Τῇ Κ’ (20ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου και θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΕΥΘΥΜΙΟΥ τοῦ Μεγάλου

Τὴν νύκτα ὅμως εἶδεν ἐν ὁράματι ἄνδρα θαυμάσιον καὶ τοῦ λέγει· «Δέξου τοὺς ἀδελφοὺς ἐπειδὴ ὁ Θεὸς τοὺς ἀπέστειλεν». Ἀναστὰς ὅθεν τὴν πρωΐαν εἶπεν εἰς τὸν Κοσμᾶν, ὅστις ἦτο πρῶτος τῶν ἄλλων· «Ἐπειδὴ ὁ Κύριος μὲ προσέταξεν, εὐχαρίστως σᾶς δέχομαι· ὅμως πρόσεχε, μὴ ἀφήσῃς ποτὲ τὸν Γαβριήλιον νὰ συνομιλήσῃ μὲ ἄλλον τινά. Νὰ παραμένῃ δὲ πάντοτε κλεισμένος εἰς τὸ κελλίον του, ἕως οὗ κάμῃ γένειον, ἐπειδὴ μεγάλως πολεμεῖ ὁ ἐχθρὸς τοὺς Μοναχοὺς μὲ τὴν γυναικείαν ὄψιν τῶν ἀγενείων. Ὡς ἐκ τούτου εἶναι ἀνάγκη νὰ προφυλάσσεται ἕκαστος ἀπὸ τοιοῦτον μέγαν κίνδυνον». Ταῦτα δὲ εἰπών, προεφήτευσε εἰς αὐτὸν καὶ τὰ μέλλοντα, ἤτοι ὅτι μέλλει νὰ γίνῃ Ἐπίσκοπος Σκυθοπόλεως, ὅπερ καὶ ἐγένετο.

Ἔκτοτε ὅθεν ὑπεδέχετο μετὰ χαρᾶς πάντα προσερχόμενον ὁ Ἅγιος· δι’ ὃ συνήχθησαν πολλοὶ ἐκ διαφόρων τόπων, καὶ οὕτως εἰς ὀλίγον διάστημα ἐγένετο καὶ ἐκεῖ ἄλλη Λαύρα ὡς τῆς Φαράν. Βλέπων δὲ ὁ Πατριάρχης τὴν τοιαύτην πρόοδον ἀπεφάσισε καὶ ἦλθεν ὁ ἴδιος εἰς ἐπίσκεψιν τοῦ Ἁγίου, ὅτε ἦτο ὁ Εὐθύμιος ἐτῶν πεντήκοντα δύο, ἐνεκαινίασε δὲ καὶ τὸν Ναὸν καὶ ἐχειροτόνησε καὶ Διακόνους. Ἐφ’ ὅσον δὲ παρήρχετο ὁ καιρὸς ἐπὶ τοσοῦτον καὶ οἱ ἀδελφοὶ ἐπληθύνοντο· ὅθεν εἶχον μεγάλην στέρησιν· ὁ Κύριος ὅμως, ὁ ἐμπιπλῶν πάντα εὐδοκίας καὶ χρηστότητος, τοὺς ἔστειλεν οἰκονομίαν μὲ τοιοῦτον θαυμάσιον τρόπον.

Τὰς ἡμέρας ἐκείνας κατήρχοντο ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλὴμ πρὸς τὸν Ἰορδάνην τετρακόσιοι Ἀρμένιοι, οἵτινες παρεπλανήθησαν ἀπὸ τὴν κανονικὴν ὁδὸν καὶ ἦλθον εἰς τὴν Λαύραν τοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου, ὅστις ἰδὼν αὐτοὺς ἐκάλεσε τὸν προρρηθέντα Δομετιανόν, τὸν ὁποῖον εἶχε καταστήσει οἰκονόμον ταύτης, καὶ τοῦ εἶπε νὰ τοὺς φιλοξενήσῃ ὡς ἠδύνατο, αὐτὸς δὲ τοῦ ἀπεκρίθη ὅτι οὔτε κἂν μιᾶς ἡμέρας τροφὴ δὲν τοὺς εὑρίσκετο. Ὁ δὲ Ἅγιος ἔχων ἐλπίδα εἰς τὸν ἐλεήμονα καὶ πανάγαθον Θεὸν τοῦ ἀπεκρίθη θαρραλέως· «Ὕπαγε, τέκνον, νὰ ἴδῃς πόσον διαφέρει ἀπὸ τοὺς λογισμοὺς τῶν ἀνθρώπων ἡ χάρις καὶ ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ». Ἀπελθὼν δὲ οὗτος εὗρε τὴν ἀποθήκην, ὦ τῶν ἀνεκδιηγήτων σου θαυμασίων, φιλάνθρωπε Κύριε! πλήρη τόσον, ὥστε δὲν ἠδύνατο νὰ ἀνοίξῃ τὴν θύραν. Φωνήσας ὅθεν τοὺς ἀδελφούς, ἤνοιξαν μὲ κόπον πολὺν καὶ εὑρίσκουν αὐτὴν πεπληρωμένην ἀπὸ ὅσα εἶχον ἀνάγκην ἤτοι ἄρτους, οἶνον καὶ πλῆθος ἐλαίου. Ταῦτα ἰδὼν ὁ Δομετιανὸς ἀντελήφθη τὴν ἐνέργειαν τῆς θείας χάριτος, καὶ πίπτων εἰς τοὺς πόδας τοῦ μεγάλου Εὐθυμίου ἐζήτει συγχώρησιν· ὁ δὲ Ἅγιος ἐγείρας αὐτὸν ἀπεκρίνατο· «Τέκνον μου, ὁ σπείρων ἐπ’ εὐλογίαις, ἐπ’ εὐλογίαις καὶ θερίσει· ὅσοι φιλοδωροῦσι τοὺς ξένους, καὶ ὑποδέχονται πένητας, ὠφελοῦν τὸν ἑαυτόν των περισσότερον· οὕτω νὰ κάμετε καὶ σεῖς, ἐὰν θέλετε νὰ σᾶς εὐλογῇ ὁ Θεός, νὰ ἔχετε εἰς τὸν παρόντα κόσμον τὰ πρὸς αὐτάρκειαν καὶ νὰ ἀπολαύσητε εἰς τὸν μέλλοντα αἰῶνα ζωὴν τὴν αἰώνιον».


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ἔλαβε μέρος καὶ εἰς τὴν ἐν Ἐφέσῳ συγκροτηθεῖσαν Ἁγίαν Γ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον ἐν ἔτει υλα’ (431) καὶ μεγάλως ὑπερήσπισε τὰ δόγματα τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπεραμυνόμενος τοῦ Ἀλεξανδρείας Ἁγίου Κυρίλλου καὶ καταδικάζων τὸν Νεστόριον, τὸν ὁποῖον προσεπάθησε πρότερον, ἀνεπιτυχῶς, νὰ ἐπαναφέρῃ διὰ τῆς πειθοῦς εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν, καθότι ἐτύγχανεν προσωπικός του φίλος. Κατεπολέμησεν ἐπίσης καὶ τὸν Μοψουεστίας Θεόδωρον ἀποστείλας πρὸς τοὺς Ἐπισκόπους τῆς Ἀρμενίας ἐγκύκλιον, δι’ ἧς κατεδίκαζε τὰ φρονήματά του. Οὗτος ἀπελάμβανε μεγάλης τιμῆς μεταξὺ τῶν Πατέρων, ἡ δὲ ἐν Μελιτηνῇ συνελθοῦσα κατὰ τὸ ἔτος υνη’ (458) Σύνοδος ὀνομάζει αὐτὸν Πατέρα καὶ Διδάσκαλον. Ποῖον ὅμως ἔτος ἐτελειώθη καὶ ποῖον τέλος ἔλαβε δὲν εἰναι γνωστόν. Ὁ κατὰ τὴν λα’ (31) Μαρτίου ἑορταζόμενος συνώνυμος τούτου Ἐπίσκοπος ἐπίσης Μελιτηνῆς, ὁ ὑποβληθεὶς ἐπὶ Δεκίου εἰς μαρτυρικὰς βασάνους εἶναι ἄσχετος πρὸς αὐτόν. (Βλέπε ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’).

[2] Ὁ Ὅσιος Πασσαρίων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ια’ (11ην) Αὐγούστου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[3] Οὗτος εἶναι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης Ἐπίσκοπος Κολωνίας ὁ Ἡσυχαστὴς ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γ’ (3ην) Δεκεμβρίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[4] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελίδος 254-256.

[5] Τὰ περὶ τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου βλέπε εἰς τὴν ε’ (5ην) Δεκεμβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[6] Αὕτη εἶναι ἡ σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου Β’ τοῦ λεγομένου Μικροῦ, ἥτις διὰ τὸν ἐνάρετον αὐτῆς βίον ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἁγία καὶ ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιγ’ (13ην) Αὐγούστου (Βλέπε τὰ περὶ αὐτῆς ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[7] Ἄλλος πρέπει νὰ εἶναι ὁ Γεράσιμος οὗτος ἀπὸ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον τὸν Ἰορδανίτην τὸν ἑορταζόμενον κατὰ τὴν δ’ (4ην) Μαρτίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’). Διότι ἐκεῖνος, ὡς ἀναφέρεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ του, καὶ ὡς γράφει καὶ ὁ τὸν Βίον του συγγράψας Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος ἔζησε κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου (668-685), ἐνῷ οὗτος εἶναι σύγχρονος τῶν Ὁσίων Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου καὶ Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου. Ἐπειδὴ δὲ Βίον τοῦ Ὁσίου Γερασίμου συνέγραψε καὶ Κύριλλος ὁ Σκυθοπολίτης (514-557), ἀναφέρουν δὲ περὶ τούτου καὶ ἕτεροι σύγχρονοι αὐτοῦ, συνάγεται ὅτι ἢ δύο πρέπει νὰ ὑπῆρξαν συνώνυμοι Ὅσιοι φέροντες τὸ ὄνομα Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης καὶ τὰ ἑκατέρου θαυμάσια συνεχωνεύθησαν ἐκ παρανοήσεως εἰς μίαν ἱστορίαν λόγῳ συνωνυμίας ἢ εἶναι ἐσφαλμένος ὁ χρόνος εἰς τὸν ὁποῖον τοποθετεῖται ὁ Ὅσιος Γεράσιμος, ὑπὸ τοῦ Σωφρονίου Ἱεροσολύμων καὶ τῶν Συναξαριστῶν. Σημείωσαι ὅτι καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τοποθετεῖ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον περὶ τὸ ἔτος χο’ (670), τὸ ὁποῖον ἀναφέρουν καὶ οἱ Συναξαρισταὶ παλαιότεροι, νεώτεροι καὶ ἡμέτεροι. Ἐν τῇ παροῦσῃ ἐκδόσει τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’ «Μὴν Μάρτιος» καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου, θέλομεν ἀσχοληθῆ ἐκτενέστερον περὶ τοῦ ζητήματος τούτου.

[8] Οὗτος εἶναι Λέων Α’ ὁ Θρᾲξ ὁ καὶ Μέγας καὶ Μακέλλης ἐπονομαζόμενος τελευτήσας κατὰ τὸ 474 μ.Χ. καὶ ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος διὰ τοὺς ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἀγῶνάς του. (Βλέπε σελ. 584 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[9] Οἱ Ἀποσχίσται ἦσαν αἱρετικοί, ἀποκοπέντες τῆς Ἐκκλησίας διότι δὲν ἀνεγνώριζον τοὺς κανονικοὺς Ἱερεῖς, οὔτε ἀπεδέχοντο τὰ Μυστήρια καὶ τὰς ἱερὰς παραδόσεις (σημεῖον Σταυροῦ, Εἰκόνας κ.λ.π.)

[10] Ἡ Δώρα ἢ Δὼρ ἦτο ὀχυρὰ πόλις τῆς Παλαιστίνης κειμένη εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Καρμήλου ὄρους, πλησίον τοῦ σημερινοῦ χωρίου Ταντούρα. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῶν Χαναναίων ἦτο ἕδρα βασιλέως, κατὰ δὲ τὴν Χριστιανικὴν ἕδρα Ἐπισκόπου.