Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος καὶ θεοφόρος πατὴρ ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ὁ ἐν τῷ Ὀλύμπῳ ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Ἄλλην φορὰν ἔτυχεν ὁ Ὅσιος εἰς τὴν περιοχὴν τοῦ Κίτρους εἰς ἕνα χωρίον Τουρίαν καλούμενον [9], οἱ δὲ Χριστιανοὶ τὸν παρεκάλεσαν νὰ προσμείνῃ ὀλίγας ἡμέρας νὰ ἐξομολογηθοῦν καὶ ὑπήκουσεν. Ἀφοῦ λοιπὸν ἔμεινε τρεῖς ἡμέρας καὶ ἐξωμολόγησε πολλούς, ἦτο ἐκεῖ καὶ εἷς δημογέρων, ἔνυλος δαίμων, ὅστις δὲν ἐξωμολογήθη οὐδέποτε, ἀλλὰ μάλιστα καὶ τοὺς ἄλλους ἐχλεύαζε, διότι ἐξωμολογοῦντο τὰς πράξεις αὐτῶν εἰς ἄνθρωπον ὁμοιοπαθῆ, ὅστις δὲν δύναται νὰ τοὺς ὠφελήσῃ. Ταύτας καὶ ἄλλας φλυαρίας λέγων ἐκεῖνος ὁ ἀσυνείδητος, τὸ ἔμαθεν ἀπό τινα Ἱερέα ὁ Ὅσιος καὶ τὸν παρεκάλεσε νὰ παρακινήσῃ τὸν δημογέροντα νὰ τὸν φέρῃ ἐκεῖ νὰ συνομιλήσωσι· τούτου δὲ γενομένου καὶ ἰδὼν αὐτὸν ὁ Ὅσιος τοῦ εἶπε πολλὰς ρήσεις τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου, ὅτι μᾶς προστάσσει ὁ Κύριος νὰ ἐξομολογούμεθα ἀλλήλοις τὰ παραπτώματα ἡμῶν καὶ ἔχουσι τὴν ἐξουσίαν οἱ Ἀρχιερεῖς καὶ οἱ Ἱερεῖς νὰ συγχωρῶσι τὰ ἁμαρτήματα, ἐκεῖνος δὲ ὅστις καταφρονεῖ τὴν ἐξομολόγησιν κολάζεται. Αὐτὰ καὶ ἕτερα πλείονα εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ Ὅσιος, ἐλπίζων νὰ τὸν φέρῃ εἰς μεταμέλειαν ἀλλ’ αὐτὸς ὁ ἀνόσιος τὸν περιεγέλα καὶ ἐχλεύαζεν. Ὅθεν ἰδὼν αὐτὸν ἀδιόρθωτον, εἶπε ταῦτα, τὸν Μέγαν Παῦλον μιμούμενος· «Ἐπειδὴ διαστρέφεις τὰς εὐθείας ὁδοὺς τοῦ Κυρίου καὶ χλευάζεις τοὺς λόγους μου καὶ τὰς τοῦ Χριστοῦ παραγγελίας, ταλαίπωρε, ἰδοὺ χεὶρ Κυρίου ἐπὶ σὲ καὶ ὀργὴ ἀνηλεὴς ἐπὶ τὸν οἶκόν σου, διὰ νὰ ἴδωσι καὶ ἄλλοι νὰ ἐπιστρέψουν πρὸς μετάνοιαν». Ταῦτα εἰπών, ἐπῆγεν εἰς τὴν ὁδόν του ὁ Ὅσιος, ὁ δὲ ἀνόσιος ἐκεῖνος ἔπεσε μὲ ὅλους τῆς οἰκίας αὐτοῦ εἰς ἀσθένειαν καὶ οἱ μὲν ἄλλοι ὅλοι κακῶς ἐτελεύτησαν, αὐτὸς δὲ ἐκοίτετο ἐλεεινὸν θέαμα καὶ ἐβασανίζετο δικαίως ὁ ἄδικος. Τότε τινὲς τῶν συγγενῶν του ἐμήνυσαν τοῦ Ἁγίου, παρακαλοῦντες αὐτὸν νὰ ὑπάγῃ νὰ τοῦ δώσῃ βοήθειαν. Ὁ μὲν λοιπὸν Ὅσιος ἐκίνησε παρευθύς, ἀλλὰ προτοῦ νὰ φθάσῃ εἰς τὸν ἄρρωστον, αὐτὸς ὁ ἄθλιος ἐλεεινῶς ἐξεψύχησεν. Εἰς τοῦτο πολλὰ ἐλυπήθη ὁ Ἅγιος, ὅτι δὲν τὸν ἐπρόφθασε ζῶντα ἵνα τὸν φέρῃ εἰς μετάνοιαν. Ἀλλὰ ἂς εἴπωμεν καὶ ἄλλο παρόμοιον διὰ νὰ γνωρίσετε τοῦ Ὁσίου τὴν δύναμιν.

Πηγαίνων ὁ Ὅσιος τὴν ἄνοιξιν εἰς τὴν πόλιν Κατερίνην, συνήντησε καθ’ ὁδὸν νεάνιδάς τινας μὲ νέους, οἱ ὁποῖοι ἐτραγουδοῦσαν ἄσεμνα καὶ ἄπρεπα λόγια, μὲ τὰ ὁποῖα ἐπαρακινοῦσαν τοὺς νέους εἰς αἰσχρὰς καὶ ἀτόπους ἐπιθυμίας. Ταῦτα ἀκούων ἐλυπήθη ὁ μακάριος καὶ λέγει εἰς αὐτάς· «Διατὶ λέγετε σεῖς, αἵτινες εἶσθε παρθένοι, αὐτὰ τὰ αἰσχρὰ καὶ ἄσεμνα λόγια καὶ μολύνετε τὴν παρθενίαν σας καὶ παρακινεῖτε καὶ τοὺς νέους αὐτοὺς πρὸς ἀσέλγειαν καὶ δὲν ἐνθυμεῖσθε τὸν θάνατον;». Ταῦτα


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐν ἄλλοις γράφεται Σθλάτενα. Κατὰ τὴν γνώμην ἡμῶν, πρόκειται περὶ τοῦ χωρίου, ὅπερ μέχρι πρὸ 35ετίας περίπου ὠνομάζετο Σκλάταινα, ἤδη δὲ ἔχει μετονομασθῆ εἰς Ρίζωμα, ἀπέχον περὶ τὰ 14 χιλιόμετρα τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων.

[2] Κατὰ τὴν ζοφερὰν διὰ τὸν ἑλληνικὸν γένος καὶ γενικώτερον διὰ τὸν Χριστιανισμὸν ἐποχὴν ἐκείνην (ἀρχαὶ τῆς ΙϚ’ ἑκατονταετηρίδος), ὅτε ὁ Ἑλληνισμὸς ἐστέναζεν ὑπὸ τὴν δουλείαν τοῦ κατακτητοῦ, οἱ δὲ Χριστιανοὶ τῆς Ἀνατολῆς ὑφίσταντο τὴν σκληροτέραν δοκιμασίαν, τὸ Ἅγιον Ὄρος ἀπήλαυε ποιᾶς τινος σχετικῆς ἐλευθερίας, χάρις εἰς τὰ προνόμια τὰ ὁποῖα εἶχον παραχωρήσει εἰς αὐτὸ οἱ κατακτηταὶ σουλτᾶνοι. Τὴν ἐλευθερίαν ὅμως αὐτὴν οἱ Ἁγιορεῖται ἐξηγόραζον δι’ ἁδροτάτων καταβολῶν χρυσίου καὶ ἀργυρίου, τὸ ὁποῖον ὅμως δυσκόλως ἐξευρίσκετο, διότι ἠφάνιζεν αὐτὸ ἡ ἀπληστία τῶν κατακτητῶν. Πρὸς ἐξοικονόμησιν ὅθεν τῶν ἀπαιτουμένων διὰ τὴν καταβολὴν τῶν βαρυτάτων φόρων ἠναγκάζοντο νὰ προσφεύγουν εἰς τοὺς ὁμοδόξους τῶν ἐλευθέρων χωρῶν, ὧν μία ἦτο καὶ ἡ Βλαχία, ὑποτελὴς μὲν καὶ αὕτη εἰς τοὺς σουλτάνους, ἀλλ’ ἐσωτερικῶς ἐλευθέρα. Οἱ ἡγεμόνες τῆς Βλαχίας ἀπὸ τῆς ἐποχῆς ἀφ’ ἧς μετέβη ἐκεῖ (1499) ὁ Πατριάρχης Νήφων ὁ Β’ (βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΑ’), προσέφερον μεγάλα βοηθήματα εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος. Πρὸς τὸν σκοπὸν ὅθεν τοῦτον μετέβαινον τότε ἐκεῖ οἱ προεστῶτες τοῦ Ὄρους.

[3] Θηκαρᾶς ἦτο μέγα βιβλίον, τὸ ὁποῖον περιεῖχεν ἀναριθμήτους κατανυκτικὰς εὐχὰς καὶ ἐχρησιμοποιεῖτο ὑπὸ τῶν Ὀρθοδόξων ὡς προσευχητάριον ἢ εὐχολόγιον. Τοῦτο ἐξεδόθη τὸ πρῶτον ἐν Βενετίᾳ τὸ 1683 ὑπὸ Ἀγαπίου τοῦ Κρητός, ἔκτοτε δὲ ἐξεδόθη ἐπανειλημμένως.

[4] Μονὴ τῶν Βουλγάρων ἐλέγετο τότε ἡ Μονὴ τοῦ Φιλοθέου, διότι κατῴκουν εἰς αὐτὴν Μοναχοὶ Βούλγαροι.

[5] Ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου τούτου Ἀντωνίου τοῦ Νέου ἑορτάζεται κατὰ τὴν 17ην Ἰανουαρίου (βλέπε σελ. 369-371 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[6] Πρόκειται περὶ τοῦ Πατριάρχου Ἱερεμίου τοῦ Α’, πατριαρχεύσαντος ἀπὸ τὸ 1520-1545. Κατὰ τὸ ταξίδιον αὐτὸ τοῦ Ἱερεμίου Α’ ἐπωφεληθέντες οἱ ἐχθροί του προσέφεραν εἰς τὸν σουλτᾶνον 4000 χρυσᾶ νομίσματα καὶ ἐπέτυχαν νὰ ἀνακηρύξουν Πατριάρχην τὸν Ἰωαννίκιον Α’ (1523). Τοῦτο μαθόντες οἱ λοιποὶ Πατριάρχαι, εὑρισκόμενοι εἰσέτι εἰς Ἱεροσόλυμα, ἀφώρισαν τὸν Ἰωαννίκιον καὶ ἐπέτυχον τὴν εἰς τὸν θρόνον ἀποκατάστασιν τοῦ Ἱερεμίου.

[7] Κάθισμα ὀνομάζεται παρὰ τοῖς Μοναχοῖς κελλίον ἡσυχαστικὸν μακρὰν τοῦ Μοναστηρίου εὑρισκόμενον, ἀλλ’ ἐξ αὐτοῦ ἐξαρτώμενον, εἰς τὸ ὁποῖον διαμένουν εἷς ἢ περισσότεροι Μοναχοί.

[8] Ἀσφαλῶς τοῦτο εἶναι τὸ σημερινὸν χωρίον Μαλαθριά, ὑπαγόμενον εἰς τὴν Κοινότητα Δίου τοῦ νομοῦ Πιερίας (Κατερίνης), κείμενον εἰς τοὺς βορείους πρόποδας τοῦ ὄρους Ὀλύμπου.

[9] Τουρία ἢ Τουργιὰ εἶναι τὸ παλαιὸν ὄνομα τοῦ σημερινοῦ χωρίου Γανόχωρα.