Ἐκεῖ δὲ πλησίον του ἦτο καὶ ἄλλος Ἀσκητής, ὀνόματι Θεόκτιστος, ὅμοιος εἰς τὴν ἀρετὴν καὶ πολιτείαν μὲ ἐκεῖνον· ὅθεν με τόσην στοργὴν καὶ ἔρωτα πνεύματος ἠγάπησεν ὁ εἷς τὸν ἕτερον, ὥστε ἡ ψυχὴ σχεδὸν τοῦ ἑνὸς ἦτο εἰς τὸ σῶμα τοῦ ἑτέρου καὶ ὅσα ἐφρόνει ὁ εἷς ὁμοίως καὶ ὁ ἄλλος ἐπεθύμει. Οὕτως ὅθεν ἀδελφικῶς φρονοῦντες, μετέβαινον καθ’ ἕκαστον χρόνον ὀκτὼ ἡμέρας μετὰ τὰ Φῶτα εἰς τὴν ἔρημον καὶ ἐκεῖ ἔμενον ἡσυχάζοντες, πάσης ἀνθρωπίνης συναυλίας καὶ ἑνότητος ὑστερούμενοι, ἕως τῆς ἑορτῆς τῶν Βαΐων, ὁπότε ἐπέστρεφον πάλιν εἰς τὰ κελλία των, βαστάζοντες ἓκαστος αὐτῶν τὸν πλοῦτον τῆς ἀρετῆς καὶ προσφέροντες αὐτὸν εἰς τὸν ἀναστάντα Χριστόν, τιμιώτερον ἀπὸ τὸν χρυσὸν τὸν ὁποῖον οἱ Μάγοι προσέφερον. Ἐπλεόναζε δὲ εἰς τὴν ἀγαθότητα τῶν ἠθῶν, εἰς τὴν τῶν τρόπων ἁπλότητα καὶ εἰς τὴν πολλὴν ταπεινοφροσύνην καὶ ἐπερίσσευε τὸν Θεόκτιστον ὁ μέγας Εὐθύμιος, διὰ τοῦτο δὲ ηὔξανε πρὸς τὸν Θεὸν καθ’ ἑκάστην ἡ παρρησία του καὶ ἤρχετο εἰς αὐτὸν περισσοτέρα ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Εἰς Φαρὰν διέμεινεν ὁ Ἅγιος Εὐθύμιος μετὰ τοῦ Θεοκτίστου ἐπὶ πέντε χρόνους, ὅτε δὲ τὸν πέμπτον χρονον ἀπῆλθον κατὰ τὸ σύνηθες εἰς τὴν ἔρημον, διαβάντες ἀπὸ ἕνα ποταμὸν βαθὺν καὶ κρημνώδη εὗρον ἓν μέγα σπήλαιον, τὸ ὁποῖον ἴσως νὰ ἦτο πρότερον καταφύγιον θηρίων, ἐγένετο ὅμως Ναὸς ἱερὸς εἰς τὸ ὕστερον καὶ Ἀγγέλων κατοικητήριον. Πιστεύοντες ὅθεν ὅτι ὁ Θεὸς τοὺς ὡδήγησεν, ἔμειναν ἐκεῖ ἀρκετὸν καιρὸν ἡσυχάζοντες, μὴ ἔχοντες οὐδεμίαν ἀνθρωπίνην βοήθειαν, μόνον δὲ μὲ τὰ ἄγρια χόρτα ἐτρέφοντο, χαίροντες ἐπὶ τῇ ἐλπίδι τῆς μελλούσης τρυφῆς καὶ αἰωνίου ἀπολαύσεως.

Ἀλλ’ ἐπειδὴ ὁ Κύριος, ἤθελε νὰ φανερώσῃ τὴν ἀρετήν των καὶ νὰ ὠφεληθοῦν και ἕτεροι δι αὐτῶν, ᾠκονόμησε καὶ τοὺς εὗρον μὲ τὸν ἑξῆς τρόπον, διὰ νὰ μὴ εἶναι ὁ κῆπος κεκλεισμένος καὶ ἡ πηγὴ ἐσφραγισμένη ἀπὸ τῆς σοφίας ἐκείνων καὶ ἁγιότητος, τοὐναντίον δὲ νὰ φωτίζουν καὶ ἄλλους διὰ τῆς ἐνθέου πολιτείας των. Ἔτυχον ὅθεν ἐκεῖ εἰς τὸν χείμαρρον τινὲς ἐκ τοῦ χωρίου Λαζαρίου, οἵτινες ἐποίμαινον πρόβατα. Αὐτοὶ ἰδόντες ἐξαίφνης τοὺς Ἁγίους ἐτρόμαξαν καὶ τρέχοντες νὰ φύγουν ἐκάλεσαν αὐτοὺς οἱ Ἅγιοι λέγοντες· «Ἀδελφοί, μὴ φοβεῖσθε, διότι καὶ ἡμεῖς ἄνθρωποι εἴμεθα καὶ διὰ τὰς ἁμαρτίας μας ἤλθομεν εἰς τὸν τόπον τοῦτον νὰ ἡσυχάσωμεν». Τότε οἱ ποιμένες ἔλαβον θάρρος καὶ ἦλθον εἰς τὸ σπήλαιον, μὴ εὑρόντες δὲ τίποτε βρώσιμον ἀπὸ τὰ ἀναγκαῖα τοῦ σώματος, ἐθαύμαζον καὶ ἀπελθόντες εἰς τὸ χωρίον αὐτῶν ἐφανέρωσαν τὰ γενόμενα.