Τῇ Κ’ (20ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου και θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΕΥΘΥΜΙΟΥ τοῦ Μεγάλου

Βλέπων δὲ πάλιν ὅτι καὶ ἐκεῖ σηνηθροίζοντο πολλοί, παρέλαβε τὸν Δομετιανὸν καὶ ἐπέστρεψαν εἰς τὸν μακάριον Θεόκτιστον, ὅστις μὲ τοὺς λοιποὺς ἀδελφοὺς ἀκούσαντες τὴν ἔλευσίν του ἔλαβον χαρὰν μεγάλην, ὡς οἱ διψῶντες ὃταν εὕρωσιν ὕδωρ ψυχρότατον· ἔμεινε δὲ ὁ Ὅσιος μακρὰν ἀπὸ τὸ Κοινόβιον μίλια τρία εἰς τόπον ὑγιέστατον καὶ ἡσυχώτατον, ἔνθα εὑρὼν σπήλαιον κατῴκησεν εἰς αὐτό. Ἦλθε δὲ ἐκεῖ καὶ ὁ Θεόκτιστος, καὶ δὲν ἤθελε ποσῶς νὰ ἀποχωρισθῇ ἀπὸ τὸν Εὐθύμιον, ἕνεκεν τῆς πολλῆς ἀγάπης, τὴν ὁποίαν εἶχον μεταξύ των. Τὸν παρεκάλει ὅθεν μετὰ πολλῆς ἱκεσίας νὰ τὸν κρατήσῃ μαζί του, ἀλλ’ ὁ Ἅγιος σκεπτόμενος τοὺς Μοναχοὺς τῆς Λαύρας δὲν ἐδέχετο, ὑπεσχέθη δὲ μόνον νὰ κατέρχεται συχνάκις εἰς ἐπίσκεψιν αὐτῶν.

Ἀκούσας τὴν τοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου ἐπάνοδον ὁ εὐλαβὴς Πέτρος, ὁ πρώην Ἀσπέβετος, συνοδευόμενος ὑπὸ πολλῶν Σαρακηνῶν, τοὺς ὁποίους εἶχε κατηχήσει εἰς τὴν εὐσέβειαν, ἔσπευσαν εἰς συνάντησιν αὐτοῦ διὰ νὰ ἀπολαύσουν τὴν πανευφρόσυνον καὶ εὔθυμον παρουσίαν του. Ὁ δὲ Ἅγιος τοὺς ὑπεδέχθη ἱλαρῶς καὶ εὐξάμενος ὑπὲρ αὐτῶν ἐβάπτισεν ἅπαντας τοὺς ὑπὸ τοῦ Πέτρου κατηχηθέντας. Οὗτος δὲ ἔφερε κατόπιν τεχνίτας καὶ ἔκτισεν εἰς τὸ ἡσυχαστήριον τοῦ Ὁσίου τρία κελλία καὶ στέρναν μεγάλην εἰς τὸν κῆπον, ᾠκοδόμησε δὲ καὶ Ναὸν καὶ ὅ,τι ἄλλο ἐχρειάζετο. Ἤρχοντο δὲ καθ’ ἑκάστην πλῆθος μέγα ἐκ τῶν πιστευσάντων Ἀγαρηνῶν διὰ νὰ ἀκούσουν τὴν ἡδυτάτην αὐτοῦ διδασκαλίαν. Ὅθεν διὰ νὰ μὴ τὸν ἐμποδίζουν ἀπὸ τὴν ἠγαπημένην του ἡσυχίαν, τοὺς ἐπρόσταξε νὰ κτίσουν πλησίον τῶν δύο Μοναστηρίων Ἐκκλησίαν καὶ καλύβας διὰ νὰ κατοικῶσι, μετέβαινε δὲ πολλάκις ἐκεῖ καὶ τοὺς ἐπεμελεῖτο, νουθετῶν αὐτοὺς καὶ στηρίζων εἰς τὴν εὐσέβειαν. Ἦτο δὲ τόσον γλυκὺς καὶ συνετὸς εἰς τοὺς λόγους ὁ Ἅγιος Εὐθύμιος, ὥστε μετ’ ὀλίγον συνήχθησαν πλῆθος εὐσεβῶν, οἵτινες κτίζοντες καλύβας κατῴκουν ἐκεῖ. Ὅθεν ἔγραψεν οὗτος πρὸς τὸν Πατριάρχην Ἱεροσολύμων Ἰουβενάλιον καὶ τοὺς ἐχειροτόνησεν Ἐπίσκοπον, τὸν πατέρα τοῦ Τερέβωνος Πέτρον, οὕτω δὲ ἐπληθύνοντο καθ’ ἑκάστην οἱ πιστεύοντες.

Καὶ ὁ μὲν Ἅγιος εἶχε τὸν πόθον νὰ μένῃ ἥσυχος καὶ ἀπὸ ἀνθρώπους ἀτάραχος, ἀλλ’ ὁ Κύριος ἤθελε νὰ πληρωθῇ ὁ τόπος ἐκεῖνος ἀπὸ λογικὰ πρόβατα· ὅθεν ἦλθον μετ’ ὀλίγον τρεῖς ἀδελφοὶ κατὰ σάρκα, γεννηθέντες εἰς τὴν Καππαδοκίαν, ἀνατραφέντες δὲ εἰς τὴν Συρίαν, κατὰ πολὺ ἐνάρετοι ἄνθρωποι, ὀνομαζόμενοι Κοσμᾶς, Χρύσιππος καὶ Γαβριήλιος διὰ νὰ γίνουν Μοναχοί· ὁ δὲ Ἅγιος δὲν ἤθελεν ἀρχικῶς νὰ τοὺς κρατήσῃ ἐκεῖ, διότι ἦσαν νέοι καὶ ἐξόχως ὁ Γαβριήλιος, ὅστις ἦτο παιδίον ἀγένειον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ἔλαβε μέρος καὶ εἰς τὴν ἐν Ἐφέσῳ συγκροτηθεῖσαν Ἁγίαν Γ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον ἐν ἔτει υλα’ (431) καὶ μεγάλως ὑπερήσπισε τὰ δόγματα τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπεραμυνόμενος τοῦ Ἀλεξανδρείας Ἁγίου Κυρίλλου καὶ καταδικάζων τὸν Νεστόριον, τὸν ὁποῖον προσεπάθησε πρότερον, ἀνεπιτυχῶς, νὰ ἐπαναφέρῃ διὰ τῆς πειθοῦς εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν, καθότι ἐτύγχανεν προσωπικός του φίλος. Κατεπολέμησεν ἐπίσης καὶ τὸν Μοψουεστίας Θεόδωρον ἀποστείλας πρὸς τοὺς Ἐπισκόπους τῆς Ἀρμενίας ἐγκύκλιον, δι’ ἧς κατεδίκαζε τὰ φρονήματά του. Οὗτος ἀπελάμβανε μεγάλης τιμῆς μεταξὺ τῶν Πατέρων, ἡ δὲ ἐν Μελιτηνῇ συνελθοῦσα κατὰ τὸ ἔτος υνη’ (458) Σύνοδος ὀνομάζει αὐτὸν Πατέρα καὶ Διδάσκαλον. Ποῖον ὅμως ἔτος ἐτελειώθη καὶ ποῖον τέλος ἔλαβε δὲν εἰναι γνωστόν. Ὁ κατὰ τὴν λα’ (31) Μαρτίου ἑορταζόμενος συνώνυμος τούτου Ἐπίσκοπος ἐπίσης Μελιτηνῆς, ὁ ὑποβληθεὶς ἐπὶ Δεκίου εἰς μαρτυρικὰς βασάνους εἶναι ἄσχετος πρὸς αὐτόν. (Βλέπε ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’).

[2] Ὁ Ὅσιος Πασσαρίων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ια’ (11ην) Αὐγούστου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[3] Οὗτος εἶναι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης Ἐπίσκοπος Κολωνίας ὁ Ἡσυχαστὴς ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γ’ (3ην) Δεκεμβρίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[4] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελίδος 254-256.

[5] Τὰ περὶ τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου βλέπε εἰς τὴν ε’ (5ην) Δεκεμβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[6] Αὕτη εἶναι ἡ σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου Β’ τοῦ λεγομένου Μικροῦ, ἥτις διὰ τὸν ἐνάρετον αὐτῆς βίον ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἁγία καὶ ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιγ’ (13ην) Αὐγούστου (Βλέπε τὰ περὶ αὐτῆς ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[7] Ἄλλος πρέπει νὰ εἶναι ὁ Γεράσιμος οὗτος ἀπὸ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον τὸν Ἰορδανίτην τὸν ἑορταζόμενον κατὰ τὴν δ’ (4ην) Μαρτίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’). Διότι ἐκεῖνος, ὡς ἀναφέρεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ του, καὶ ὡς γράφει καὶ ὁ τὸν Βίον του συγγράψας Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος ἔζησε κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου (668-685), ἐνῷ οὗτος εἶναι σύγχρονος τῶν Ὁσίων Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου καὶ Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου. Ἐπειδὴ δὲ Βίον τοῦ Ὁσίου Γερασίμου συνέγραψε καὶ Κύριλλος ὁ Σκυθοπολίτης (514-557), ἀναφέρουν δὲ περὶ τούτου καὶ ἕτεροι σύγχρονοι αὐτοῦ, συνάγεται ὅτι ἢ δύο πρέπει νὰ ὑπῆρξαν συνώνυμοι Ὅσιοι φέροντες τὸ ὄνομα Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης καὶ τὰ ἑκατέρου θαυμάσια συνεχωνεύθησαν ἐκ παρανοήσεως εἰς μίαν ἱστορίαν λόγῳ συνωνυμίας ἢ εἶναι ἐσφαλμένος ὁ χρόνος εἰς τὸν ὁποῖον τοποθετεῖται ὁ Ὅσιος Γεράσιμος, ὑπὸ τοῦ Σωφρονίου Ἱεροσολύμων καὶ τῶν Συναξαριστῶν. Σημείωσαι ὅτι καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τοποθετεῖ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον περὶ τὸ ἔτος χο’ (670), τὸ ὁποῖον ἀναφέρουν καὶ οἱ Συναξαρισταὶ παλαιότεροι, νεώτεροι καὶ ἡμέτεροι. Ἐν τῇ παροῦσῃ ἐκδόσει τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’ «Μὴν Μάρτιος» καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου, θέλομεν ἀσχοληθῆ ἐκτενέστερον περὶ τοῦ ζητήματος τούτου.

[8] Οὗτος εἶναι Λέων Α’ ὁ Θρᾲξ ὁ καὶ Μέγας καὶ Μακέλλης ἐπονομαζόμενος τελευτήσας κατὰ τὸ 474 μ.Χ. καὶ ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος διὰ τοὺς ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἀγῶνάς του. (Βλέπε σελ. 584 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[9] Οἱ Ἀποσχίσται ἦσαν αἱρετικοί, ἀποκοπέντες τῆς Ἐκκλησίας διότι δὲν ἀνεγνώριζον τοὺς κανονικοὺς Ἱερεῖς, οὔτε ἀπεδέχοντο τὰ Μυστήρια καὶ τὰς ἱερὰς παραδόσεις (σημεῖον Σταυροῦ, Εἰκόνας κ.λ.π.)

[10] Ἡ Δώρα ἢ Δὼρ ἦτο ὀχυρὰ πόλις τῆς Παλαιστίνης κειμένη εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Καρμήλου ὄρους, πλησίον τοῦ σημερινοῦ χωρίου Ταντούρα. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῶν Χαναναίων ἦτο ἕδρα βασιλέως, κατὰ δὲ τὴν Χριστιανικὴν ἕδρα Ἐπισκόπου.