Τῇ Κ’ (20ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου και θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΕΥΘΥΜΙΟΥ τοῦ Μεγάλου

Ὁ μαθητὴς καὶ ζηλωτὴς ὄντως τοῦ Ἁγίου Πασσαρίωνος [2], ὁ σκευοφύλαξ τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας, εἶχε πόθον νὰ συνομιλήσῃ μὲ τὸν θεῖον Εὐθύμιον· λαβὼν λοιπὸν τὸν Ἐπίσκοπον Ἰόππης Φείδωνα, Κοσμᾶν τὸν Σταυροφύλακα καὶ ἄλλους τινάς, ἐπήγαιναν πρὸς τὴν Λαύραν νὰ τὸν συναντήσωσιν, ἐκεῖνος δὲ ἐγνώρισε τὸν ἐρχομόν των ἐκ θείας ἀποκαλύψεως καὶ ὅτι ἔμελλε νὰ γίνῃ Πατριάρχης ὁ σκευοφύλαξ Ἀναστάσιος· ὅθεν καλέσας τὸν οἰκονόμον τῆς Λαύρας Χρύσιππον, εἶπεν εἰς αὐτόν· «Ἑτοίμασε τὰ πρὸς τὴν χρείαν, ὅτι ὁ Πατριάρχης μὲ τὸν ἀδελφόν σου πρὸς ἡμᾶς ἔρχονται». Ὅταν λοιπὸν ἔφθασεν εἰς τὴν Λαύραν καὶ εἶδον ὅτι δὲν ἦτο ὁ Πατριάρχης, ἀλλ’ ὁ σκευοφύλας Ἀναστάσιος, τὸ εἶπον τοῦ Ἁγίου καὶ διὰ νὰ πιστωθῇ τοῦ ἔδειξαν τὰ ἱμάτια τοῦ Σκευοφύλακος, τὰ ὁποῖα ἧσαν μεταξωτὰ καὶ πολύτιμα, τὰ ὁποῖα ὁ Πατριάρχης δὲν ἦτο συγχωρημένον νὰ φορῇ, ἀλλὰ ταπεινὰ καὶ μέτρια. Ὁ δὲ Ἅγιος ἀπεκρίνατο· «Πιστεύσατέ μοι ὅτι ἐγὼ τὸν εἶδα λευκοφόρον ὡς Πατριάρχην ἐνδεδυμένον καὶ πιστεύω νὰ μὴ ἐπλανήθην, ἀλλ’ ὁ Θεός, ὃστις γινώσκει τὰ μέλλοντα, μοῦ ἔδειξε τὴν ἀλήθειαν». Κατὰ δὲ τὴν πρόρρησιν τοῦ Ἁγίου ἐγένετο καὶ ἡ ἔκβασις ὅθεν ἐθαύμασαν ἅπαντες.

Ἄρχων τις, Τερέβων ὀνόματι, τὸ γένος Σαρακηνός, εἶχε γυναῖκα στεῖραν καὶ ἄτεκνον· ὅθεν ἐζοῦσαν βίον ἀβίωτον καὶ εἶχον ἄμετρον λύπην ἀμφότεροι. Παραγενόμενοι λοιπὸν πρὸς τὸν Ἅγιον παρεκάλουν αὐτὸν νὰ λύσῃ τὴν λύπην των μὲ τὴν εὐπρόσδεκτον εἰς τὸν Θεὸν ἱκεσίαν του ὁ δὲ Ὅσιος, τὸ σημεῖον τοῦ σταυροῦ ποιήσας τρισσῶς, ἤγγισε τὴν χεῖρά του εἰς τὴν γαστέρα τῆς γυναικὸς λέγων· «Ὑπάγετε χαίροντες, ὅτι ὁ Κύριος σᾶς δίδει τὴν χάριν νὰ γεννήσετε τρία τέκνα». Οὗτοι δὲ ἀδιστάκτως ταῦτα πιστεύοντες ἀνεχώρησαν ἀγαλλόμενοι, καὶ μὲ καιρὸν ἐγέννησαν τὸν πρῶτον υἱόν, Πέτρον αὐτὸν ὀνομάσαντες ἔπειτα μετὰ χρόνους ἐγέννησαν καὶ τὰ ἄλλα δύο κατὰ τὴν ἀψευδῆ τοῦ Εὐθυμίου ὑπόσχεσιν.

Ἀδελφός τις ἦτο εἰς τὴν Λαύραν, Ρωμαῖος τὸ γένος, ὀνόματι Αἰμιλιανός, μετερχόμενος πολιτείαν ἐνάρετον ἐκ νεότητος καὶ ἐξόχως ἦτο περισσῶς καθαρὸς εἰς τὴν σάρκα καὶ σωφρονέστατος τοῦτον ἐφθόνησεν ὁ διάβολος καὶ τοῦ ἔδωκε Κυριακήν τινα χαλεπὸν καὶ ἄγριον πόλεμον εἰς τὴν σάρκα, τὸν ὁποῖον μὴ δυνάμενος νὰ ὑπομένῃ ἔκλινεν εἰς τοὺς αἰσχροὺς λογισμοὺς καὶ ἔκαμνε συγκατάθεσιν. Ὅταν λοιπὸν ἐπῆγε τὴν αὐγὴν εἰς τὸν ὄρθρον ὁ Ἅγιος, ἔτυχε πλησίον του ὁ ρηθεὶς ἀδελφὸς καὶ τόσην δυσωδίαν ἠσθάνθη ἐξερχομένην ἀπ’ αὐτοῦ, ὥστε ἠννόησε τὴν ἐπιβουλὴν τοῦ δαίμονος καὶ ἐπιτιμήσας αὐτὸν ἔρριψε τὸν ἀδελφὸν εἰς τὴν γῆν καὶ τὸν ἐσπάραττεν ὁ μισάνθρωπος· ὁ δὲ ὀδυνώμενος ἐξέβαλλεν ἀφροὺς ἐκ τοῦ στόματος. Τότε


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ἔλαβε μέρος καὶ εἰς τὴν ἐν Ἐφέσῳ συγκροτηθεῖσαν Ἁγίαν Γ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον ἐν ἔτει υλα’ (431) καὶ μεγάλως ὑπερήσπισε τὰ δόγματα τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπεραμυνόμενος τοῦ Ἀλεξανδρείας Ἁγίου Κυρίλλου καὶ καταδικάζων τὸν Νεστόριον, τὸν ὁποῖον προσεπάθησε πρότερον, ἀνεπιτυχῶς, νὰ ἐπαναφέρῃ διὰ τῆς πειθοῦς εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν, καθότι ἐτύγχανεν προσωπικός του φίλος. Κατεπολέμησεν ἐπίσης καὶ τὸν Μοψουεστίας Θεόδωρον ἀποστείλας πρὸς τοὺς Ἐπισκόπους τῆς Ἀρμενίας ἐγκύκλιον, δι’ ἧς κατεδίκαζε τὰ φρονήματά του. Οὗτος ἀπελάμβανε μεγάλης τιμῆς μεταξὺ τῶν Πατέρων, ἡ δὲ ἐν Μελιτηνῇ συνελθοῦσα κατὰ τὸ ἔτος υνη’ (458) Σύνοδος ὀνομάζει αὐτὸν Πατέρα καὶ Διδάσκαλον. Ποῖον ὅμως ἔτος ἐτελειώθη καὶ ποῖον τέλος ἔλαβε δὲν εἰναι γνωστόν. Ὁ κατὰ τὴν λα’ (31) Μαρτίου ἑορταζόμενος συνώνυμος τούτου Ἐπίσκοπος ἐπίσης Μελιτηνῆς, ὁ ὑποβληθεὶς ἐπὶ Δεκίου εἰς μαρτυρικὰς βασάνους εἶναι ἄσχετος πρὸς αὐτόν. (Βλέπε ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’).

[2] Ὁ Ὅσιος Πασσαρίων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ια’ (11ην) Αὐγούστου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[3] Οὗτος εἶναι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης Ἐπίσκοπος Κολωνίας ὁ Ἡσυχαστὴς ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γ’ (3ην) Δεκεμβρίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[4] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελίδος 254-256.

[5] Τὰ περὶ τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου βλέπε εἰς τὴν ε’ (5ην) Δεκεμβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[6] Αὕτη εἶναι ἡ σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου Β’ τοῦ λεγομένου Μικροῦ, ἥτις διὰ τὸν ἐνάρετον αὐτῆς βίον ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἁγία καὶ ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιγ’ (13ην) Αὐγούστου (Βλέπε τὰ περὶ αὐτῆς ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[7] Ἄλλος πρέπει νὰ εἶναι ὁ Γεράσιμος οὗτος ἀπὸ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον τὸν Ἰορδανίτην τὸν ἑορταζόμενον κατὰ τὴν δ’ (4ην) Μαρτίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’). Διότι ἐκεῖνος, ὡς ἀναφέρεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ του, καὶ ὡς γράφει καὶ ὁ τὸν Βίον του συγγράψας Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος ἔζησε κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου (668-685), ἐνῷ οὗτος εἶναι σύγχρονος τῶν Ὁσίων Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου καὶ Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου. Ἐπειδὴ δὲ Βίον τοῦ Ὁσίου Γερασίμου συνέγραψε καὶ Κύριλλος ὁ Σκυθοπολίτης (514-557), ἀναφέρουν δὲ περὶ τούτου καὶ ἕτεροι σύγχρονοι αὐτοῦ, συνάγεται ὅτι ἢ δύο πρέπει νὰ ὑπῆρξαν συνώνυμοι Ὅσιοι φέροντες τὸ ὄνομα Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης καὶ τὰ ἑκατέρου θαυμάσια συνεχωνεύθησαν ἐκ παρανοήσεως εἰς μίαν ἱστορίαν λόγῳ συνωνυμίας ἢ εἶναι ἐσφαλμένος ὁ χρόνος εἰς τὸν ὁποῖον τοποθετεῖται ὁ Ὅσιος Γεράσιμος, ὑπὸ τοῦ Σωφρονίου Ἱεροσολύμων καὶ τῶν Συναξαριστῶν. Σημείωσαι ὅτι καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τοποθετεῖ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον περὶ τὸ ἔτος χο’ (670), τὸ ὁποῖον ἀναφέρουν καὶ οἱ Συναξαρισταὶ παλαιότεροι, νεώτεροι καὶ ἡμέτεροι. Ἐν τῇ παροῦσῃ ἐκδόσει τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’ «Μὴν Μάρτιος» καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου, θέλομεν ἀσχοληθῆ ἐκτενέστερον περὶ τοῦ ζητήματος τούτου.

[8] Οὗτος εἶναι Λέων Α’ ὁ Θρᾲξ ὁ καὶ Μέγας καὶ Μακέλλης ἐπονομαζόμενος τελευτήσας κατὰ τὸ 474 μ.Χ. καὶ ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος διὰ τοὺς ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἀγῶνάς του. (Βλέπε σελ. 584 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[9] Οἱ Ἀποσχίσται ἦσαν αἱρετικοί, ἀποκοπέντες τῆς Ἐκκλησίας διότι δὲν ἀνεγνώριζον τοὺς κανονικοὺς Ἱερεῖς, οὔτε ἀπεδέχοντο τὰ Μυστήρια καὶ τὰς ἱερὰς παραδόσεις (σημεῖον Σταυροῦ, Εἰκόνας κ.λ.π.)

[10] Ἡ Δώρα ἢ Δὼρ ἦτο ὀχυρὰ πόλις τῆς Παλαιστίνης κειμένη εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Καρμήλου ὄρους, πλησίον τοῦ σημερινοῦ χωρίου Ταντούρα. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῶν Χαναναίων ἦτο ἕδρα βασιλέως, κατὰ δὲ τὴν Χριστιανικὴν ἕδρα Ἐπισκόπου.