Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος καὶ θεοφόρος πατὴρ ἡμῶν ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ὁ ἐν τῷ Ὀλύμπῳ ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὅλα ὁ Κύριος τὸν ἐφύλαξε σῷον καὶ ἀβλαβῆ. Ἀλλ’ ἐπειδὴ καὶ αὐτὸς σάρκα ἐφόρει καὶ ἔμελλε νὰ τελευτήσῃ ὡς ἄνθρωπος, ἦλθεν ἡ ὥρα τῆς μεταστάσεως αὐτοῦ καὶ ἀκούσατε. Καθὼς εὑρίσκετο εἰς τὸ ὄρος τῆς Δημητριάδος μὲ τὸν Καθηγούμενον τῆς Μονῆς ἐκείνης Παρθένιον καὶ ἀνεγίγνωσκον οἱ ἀδελφοὶ τὸ Μεσονυκτικόν, ἐπειδὴ δὲν ἠδύνατο νὰ στέκῃ εἰς τοὺς πόδας ὁ Ὅσιος, ἐκάθισεν εἰς τὸ μαγειρεῖον νὰ ἀναπαυθῇ ὀλίγον καὶ οἱ ἄλλοι ἔψαλλον. Ἦτο δὲ τότε Ἰανουάριος καὶ δὲν εἶχεν ἱμάτια νὰ προφυλαχθῇ ὀλίγον ἀπὸ τὴν ψύχραν, καθὼς φοροῦσιν οἱ φιλόσαρκοι, ἀλλὰ μόνον ἕνα πενιχρὸν καὶ ἄχρηστον. Ἀφοῦ λοιπὸν ἀνέγνωσαν τὸ Μεσονυκτικόν, ἐπῆγεν ὁ Ἱερεὺς καὶ τὸν ἐτράβηξε νὰ ἐξυπνήσῃ, νομίζων ὅτι ἀπεκοιμήθη ὁ Ἅγιος· αὐτὸς ὅμως ὁ μακάριος ἔβλεπεν ὅρασιν καὶ ἐκοίτετο μὲν ἀκίνητος ὡς λίθος ἀναίσθητος, ἀλλὰ ὀλίγον ἀνέπνεε.

Μετὰ δὲ πολλὴν ὥραν ἐφώναξεν ὁ Ὅσιος λέγων· «Δόξα σοι, Χριστὲ Βασιλεῦ ὁ Θεὸς ἡμῶν, δόξα σοι. Εὐχαριστῶ σοι, Παναγία Δέσποινα, ὅτι μοῦ ἐπήκουσες». Οἱ δὲ Μοναχοὶ τὸν ἠρώτων τί ἔπαθε· οὗτος δὲ εἶπεν εἰς αὐτούς· «Καθὼς ἐκαθόμουν, ἐχώρισεν ἡ ψυχή μου τοῦ σώματος καὶ τότε ἤρχισα νὰ φωνάζω, λέγων· «Παναγία Δέσποινα, καθὼς μοῦ ἤκουσες, παρακαλῶ σε καὶ τώρα, ἐπάκουσόν μου τοῦ δούλου σου καὶ ἀνάστησόν με νὰ μετανοήσω διὰ τὰς ἁμαρτίας μου»· καὶ οὕτω μοῦ ἐπήκουσεν ἡ Κυρία μου· λοιπὸν ὑπάγετέ με εἰς τὸν Ὄλυμπον, διὰ νὰ τελειώσω ἐκεῖ τὸ τῆς ζωῆς μου ὑπόλοιπον, νὰ παραγγείλω καὶ εἰς τοὺς Πατέρας πῶς νὰ διάγωσιν». Καὶ ἀπερχόμενος ἀπεχαιρέτα τοὺς ἀδελφοὺς οὕτω λέγων· «Ἠξεύρετε, ἀδελφοὶ κατὰ Θεόν, πατέρες καὶ τέκνα μου, ὅτι ὁ καιρὸς τῆς τελευτῆς μου ἔφθασε, καθὼς ὁ Θεὸς μὲ ἐπληροφόρησε· λοιπὸν σᾶς παραγγέλλω νὰ μὴ ἀμελῆτε τὴν ψυχήν σας, ἀλλὰ νὰ μετανοῆτε διὰ τὰ ἁμαρτήματά σας, ἕως ὅτου ἔχετε καιρόν, διὰ νὰ λυτρωθῆτε τῆς ἀτελευτήτου κολάσεως καὶ νὰ ἀξιωθῆτε τῆς αἰωνίου ἀγαλλιάσεως». Οἱ μὲν λοιπὸν ταῦτα ἀκούσαντες ἐθρήνουν τὴν τούτου στέρησιν, αὐτὸς δὲ ἔφθασεν εἰς τὸν Ὄλυμπον καὶ δὲν ἐπῆγεν εἰς τὸ Κοινόβιον, ἀλλὰ εἰς τὸ κελλίον τοῦ Γολγοθᾶ διὰ τὸ ἀσύγχυστον· συναχθέντες δὲ ἐκεῖ μετὰ τοῦ Ἡγουμένου οἱ πρόκριτοι, εἶπεν εἰς αὐτούς· «Γιγνώσκετε ὅτι εἰς ὀλίγας ἡμέρας χωρίζομαι ἀπὸ τὴν ἀγάπην σας καὶ σᾶς παραγγέλλω νὰ ἐνθυμῆσθε, ὅτι ὅλα τὰ πρόσκαιρα παρέρχονται ὡς ὄνειρον, δι’ αὐτὸ καὶ ἐγὼ πάντα κατεφρόνησα διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Κυρίου μου».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐν ἄλλοις γράφεται Σθλάτενα. Κατὰ τὴν γνώμην ἡμῶν, πρόκειται περὶ τοῦ χωρίου, ὅπερ μέχρι πρὸ 35ετίας περίπου ὠνομάζετο Σκλάταινα, ἤδη δὲ ἔχει μετονομασθῆ εἰς Ρίζωμα, ἀπέχον περὶ τὰ 14 χιλιόμετρα τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων.

[2] Κατὰ τὴν ζοφερὰν διὰ τὸν ἑλληνικὸν γένος καὶ γενικώτερον διὰ τὸν Χριστιανισμὸν ἐποχὴν ἐκείνην (ἀρχαὶ τῆς ΙϚ’ ἑκατονταετηρίδος), ὅτε ὁ Ἑλληνισμὸς ἐστέναζεν ὑπὸ τὴν δουλείαν τοῦ κατακτητοῦ, οἱ δὲ Χριστιανοὶ τῆς Ἀνατολῆς ὑφίσταντο τὴν σκληροτέραν δοκιμασίαν, τὸ Ἅγιον Ὄρος ἀπήλαυε ποιᾶς τινος σχετικῆς ἐλευθερίας, χάρις εἰς τὰ προνόμια τὰ ὁποῖα εἶχον παραχωρήσει εἰς αὐτὸ οἱ κατακτηταὶ σουλτᾶνοι. Τὴν ἐλευθερίαν ὅμως αὐτὴν οἱ Ἁγιορεῖται ἐξηγόραζον δι’ ἁδροτάτων καταβολῶν χρυσίου καὶ ἀργυρίου, τὸ ὁποῖον ὅμως δυσκόλως ἐξευρίσκετο, διότι ἠφάνιζεν αὐτὸ ἡ ἀπληστία τῶν κατακτητῶν. Πρὸς ἐξοικονόμησιν ὅθεν τῶν ἀπαιτουμένων διὰ τὴν καταβολὴν τῶν βαρυτάτων φόρων ἠναγκάζοντο νὰ προσφεύγουν εἰς τοὺς ὁμοδόξους τῶν ἐλευθέρων χωρῶν, ὧν μία ἦτο καὶ ἡ Βλαχία, ὑποτελὴς μὲν καὶ αὕτη εἰς τοὺς σουλτάνους, ἀλλ’ ἐσωτερικῶς ἐλευθέρα. Οἱ ἡγεμόνες τῆς Βλαχίας ἀπὸ τῆς ἐποχῆς ἀφ’ ἧς μετέβη ἐκεῖ (1499) ὁ Πατριάρχης Νήφων ὁ Β’ (βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΑ’), προσέφερον μεγάλα βοηθήματα εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος. Πρὸς τὸν σκοπὸν ὅθεν τοῦτον μετέβαινον τότε ἐκεῖ οἱ προεστῶτες τοῦ Ὄρους.

[3] Θηκαρᾶς ἦτο μέγα βιβλίον, τὸ ὁποῖον περιεῖχεν ἀναριθμήτους κατανυκτικὰς εὐχὰς καὶ ἐχρησιμοποιεῖτο ὑπὸ τῶν Ὀρθοδόξων ὡς προσευχητάριον ἢ εὐχολόγιον. Τοῦτο ἐξεδόθη τὸ πρῶτον ἐν Βενετίᾳ τὸ 1683 ὑπὸ Ἀγαπίου τοῦ Κρητός, ἔκτοτε δὲ ἐξεδόθη ἐπανειλημμένως.

[4] Μονὴ τῶν Βουλγάρων ἐλέγετο τότε ἡ Μονὴ τοῦ Φιλοθέου, διότι κατῴκουν εἰς αὐτὴν Μοναχοὶ Βούλγαροι.

[5] Ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου τούτου Ἀντωνίου τοῦ Νέου ἑορτάζεται κατὰ τὴν 17ην Ἰανουαρίου (βλέπε σελ. 369-371 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[6] Πρόκειται περὶ τοῦ Πατριάρχου Ἱερεμίου τοῦ Α’, πατριαρχεύσαντος ἀπὸ τὸ 1520-1545. Κατὰ τὸ ταξίδιον αὐτὸ τοῦ Ἱερεμίου Α’ ἐπωφεληθέντες οἱ ἐχθροί του προσέφεραν εἰς τὸν σουλτᾶνον 4000 χρυσᾶ νομίσματα καὶ ἐπέτυχαν νὰ ἀνακηρύξουν Πατριάρχην τὸν Ἰωαννίκιον Α’ (1523). Τοῦτο μαθόντες οἱ λοιποὶ Πατριάρχαι, εὑρισκόμενοι εἰσέτι εἰς Ἱεροσόλυμα, ἀφώρισαν τὸν Ἰωαννίκιον καὶ ἐπέτυχον τὴν εἰς τὸν θρόνον ἀποκατάστασιν τοῦ Ἱερεμίου.

[7] Κάθισμα ὀνομάζεται παρὰ τοῖς Μοναχοῖς κελλίον ἡσυχαστικὸν μακρὰν τοῦ Μοναστηρίου εὑρισκόμενον, ἀλλ’ ἐξ αὐτοῦ ἐξαρτώμενον, εἰς τὸ ὁποῖον διαμένουν εἷς ἢ περισσότεροι Μοναχοί.

[8] Ἀσφαλῶς τοῦτο εἶναι τὸ σημερινὸν χωρίον Μαλαθριά, ὑπαγόμενον εἰς τὴν Κοινότητα Δίου τοῦ νομοῦ Πιερίας (Κατερίνης), κείμενον εἰς τοὺς βορείους πρόποδας τοῦ ὄρους Ὀλύμπου.

[9] Τουρία ἢ Τουργιὰ εἶναι τὸ παλαιὸν ὄνομα τοῦ σημερινοῦ χωρίου Γανόχωρα.