Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος καὶ θεοφόρος πατὴρ ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ὁ ἐν τῷ Ὀλύμπῳ ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

καὶ λαβὼν χάρτην ἱστόρησε, τὰς μορφὰς αὐτῶν, ὅτι ἤξευρε τὴν ζωγραφικὴν ἐπιτήδεια καὶ τὸν μὲν ἕνα ἐζωγράφισε μὲ γένεια, τὸν δὲ ἕτερον νεώτερον· τὴν ἑπομένην ἡμέραν ἦλθον οἱ Μοναχοὶ καὶ ὁ πρῶτος ὅστις εἶχε γένεια ἦτο Διάκονος, τὴν κλῆσιν Ἰάκωβος, ὅστις ἔμεινε καὶ ἐτελεύτησεν εἰς τὸ Μοναστήριον, ὁ δὲ νεώτερος καὶ αὐτὸς Διάκονος, Ἠλίας καλούμενος, ἔγινε μετὰ ταῦτα Ἡγούμενος, ἔπειτα δὲ καὶ Πλαταμῶνος Ἐπίσκοπος.

Μία χήρα γραῖα ἦτο ἀσθενὴς καὶ ἐμήνυσε τοῦ Ὁσίου νὰ τὴν κάμῃ Μοναχὴν πρὶν ἀποθάνῃ· ὁ δὲ εἶπεν εἰς αὐτήν· «Μὴ φοβεῖσαι διὰ τὸν θάνατον, ὅτι ἀφοῦ καλογερευθῇς, μέλλει νὰ ζήσῃς ἀκόμη χρόνια δώδεκα» καὶ οὕτως ἐγένετο, καθὼς ἐπροφήτευσεν ὁ θεόπνευστος. Ἄλλη γυνὴ εἶχεν υἱὸν μονογενῆ, ὅστις ἔγινε Μοναχὸς εἰς τὸν Ὄλυμπον· ἔπειτα ἐπῆγε νὰ ἴδῃ τὴν μητέρα του, ἥτις ἥρπασεν ἀπὸ τὴν κεφαλήν του θυμωμένη τὸ καλυμμαύχιον καὶ ρίψασα τοῦτο τὸν ἐνέδυσε κοσμικὰ καὶ τὸν ἐκράτησεν εἰς τὸν οἶκόν της. Εἰς ὀλίγας ἡμέρας ἐπῆγεν εἰς τὸ χωρίον ἐκεῖνο ὁ Ἅγιος καὶ πηγαίνουσα εἰς αὐτὸν ἡ γυνή, ἐπλησίασε νὰ ἀσπασθῇ τὴν χεῖρά του, ὁ δὲ εἶπεν εἰς αὐτήν, μὲ ὅλον ὅτι δὲν τὴν εἶδεν ἄλλην φοράν· «Μὴ μοῦ ἐγγίζῃς, ἀθλία, ἥτις κατεπάτησες τὸ ἀγγελικὸν σχῆμα καὶ θαρρεῖς νὰ ἔχῃς τὸν υἱὸν βοηθὸν εἰς τὸ γῆράς σου· ἀλλὰ οὐαί σοι, ὅτι αὐτὸς ἀποθνῄσκει αὔριον κακὸν θάνατον, σὺ δὲ ν’ ἀπολαύσῃς τὴν τιμωρίαν τῆς ἀφροσύνης σου». Καὶ τὴν ἄλλην ἡμέραν ἐκρημνίσθη ἀπὸ δένδρον ὑψηλὸν ὁ υἱὸς αὐτῆς καὶ ἐτελεύτησε, καθὼς ὁ Ὅσιος ἐπροφήτευσεν. Ἄλλη τις γυνὴ γερόντισσα ἀπὸ ἕνα χωρίον τοῦ Πλαταμῶνος, Αἴγανη καλούμενον, ὑπαντήσασα τὸν Ἅγιον, εἶπεν εἰς αὐτόν· «Δὲν δύναμαι πλέον νὰ δουλεύω καὶ παρακαλῶ τὸν Κύριον νὰ μὲ ἀναπαύσῃ»· ὁ δὲ ἀπεκρίνατο· «Μὴ λυπεῖσαι δι’ αὐτό, ὅτι σήμερον ἀποθνῄσκεις καὶ λάβε αὐτὰ τὰ τρία ἀργύρια νὰ πληρώσῃς τοὺς Ἱερεῖς νὰ σὲ θάψωσιν». Οὕτως εἷπε καὶ εἰς ὀλίγον διάστημα ἡ γραῖα ἠσθένησε καὶ ἐσυνάχθησαν αἱ γειτόνισσαι, ἡ δὲ εἶπε πρὸς αὐτὰς διὰ τὸν Ὅσιον καὶ ταῦτα λέγουσα, κατὰ τὴν τοῦ Ὁσίου προφητείαν, ἐξεψύχησεν.

Ἀλλὰ τί νὰ διηγοῦμαι ἕνα καθ’ ἕνα τὰ τούτου τερατουργήματα, τὰ ὁποῖα ὑπερβαίνουν ψάμμον θαλασσίαν καὶ ἄστρα οὐράνια; Εἰς πολλοὺς τὰ μέλλοντα προεφήτευσε καὶ πολλὰς ἀτέκνους, εὐτέκνους μὲ τὴν προσευχήν του ἐποίησε. Πολλοὺς πρὸς ψυχικὴν σωτηρίαν ὡδήγησε μὲ τὰς διδαχὰς καὶ νουθεσίας του καὶ πολλοὺς πειρασμοὺς ὑπὸ τῶν Ἀγαρηνῶν ὑπέμεινε καὶ κινδύνους, ὡς ὁ μακάριος Παῦλος, ἐν γῇ, ἐν θαλάσσῃ καὶ ἐν παντὶ τόπῳ ἀπὸ τοὺς μισοχρίστους καὶ ἄφρονας,


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐν ἄλλοις γράφεται Σθλάτενα. Κατὰ τὴν γνώμην ἡμῶν, πρόκειται περὶ τοῦ χωρίου, ὅπερ μέχρι πρὸ 35ετίας περίπου ὠνομάζετο Σκλάταινα, ἤδη δὲ ἔχει μετονομασθῆ εἰς Ρίζωμα, ἀπέχον περὶ τὰ 14 χιλιόμετρα τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων.

[2] Κατὰ τὴν ζοφερὰν διὰ τὸν ἑλληνικὸν γένος καὶ γενικώτερον διὰ τὸν Χριστιανισμὸν ἐποχὴν ἐκείνην (ἀρχαὶ τῆς ΙϚ’ ἑκατονταετηρίδος), ὅτε ὁ Ἑλληνισμὸς ἐστέναζεν ὑπὸ τὴν δουλείαν τοῦ κατακτητοῦ, οἱ δὲ Χριστιανοὶ τῆς Ἀνατολῆς ὑφίσταντο τὴν σκληροτέραν δοκιμασίαν, τὸ Ἅγιον Ὄρος ἀπήλαυε ποιᾶς τινος σχετικῆς ἐλευθερίας, χάρις εἰς τὰ προνόμια τὰ ὁποῖα εἶχον παραχωρήσει εἰς αὐτὸ οἱ κατακτηταὶ σουλτᾶνοι. Τὴν ἐλευθερίαν ὅμως αὐτὴν οἱ Ἁγιορεῖται ἐξηγόραζον δι’ ἁδροτάτων καταβολῶν χρυσίου καὶ ἀργυρίου, τὸ ὁποῖον ὅμως δυσκόλως ἐξευρίσκετο, διότι ἠφάνιζεν αὐτὸ ἡ ἀπληστία τῶν κατακτητῶν. Πρὸς ἐξοικονόμησιν ὅθεν τῶν ἀπαιτουμένων διὰ τὴν καταβολὴν τῶν βαρυτάτων φόρων ἠναγκάζοντο νὰ προσφεύγουν εἰς τοὺς ὁμοδόξους τῶν ἐλευθέρων χωρῶν, ὧν μία ἦτο καὶ ἡ Βλαχία, ὑποτελὴς μὲν καὶ αὕτη εἰς τοὺς σουλτάνους, ἀλλ’ ἐσωτερικῶς ἐλευθέρα. Οἱ ἡγεμόνες τῆς Βλαχίας ἀπὸ τῆς ἐποχῆς ἀφ’ ἧς μετέβη ἐκεῖ (1499) ὁ Πατριάρχης Νήφων ὁ Β’ (βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΑ’), προσέφερον μεγάλα βοηθήματα εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος. Πρὸς τὸν σκοπὸν ὅθεν τοῦτον μετέβαινον τότε ἐκεῖ οἱ προεστῶτες τοῦ Ὄρους.

[3] Θηκαρᾶς ἦτο μέγα βιβλίον, τὸ ὁποῖον περιεῖχεν ἀναριθμήτους κατανυκτικὰς εὐχὰς καὶ ἐχρησιμοποιεῖτο ὑπὸ τῶν Ὀρθοδόξων ὡς προσευχητάριον ἢ εὐχολόγιον. Τοῦτο ἐξεδόθη τὸ πρῶτον ἐν Βενετίᾳ τὸ 1683 ὑπὸ Ἀγαπίου τοῦ Κρητός, ἔκτοτε δὲ ἐξεδόθη ἐπανειλημμένως.

[4] Μονὴ τῶν Βουλγάρων ἐλέγετο τότε ἡ Μονὴ τοῦ Φιλοθέου, διότι κατῴκουν εἰς αὐτὴν Μοναχοὶ Βούλγαροι.

[5] Ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου τούτου Ἀντωνίου τοῦ Νέου ἑορτάζεται κατὰ τὴν 17ην Ἰανουαρίου (βλέπε σελ. 369-371 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[6] Πρόκειται περὶ τοῦ Πατριάρχου Ἱερεμίου τοῦ Α’, πατριαρχεύσαντος ἀπὸ τὸ 1520-1545. Κατὰ τὸ ταξίδιον αὐτὸ τοῦ Ἱερεμίου Α’ ἐπωφεληθέντες οἱ ἐχθροί του προσέφεραν εἰς τὸν σουλτᾶνον 4000 χρυσᾶ νομίσματα καὶ ἐπέτυχαν νὰ ἀνακηρύξουν Πατριάρχην τὸν Ἰωαννίκιον Α’ (1523). Τοῦτο μαθόντες οἱ λοιποὶ Πατριάρχαι, εὑρισκόμενοι εἰσέτι εἰς Ἱεροσόλυμα, ἀφώρισαν τὸν Ἰωαννίκιον καὶ ἐπέτυχον τὴν εἰς τὸν θρόνον ἀποκατάστασιν τοῦ Ἱερεμίου.

[7] Κάθισμα ὀνομάζεται παρὰ τοῖς Μοναχοῖς κελλίον ἡσυχαστικὸν μακρὰν τοῦ Μοναστηρίου εὑρισκόμενον, ἀλλ’ ἐξ αὐτοῦ ἐξαρτώμενον, εἰς τὸ ὁποῖον διαμένουν εἷς ἢ περισσότεροι Μοναχοί.

[8] Ἀσφαλῶς τοῦτο εἶναι τὸ σημερινὸν χωρίον Μαλαθριά, ὑπαγόμενον εἰς τὴν Κοινότητα Δίου τοῦ νομοῦ Πιερίας (Κατερίνης), κείμενον εἰς τοὺς βορείους πρόποδας τοῦ ὄρους Ὀλύμπου.

[9] Τουρία ἢ Τουργιὰ εἶναι τὸ παλαιὸν ὄνομα τοῦ σημερινοῦ χωρίου Γανόχωρα.