ΕΥΘΥΜΙΟΣ ὁ μέγας ἐν Ἐρημίταις καὶ Ἀσκηταῖς πατὴρ ἡμῶν ἐγεννήθη περὶ τὸ ἔτος τοζ’ (377) ἐν Μελιτηνῇ τῆς Ἀρμενίας πλησίον τοῦ Εὐφράτου ἐπὶ τῆς βασιλείας Γρατιανοῦ. Ὁ πατήρ του ὠνομάζετο Παῦλος, ἡ δὲ μήτηρ του Διονυσία, ἦσαν δὲ ἀμφότεροι περιφανεῖς καὶ ἐνάρετοι· ἐλυποῦντο ὅμως πολὺ καὶ ἐθλίβοντο ἐπειδὴ δὲν ἔκαμνον τέκνον, καὶ πολλάκις μετέβαινον εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Πολυεύκτου, ὅστις ἦτο πλησίον των, καὶ ἐδέοντο τοῦ Θεοῦ, διὰ νὰ τοὺς δώσῃ κληρονομίαν καὶ νὰ παύσῃ ἡ λύπη των. Οὕτως εὐχόμενοι νύκτα τινὰ εἶδον ὀπτασίαν θείαν, ἥτις τοὺς εἶπε· «Εὐθυμεῖτε, δοῦλοι Κυρίου, καὶ χαίρετε ἰδοὺ γὰρ ἐπήκουσε τῆς δεήσεώς σας ὁ Κύριος καὶ σᾶς δίδει τέκνον τῆς Εὐθυμίας φερώνυμον· ἐπειδὴ εἰς τὴν γέννησιν αὐτοῦ τοῦ παιδός σας θέλει δώσει ὁ Θεὸς εἰς τὰς Ἐκκλησίας αὐτοῦ εὐθυμίαν καὶ ἀγαλλίασιν». Ἐπέστρεψαν ὅθεν εἰς τὴν οἰκίαν αὐτῶν χαίροντες, καὶ ἔταξαν νὰ ἀφιερώσουν εἰς τὸν Θεὸν τὸ τεχθησόμενον. Συλλαβοῦσα ὅθεν ἡ Διονυσία ἠγάλλετο, καὶ μὲ τὸν καιρὸν ἐγέννησε τὸν παῖδα καὶ τὸν ὠνόμασαν κατὰ τὴν ὀπτασίαν Εὐθύμιον.

Ὅταν δὲ ὁ Ἅγιος ἐγένετο χρόνων τριῶν, ὁ πατὴρ αὐτοῦ ἐτελεύτησεν· ἡ δὲ μήτηρ του παρέλαβε τὸ τέκνον της καὶ τὸ ἐπῆγεν εἰς τὸν ἀδελφόν της Εὐδόξιον, ὅστις ἦτο τοῦ Μητροπολίτου Μελιτηνῆς Εὐτρωΐου σύνεδρος, τὸν ὁποῖον παρεκάλεσε νὰ τὸ δώσῃ τοῦ ἄνωθεν Ἀρχιερέως, διὰ νὰ τὸ ἀφιερώσῃ, καθὼς ἔκαμεν ἡ Ἄννα τὸν Σαμουὴλ πρότερον· ὁ δὲ Εὐτρώϊος, ἰδὼν τὸν παῖδα καὶ ἀκούσας τὰ τῆς ὁράσεως, ἐπροφήτευσε τὰ μέλλοντα λέγων· «Εἰς τοῦτο τὸ παιδίον τὸ Πνεῦμα τοῦ Κυρίου ἀναπαύσεται». Ἔπειτα ἐβάπτισεν αὐτὸ καὶ ἔκειρεν Ἀναγνώστην, τὴν δὲ μητέρα αὐτοῦ, ὡς πολλὰ εὐλαβῆ εἰς τὰ θεῖα καὶ ἐνάρετον, ἐχειροτόνησε Διάκονον· οὕτως ὅθεν ὁ θεῖος Εὐθύμιος ἀφιερώθη ἐκ πρώτης ἡλικίας εἰς τὸν Θεόν.

Σπουδάζων τὰ ἱερὰ γράμματα ὁ Εὐθύμιος, ἀπεταμίευεν εἰς ἑαυτὸν ὡς φιλόσοφος· μέλισσα ὅσα ὑποδείγματα θείων ἀνδρῶν μνήμης ἄξια εὕρισκεν εἰς τὴν Ἁγίαν Γραφὴν καὶ ἐξήπτετο δι’ αὐτῶν ἡ ἁγία ψυχή του εἰς τὸν ἔνθεον ἔρωτα, ἔχουσα πόθον νὰ μιμηθῇ τὰ ὅμοια καθὼς ἔχει συνήθειαν κάθε ἀγαθὴ καὶ φιλόκαλος ψυχή. Ἐδαπάνα δὲ ἅπαντα τὸν χρόνον τῆς νεότητος αὐτοῦ εἰς τὴν ἀνάγνωσιν τῶν θείων Γραφῶν καὶ εἰς τὴν διήγησιν τῶν ἀρετῶν τῶν Ἁγίων, εἰς τὴν διακονίαν τῶν ὁποίων ἐγίνετο ζηλωτής, ἐξόχως δὲ Ἀκακίου τοῦ Διδασκάλου του, ὅστις ἦτο Ἀρχιερεὺς τῆς Μελιτηνῆς [1] περισσῶς ἐνάρετος· ὅθεν ὡς γνωστικὸς μαθητὴς ὄχι μόνον τῶν μαθημάτων, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀρετῆς ἐκείνου ἐπιμελὴς διάδοχος ἐγένετο.