Τῇ Κ’ (20ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου και θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΕΥΘΥΜΙΟΥ τοῦ Μεγάλου

Ἐχαίρετο ὅθεν ὁ Διδάσκαλος βλέπων εἰς τὸν Εὐθύμιον τοσαύτην σύνεσιν καὶ εὐλάβειαν. Ἡ τροφή του ἦτο ἁπλῆ καὶ σύμμετρος· ἡ δὲ τρυφή του τὰ πνευματικὰ λόγια, εἰς τὰ ὁποῖα ἡ ψυχή του ἐτέρπετο μᾶλλον ἢ εἰς τὰ σωματικὰ καὶ φθειρόμενα φαγητά, τὴν δὲ λειτουργίαν τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Κανόνος ἐτέλει μὲ προσοχὴν διανοίας καὶ συντριβὴν καρδίας καὶ μὲ τόσην σιωπήν, ὥστε ποτὲ δὲν ἐγέλασε, ἀλλὰ μὲ τόσην εὐλάβειαν ἵστατο ὥσπερ νὰ ἔβλεπεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ τὸν Δεσπότην καὶ Βασιλέα τῆς κτίσεως, τὸν δὲ ὑπόλοιπον χρόνον πάλιν κατὰ τὸν ὁποῖον ἔμενε εἰς τὸν οἶκόν του ἐσχόλαζεν εἰς μελέτην τοῦ θείου νόμου ἡμέρας καὶ νυκτός, καὶ ποτέ του δὲν εἶπε λόγον ἀργὸν καὶ μάταιον, ἀλλ’ ὡς εὔκαρπον δένδρον καὶ εὔχρηστον, πεφυτευμένον εἰς τὰ ψαλμικὰ ὕδατα, ἀπέδιδε κατὰ καιρὸν τὸ διάφορον. Εἰς τὸν καιρὸν τοῦ θυμοῦ καὶ ὀργῆς ἐκαρποφόρει τὴν ἀγάπην καὶ τὴν πρᾳότητα· ὅταν ἤρχετο καιρὸς τρυφῆς καὶ γαστριμαργίας ἐκαρποφόρει τὴν ἐγκράτειαν· τοὺς λογισμοὺς τῆς κενοδοξίας ἐνίκα μὲ τὴν ταπείνωσιν, τὴν δὲ ἐπιθυμίαν ἀνέτρεπε μὲ τὴν ἑκούσιον πενίαν, καὶ οὕτω μὲ πᾶσαν ἀρετὴν τὰς ἐναντίας κακίας ἐνίκα ὁ πάνσοφος.

Διὰ τὴν ἔνθεον ὅθεν αὐτοῦ πολιτείαν τὸν ἐχειροτόνησε καὶ χωρὶς τὴν θέλησίν του ὁ Διδάσκαλός του Πρεσβύτερον, δίδων εἰς αὐτὸν τὴν φροντίδα ἁπάντων τῶν Μοναστηρίων, ἅτινα ἦσαν εἰς ἐκεῖνα τὰ ὅρια. Ὁ δὲ Ὅσιος ἠγάπα περισσῶς τὴν ἡσυχίαν καὶ ἐπήγαινε πολλάκις εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Πολυεύκτου καὶ τῶν ἐν τῇ πόλει ταύτῃ μαρτυρησάντων Ἁγίων Μαρτύρων καὶ ἐκεῖ τὸν περισσότερον καιρὸν διέτριβεν. Ἀνεχώρει δὲ μίαν φορὰν τὸν χρόνον ἀπὸ τὴν πόλιν μετὰ τὴν ἑορτὴν τῶν Φώτων, καὶ μετέβαινεν εἰς ἕνα ὄρος ἔρημον, ἐκεῖ δὲ ἔκαμνεν ἕως τὴν Κυριακὴν τῶν Βαΐων, καὶ τότε πάλιν ἐπέστρεφεν.

Ἀλλ’ ἐπειδὴ αἱ φροντίδες τῶν Μοναστηρίων δὲν τοῦ παρεῖχον τὴν εὐκαιρίαν νὰ ἡσυχάσῃ, καθὼς ἐπόθει ἡ ψυχή του, ἐξῆλθε κρυφίως ἀπὸ τὴν πατρίδα του ὅταν ἦτο χρόνων εἴκοσιν ἐννέα· ἔχων δὲ πόθον νὰ προσκυνήσῃ τὸν Ἅγιον Τάφον καὶ νὰ συνομιλήσῃ μὲ τοὺς Ἁγίους Πατέρας διὰ νὰ λάβῃ ἀπ’ ἐκείνους ὑπόδειγμα εἰς τὴν ἀρετὴν καὶ νὰ τοὺς μιμηθῇ, ἔδραμεν ἐκεῖ τάχιστα ὡς ἀετὸς ὑπόπτερος. Ἀφοῦ ὅθεν ἐπροσκύνησε τοὺς Ἁγίους Τόπους, καὶ ἤκουσεν ἑνὸς ἑκάστου τὴν ἔνθεον πολιτείαν, ἐγένετο ζηλωτὴς τῆς ἡσυχίας θερμότατος· εὑρὼν δὲ πλησίον τῆς Λαύρας Φαρὰν ἓνα κελλίον περισσῶς ἥσυχον, ἔμεινεν ἐκεῖ πλέκων βαΐα φοινίκων, ἀπὸ δὲ τὸ κέρδος αὐτῶν ἐπροσπορίζετο τὴν τροφήν του, τὸ δὲ ὑπόλοιπον ἔδιδεν ἐλεημοσύνην εἰς τοὺς δεομένους, διὰ νὰ μὴ τρώγῃ τὸν ξένον κόπον, ἀλλὰ μᾶλλον ἄλλοι νὰ τρέφωνται ἀπὸ τὸ ἰδικόν του ἐργόχειρον. Εἰς τὸν τόπον τοῦτον ἡσύχαζεν, ἔχων τὴν ψυχὴν ἐλευθέραν ἀπὸ πάσης γηΐνης φροντίδος, μόνον δὲ τὰ μέλλοντα ἀγαθὰ ἐστοχάζετο.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ἔλαβε μέρος καὶ εἰς τὴν ἐν Ἐφέσῳ συγκροτηθεῖσαν Ἁγίαν Γ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον ἐν ἔτει υλα’ (431) καὶ μεγάλως ὑπερήσπισε τὰ δόγματα τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπεραμυνόμενος τοῦ Ἀλεξανδρείας Ἁγίου Κυρίλλου καὶ καταδικάζων τὸν Νεστόριον, τὸν ὁποῖον προσεπάθησε πρότερον, ἀνεπιτυχῶς, νὰ ἐπαναφέρῃ διὰ τῆς πειθοῦς εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν, καθότι ἐτύγχανεν προσωπικός του φίλος. Κατεπολέμησεν ἐπίσης καὶ τὸν Μοψουεστίας Θεόδωρον ἀποστείλας πρὸς τοὺς Ἐπισκόπους τῆς Ἀρμενίας ἐγκύκλιον, δι’ ἧς κατεδίκαζε τὰ φρονήματά του. Οὗτος ἀπελάμβανε μεγάλης τιμῆς μεταξὺ τῶν Πατέρων, ἡ δὲ ἐν Μελιτηνῇ συνελθοῦσα κατὰ τὸ ἔτος υνη’ (458) Σύνοδος ὀνομάζει αὐτὸν Πατέρα καὶ Διδάσκαλον. Ποῖον ὅμως ἔτος ἐτελειώθη καὶ ποῖον τέλος ἔλαβε δὲν εἰναι γνωστόν. Ὁ κατὰ τὴν λα’ (31) Μαρτίου ἑορταζόμενος συνώνυμος τούτου Ἐπίσκοπος ἐπίσης Μελιτηνῆς, ὁ ὑποβληθεὶς ἐπὶ Δεκίου εἰς μαρτυρικὰς βασάνους εἶναι ἄσχετος πρὸς αὐτόν. (Βλέπε ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’).

[2] Ὁ Ὅσιος Πασσαρίων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ια’ (11ην) Αὐγούστου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[3] Οὗτος εἶναι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης Ἐπίσκοπος Κολωνίας ὁ Ἡσυχαστὴς ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γ’ (3ην) Δεκεμβρίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[4] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελίδος 254-256.

[5] Τὰ περὶ τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου βλέπε εἰς τὴν ε’ (5ην) Δεκεμβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[6] Αὕτη εἶναι ἡ σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου Β’ τοῦ λεγομένου Μικροῦ, ἥτις διὰ τὸν ἐνάρετον αὐτῆς βίον ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἁγία καὶ ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιγ’ (13ην) Αὐγούστου (Βλέπε τὰ περὶ αὐτῆς ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[7] Ἄλλος πρέπει νὰ εἶναι ὁ Γεράσιμος οὗτος ἀπὸ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον τὸν Ἰορδανίτην τὸν ἑορταζόμενον κατὰ τὴν δ’ (4ην) Μαρτίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’). Διότι ἐκεῖνος, ὡς ἀναφέρεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ του, καὶ ὡς γράφει καὶ ὁ τὸν Βίον του συγγράψας Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος ἔζησε κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου (668-685), ἐνῷ οὗτος εἶναι σύγχρονος τῶν Ὁσίων Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου καὶ Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου. Ἐπειδὴ δὲ Βίον τοῦ Ὁσίου Γερασίμου συνέγραψε καὶ Κύριλλος ὁ Σκυθοπολίτης (514-557), ἀναφέρουν δὲ περὶ τούτου καὶ ἕτεροι σύγχρονοι αὐτοῦ, συνάγεται ὅτι ἢ δύο πρέπει νὰ ὑπῆρξαν συνώνυμοι Ὅσιοι φέροντες τὸ ὄνομα Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης καὶ τὰ ἑκατέρου θαυμάσια συνεχωνεύθησαν ἐκ παρανοήσεως εἰς μίαν ἱστορίαν λόγῳ συνωνυμίας ἢ εἶναι ἐσφαλμένος ὁ χρόνος εἰς τὸν ὁποῖον τοποθετεῖται ὁ Ὅσιος Γεράσιμος, ὑπὸ τοῦ Σωφρονίου Ἱεροσολύμων καὶ τῶν Συναξαριστῶν. Σημείωσαι ὅτι καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τοποθετεῖ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον περὶ τὸ ἔτος χο’ (670), τὸ ὁποῖον ἀναφέρουν καὶ οἱ Συναξαρισταὶ παλαιότεροι, νεώτεροι καὶ ἡμέτεροι. Ἐν τῇ παροῦσῃ ἐκδόσει τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’ «Μὴν Μάρτιος» καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου, θέλομεν ἀσχοληθῆ ἐκτενέστερον περὶ τοῦ ζητήματος τούτου.

[8] Οὗτος εἶναι Λέων Α’ ὁ Θρᾲξ ὁ καὶ Μέγας καὶ Μακέλλης ἐπονομαζόμενος τελευτήσας κατὰ τὸ 474 μ.Χ. καὶ ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος διὰ τοὺς ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἀγῶνάς του. (Βλέπε σελ. 584 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[9] Οἱ Ἀποσχίσται ἦσαν αἱρετικοί, ἀποκοπέντες τῆς Ἐκκλησίας διότι δὲν ἀνεγνώριζον τοὺς κανονικοὺς Ἱερεῖς, οὔτε ἀπεδέχοντο τὰ Μυστήρια καὶ τὰς ἱερὰς παραδόσεις (σημεῖον Σταυροῦ, Εἰκόνας κ.λ.π.)

[10] Ἡ Δώρα ἢ Δὼρ ἦτο ὀχυρὰ πόλις τῆς Παλαιστίνης κειμένη εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Καρμήλου ὄρους, πλησίον τοῦ σημερινοῦ χωρίου Ταντούρα. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῶν Χαναναίων ἦτο ἕδρα βασιλέως, κατὰ δὲ τὴν Χριστιανικὴν ἕδρα Ἐπισκόπου.