Τῇ Κ’ (20ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου και θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΕΥΘΥΜΙΟΥ τοῦ Μεγάλου

Αὐτὰ εἶναι ὀλίγα τινὰ θαυμάσια ἀπὸ τὰ πολλὰ τὰ ὁποῖα ἐτέλεσεν ὁ Μέγας ὄντως καὶ σημειοφόρος Εὐθύμιος, ὅσα εἴδομεν ὀφθαλμοφανῶς καὶ ὅσα ἀπὸ πολλοὺς ἠκούσαμεν, καὶ ἐγὼ δὲ πάλιν πολλάκις πολλὰς χάριτας καὶ εὐεργεσίας ἔλαβον παρ’ αὐτοῦ ψυχῆς τε καὶ σώματος, καὶ ἄλλας πολλὰς θαυματουργίας ἐγνώρισα, ὅσαι ἐγίνοντο καθημερινῶς εἰς τὸν τάφον του, τὰς ὁποίας δὲν ἔγραψα διὰ βραχύτητα. Λοιπὸν ἐθαύμαζα εἰς τὴν διάνοιάν μου λέγων· «Πῶς ἐπλούτησε τοσαύτην παρρησίαν πρὸς τὸν Θεὸν ὁ Ὅσιος Εὐθύμιος;». Ὅθεν ἐρωτήσας πολλοὺς Ἀσκητὰς ταύτης τῆς ἐρήμου, οἵτινες τὸν ἐγνώρισαν καὶ συνωμίλησαν πολλάκις μετ’ αὐτοῦ καὶ τοῦ μακαρίου Σάββα, μοῦ εἶπον ὅσα ἔγραψα ἀνωτέρω καθὼς ἠδυνήθην, καὶ συγχωρήσατέ με, οἱ ἀναγινώσκοντες, ἐὰν δὲν σᾶς ἀρέσκῃ ἡ σύνταξις, ὅτι ὁ ἄνω εἰρημένος Ἰωάννης ὁ Ἡσυχαστὴς καὶ Ἐπίσκοπος μὲ προσέταξεν, ἐγὼ δὲ γνωρίζων τὴν ἀναξιότητά μου καὶ τὴν ὀλίγην τῶν γραμμάτων μάθησιν δὲν ἐτόλμων νὰ ἐπιχειρισθῶ τὰ ὑπὲρ τὴν δύναμιν, ἀλλ’ ὤκνευον ἀμελῶν καὶ ἀφοῦ ἔκαμα εἰς τὴν Λαύραν δύο χρόνους μετὰ τὴν πρόσταξιν, ἤθελα νὰ γράψω αὐτὴν τὴν ψυχωφελῆ διήγησιν καὶ πάλιν ἠμέλουν διὰ τὴν ἄνωθεν αἰτίαν, δεόμενος τοῦ Θεοῦ μετὰ δακρύων νὰ μὲ φωτίσῃ.

Ἐν μιᾷ δὲ τῶν ἡμερῶν, καθὼς ἐκαθήμην εἰς τὴν καθέδραν περίλυπος, ἔχων τὸν χάρτην εἰς τὰς χεῖράς μου καὶ δὲν ἤξευρα πῶς νὰ ἀρχίσω τὴν διήγησιν, ἐφύπνωσα· ἦτο δὲ ὥρα δευτέρα τῆς ἡμέρας, καὶ τότε βλέπω εἰς τὸ ὅραμά μου τὸν θεῖον Σάββαν καὶ τὸν Μέγαν Εὐθύμιον, ἐνδεδυμένους τὰ συνήθη ἱμάτια, καὶ λέγει ὁ Ὅσιος Σάββας πρὸς τὸν Μέγαν Εὐθύμιον· «Ἰδοὺ ὁ Κύριλλός σου, ὅστις κρατεῖ τὸ χαρτὶ εἰς τὰς χεῖράς του καὶ ἀκόμη τὴν ἀρχὴν δὲν ἔκαμε». Καὶ τοῦ λέγει ὁ Ἅγιος Εὐθύμιος· «Καὶ πῶς ἠμπορεῖ νὰ τελέσῃ τοιοῦτον ἔργον χωρὶς νὰ τοῦ ἔλθῃ ἐξ οὐρανοῦ ἡ χάρις καὶ ἡ δύναμις;». Ὁ δὲ θεῖος Σάββας ἀπεκρίνατο λέγων· «Σὺ δῶσέ του τὴν χάριν, Πάτερ Ἅγιε». Τότε βλέπω τὸν Μέγαν Εὐθύμιον καὶ βάλλει εἰς τὸ στῆθος τὴν χεῖρά του, καὶ λαμβάνει ἐκεῖθεν ἀργυροῦν ἀλάβαστρον, ἤτοι ἀγγεῖον εὔμορφον, ἀπὸ τὸ ὁποῖον ἔβγαλεν μὲ τὴν σμίλην ὀλίγον ποτὸν τρεῖς φοράς, καὶ τὸ ἔβαλεν εἰς τὸ στόμα μου, τὸ ὁποῖον εἰς μὲν τὸ εἶδος ὡμοίαζεν ὡσεὶ ἔλαιον, ἀλλ’ εἰς τὴν γεῦσιν, ὢ τῶν θείων χαρίτων! ἦτο τοσοῦτον γλυκύτατον, ὥστε ἐὰν τὸ παρομοιάσω μὲ τὸ μέλι καὶ ζάκχαριν τὸ μειώνω κατ’ ἀλήθειαν. Τότε ἀπὸ τὴν ἄρρητον ἡδονὴν ἐξύπνησα, καὶ ἦσαν ἀκόμη τὰ λείψανα τῆς γλυκύτητος εἰς τὸ στόμα μου· ὅθεν οὕτως ἐμπεπλησμένος τῆς θείας καὶ θεσπεσίας ἐκείνης γλυκύτητος ἤρχισα τὴν παροῦσαν ψυχωφελῆ διήγησιν, καὶ ἀφοῦ ἐτελείωσα τοῦ Μεγάλου Εὐθυμίου ἔγραψα καὶ τοῦ μακαρίου Σάββα, ὧν ταῖς πρεσβείαις νὰ ἀξιωθῶμεν καὶ ἡμεῖς νὰ τοὺς μιμηθῶμεν τὸ κατὰ δύναμιν, ὅπως καὶ κοινωνοὶ τῆς δόξης ἐκείνων γενώμεθα ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνησις, σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

 

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ἔλαβε μέρος καὶ εἰς τὴν ἐν Ἐφέσῳ συγκροτηθεῖσαν Ἁγίαν Γ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον ἐν ἔτει υλα’ (431) καὶ μεγάλως ὑπερήσπισε τὰ δόγματα τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπεραμυνόμενος τοῦ Ἀλεξανδρείας Ἁγίου Κυρίλλου καὶ καταδικάζων τὸν Νεστόριον, τὸν ὁποῖον προσεπάθησε πρότερον, ἀνεπιτυχῶς, νὰ ἐπαναφέρῃ διὰ τῆς πειθοῦς εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν, καθότι ἐτύγχανεν προσωπικός του φίλος. Κατεπολέμησεν ἐπίσης καὶ τὸν Μοψουεστίας Θεόδωρον ἀποστείλας πρὸς τοὺς Ἐπισκόπους τῆς Ἀρμενίας ἐγκύκλιον, δι’ ἧς κατεδίκαζε τὰ φρονήματά του. Οὗτος ἀπελάμβανε μεγάλης τιμῆς μεταξὺ τῶν Πατέρων, ἡ δὲ ἐν Μελιτηνῇ συνελθοῦσα κατὰ τὸ ἔτος υνη’ (458) Σύνοδος ὀνομάζει αὐτὸν Πατέρα καὶ Διδάσκαλον. Ποῖον ὅμως ἔτος ἐτελειώθη καὶ ποῖον τέλος ἔλαβε δὲν εἰναι γνωστόν. Ὁ κατὰ τὴν λα’ (31) Μαρτίου ἑορταζόμενος συνώνυμος τούτου Ἐπίσκοπος ἐπίσης Μελιτηνῆς, ὁ ὑποβληθεὶς ἐπὶ Δεκίου εἰς μαρτυρικὰς βασάνους εἶναι ἄσχετος πρὸς αὐτόν. (Βλέπε ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’).

[2] Ὁ Ὅσιος Πασσαρίων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ια’ (11ην) Αὐγούστου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[3] Οὗτος εἶναι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης Ἐπίσκοπος Κολωνίας ὁ Ἡσυχαστὴς ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γ’ (3ην) Δεκεμβρίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[4] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελίδος 254-256.

[5] Τὰ περὶ τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου βλέπε εἰς τὴν ε’ (5ην) Δεκεμβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[6] Αὕτη εἶναι ἡ σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου Β’ τοῦ λεγομένου Μικροῦ, ἥτις διὰ τὸν ἐνάρετον αὐτῆς βίον ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἁγία καὶ ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιγ’ (13ην) Αὐγούστου (Βλέπε τὰ περὶ αὐτῆς ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[7] Ἄλλος πρέπει νὰ εἶναι ὁ Γεράσιμος οὗτος ἀπὸ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον τὸν Ἰορδανίτην τὸν ἑορταζόμενον κατὰ τὴν δ’ (4ην) Μαρτίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’). Διότι ἐκεῖνος, ὡς ἀναφέρεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ του, καὶ ὡς γράφει καὶ ὁ τὸν Βίον του συγγράψας Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος ἔζησε κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου (668-685), ἐνῷ οὗτος εἶναι σύγχρονος τῶν Ὁσίων Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου καὶ Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου. Ἐπειδὴ δὲ Βίον τοῦ Ὁσίου Γερασίμου συνέγραψε καὶ Κύριλλος ὁ Σκυθοπολίτης (514-557), ἀναφέρουν δὲ περὶ τούτου καὶ ἕτεροι σύγχρονοι αὐτοῦ, συνάγεται ὅτι ἢ δύο πρέπει νὰ ὑπῆρξαν συνώνυμοι Ὅσιοι φέροντες τὸ ὄνομα Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης καὶ τὰ ἑκατέρου θαυμάσια συνεχωνεύθησαν ἐκ παρανοήσεως εἰς μίαν ἱστορίαν λόγῳ συνωνυμίας ἢ εἶναι ἐσφαλμένος ὁ χρόνος εἰς τὸν ὁποῖον τοποθετεῖται ὁ Ὅσιος Γεράσιμος, ὑπὸ τοῦ Σωφρονίου Ἱεροσολύμων καὶ τῶν Συναξαριστῶν. Σημείωσαι ὅτι καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τοποθετεῖ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον περὶ τὸ ἔτος χο’ (670), τὸ ὁποῖον ἀναφέρουν καὶ οἱ Συναξαρισταὶ παλαιότεροι, νεώτεροι καὶ ἡμέτεροι. Ἐν τῇ παροῦσῃ ἐκδόσει τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’ «Μὴν Μάρτιος» καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου, θέλομεν ἀσχοληθῆ ἐκτενέστερον περὶ τοῦ ζητήματος τούτου.

[8] Οὗτος εἶναι Λέων Α’ ὁ Θρᾲξ ὁ καὶ Μέγας καὶ Μακέλλης ἐπονομαζόμενος τελευτήσας κατὰ τὸ 474 μ.Χ. καὶ ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος διὰ τοὺς ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἀγῶνάς του. (Βλέπε σελ. 584 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[9] Οἱ Ἀποσχίσται ἦσαν αἱρετικοί, ἀποκοπέντες τῆς Ἐκκλησίας διότι δὲν ἀνεγνώριζον τοὺς κανονικοὺς Ἱερεῖς, οὔτε ἀπεδέχοντο τὰ Μυστήρια καὶ τὰς ἱερὰς παραδόσεις (σημεῖον Σταυροῦ, Εἰκόνας κ.λ.π.)

[10] Ἡ Δώρα ἢ Δὼρ ἦτο ὀχυρὰ πόλις τῆς Παλαιστίνης κειμένη εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Καρμήλου ὄρους, πλησίον τοῦ σημερινοῦ χωρίου Ταντούρα. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῶν Χαναναίων ἦτο ἕδρα βασιλέως, κατὰ δὲ τὴν Χριστιανικὴν ἕδρα Ἐπισκόπου.