρα τοῦ Ὁσίου τὸν ἔφθασε, νὰ τοῦ ζητήσῃ συγχώρησιν εἰς ὅσα ἀφρόνως ἐλάλησεν, ἀλλὰ πάλιν ἔβοσκεν εἰς τοῦ Μοναστηρίου τὰ ὅρια· ὅθεν εἰς ὀλίγας ἡμέρας ἐψόφησαν ὅλα τὰ πρόβατα καὶ αὐτὸς ἔπεσεν εἰς μεγάλην ἀσθένειαν καὶ ἐκοίτετο εἰς τοὺς ὁρῶντας ἐλεεινὸν καὶ ξένον θέαμα καὶ μήτε νὰ φάγῃ μήτε νὰ πίῃ ἠδύνατο, ἀλλ’ ἔμεινεν ὡσὰν σκιά· ἡ ὄψις του ἐγένετο μέλαινα, ἀπὸ δὲ τοὺς πόνους ἐπεθύμει τὸν θάνατον. Ὀψέποτε λοιπὸν ἐνθυμηθεὶς τὴν τοῦ Ὁσίου ἐπιτίμησιν καὶ τὴν αὐτοῦ πρὸς ἐκεῖνον αὐθάδειαν, ἀνήγγειλε πρὸς τοὺς συγγενεῖς αὐτοῦ τὴν ὑπόθεσιν καὶ αὐτοὶ τὸν συνεβούλευσαν νὰ ὑπάγῃ πρὸς αὐτὸν νὰ ζητήσῃ συγχώρησιν νὰ ἰατρευθῇ ἢ κἂν νὰ τελευτήσῃ ἵνα μὴ βασανίζεται. Τὸν ἐφόρτωσαν λοιπὸν εἰς ἕνα ὀνάριον καὶ τὸν ἐπῆγαν εἰς τὸ ὄρος. Τότε ἔτυχε καὶ κατέβαινεν ὁ Ἅγιος καὶ ἐρωτήσας αὐτοὺς ποῦ ἐπήγαιναν τοῦ ἀνήγγειλαν καταλεπτῶς τὴν ὑπόθεσιν ὁ δὲ Ὅσιος τὸν ἐλυπήθη ὡς συμπαθὴς καὶ εὔσπλαγχνος καὶ εὐλογήσας αὐτόν, ἐπρόσταξε νὰ τὸν ἀφήσουν ἐκεῖ εἰς τὴν Mονὴν νὰ τρώγῃ ἀπὸ τὰ κράνα, τὰ ὁποῖα ἔτρωγον οἱ Mοναχοί· εἰς ἑπτὰ δὲ ἡμέρας ἰατρεύθη τελείως καὶ ἐπέστρεψε περιπατῶν εἰς τὸν οἶκόν του.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐν ἄλλοις γράφεται Σθλάτενα. Κατὰ τὴν γνώμην ἡμῶν, πρόκειται περὶ τοῦ χωρίου, ὅπερ μέχρι πρὸ 35ετίας περίπου ὠνομάζετο Σκλάταινα, ἤδη δὲ ἔχει μετονομασθῆ εἰς Ρίζωμα, ἀπέχον περὶ τὰ 14 χιλιόμετρα τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων.

[2] Κατὰ τὴν ζοφερὰν διὰ τὸν ἑλληνικὸν γένος καὶ γενικώτερον διὰ τὸν Χριστιανισμὸν ἐποχὴν ἐκείνην (ἀρχαὶ τῆς ΙϚ’ ἑκατονταετηρίδος), ὅτε ὁ Ἑλληνισμὸς ἐστέναζεν ὑπὸ τὴν δουλείαν τοῦ κατακτητοῦ, οἱ δὲ Χριστιανοὶ τῆς Ἀνατολῆς ὑφίσταντο τὴν σκληροτέραν δοκιμασίαν, τὸ Ἅγιον Ὄρος ἀπήλαυε ποιᾶς τινος σχετικῆς ἐλευθερίας, χάρις εἰς τὰ προνόμια τὰ ὁποῖα εἶχον παραχωρήσει εἰς αὐτὸ οἱ κατακτηταὶ σουλτᾶνοι. Τὴν ἐλευθερίαν ὅμως αὐτὴν οἱ Ἁγιορεῖται ἐξηγόραζον δι’ ἁδροτάτων καταβολῶν χρυσίου καὶ ἀργυρίου, τὸ ὁποῖον ὅμως δυσκόλως ἐξευρίσκετο, διότι ἠφάνιζεν αὐτὸ ἡ ἀπληστία τῶν κατακτητῶν. Πρὸς ἐξοικονόμησιν ὅθεν τῶν ἀπαιτουμένων διὰ τὴν καταβολὴν τῶν βαρυτάτων φόρων ἠναγκάζοντο νὰ προσφεύγουν εἰς τοὺς ὁμοδόξους τῶν ἐλευθέρων χωρῶν, ὧν μία ἦτο καὶ ἡ Βλαχία, ὑποτελὴς μὲν καὶ αὕτη εἰς τοὺς σουλτάνους, ἀλλ’ ἐσωτερικῶς ἐλευθέρα. Οἱ ἡγεμόνες τῆς Βλαχίας ἀπὸ τῆς ἐποχῆς ἀφ’ ἧς μετέβη ἐκεῖ (1499) ὁ Πατριάρχης Νήφων ὁ Β’ (βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΑ’), προσέφερον μεγάλα βοηθήματα εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος. Πρὸς τὸν σκοπὸν ὅθεν τοῦτον μετέβαινον τότε ἐκεῖ οἱ προεστῶτες τοῦ Ὄρους.

[3] Θηκαρᾶς ἦτο μέγα βιβλίον, τὸ ὁποῖον περιεῖχεν ἀναριθμήτους κατανυκτικὰς εὐχὰς καὶ ἐχρησιμοποιεῖτο ὑπὸ τῶν Ὀρθοδόξων ὡς προσευχητάριον ἢ εὐχολόγιον. Τοῦτο ἐξεδόθη τὸ πρῶτον ἐν Βενετίᾳ τὸ 1683 ὑπὸ Ἀγαπίου τοῦ Κρητός, ἔκτοτε δὲ ἐξεδόθη ἐπανειλημμένως.

[4] Μονὴ τῶν Βουλγάρων ἐλέγετο τότε ἡ Μονὴ τοῦ Φιλοθέου, διότι κατῴκουν εἰς αὐτὴν Μοναχοὶ Βούλγαροι.

[5] Ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου τούτου Ἀντωνίου τοῦ Νέου ἑορτάζεται κατὰ τὴν 17ην Ἰανουαρίου (βλέπε σελ. 369-371 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[6] Πρόκειται περὶ τοῦ Πατριάρχου Ἱερεμίου τοῦ Α’, πατριαρχεύσαντος ἀπὸ τὸ 1520-1545. Κατὰ τὸ ταξίδιον αὐτὸ τοῦ Ἱερεμίου Α’ ἐπωφεληθέντες οἱ ἐχθροί του προσέφεραν εἰς τὸν σουλτᾶνον 4000 χρυσᾶ νομίσματα καὶ ἐπέτυχαν νὰ ἀνακηρύξουν Πατριάρχην τὸν Ἰωαννίκιον Α’ (1523). Τοῦτο μαθόντες οἱ λοιποὶ Πατριάρχαι, εὑρισκόμενοι εἰσέτι εἰς Ἱεροσόλυμα, ἀφώρισαν τὸν Ἰωαννίκιον καὶ ἐπέτυχον τὴν εἰς τὸν θρόνον ἀποκατάστασιν τοῦ Ἱερεμίου.

[7] Κάθισμα ὀνομάζεται παρὰ τοῖς Μοναχοῖς κελλίον ἡσυχαστικὸν μακρὰν τοῦ Μοναστηρίου εὑρισκόμενον, ἀλλ’ ἐξ αὐτοῦ ἐξαρτώμενον, εἰς τὸ ὁποῖον διαμένουν εἷς ἢ περισσότεροι Μοναχοί.

[8] Ἀσφαλῶς τοῦτο εἶναι τὸ σημερινὸν χωρίον Μαλαθριά, ὑπαγόμενον εἰς τὴν Κοινότητα Δίου τοῦ νομοῦ Πιερίας (Κατερίνης), κείμενον εἰς τοὺς βορείους πρόποδας τοῦ ὄρους Ὀλύμπου.

[9] Τουρία ἢ Τουργιὰ εἶναι τὸ παλαιὸν ὄνομα τοῦ σημερινοῦ χωρίου Γανόχωρα.