Τῇ Κ’ (20ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου και θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΕΥΘΥΜΙΟΥ τοῦ Μεγάλου

ὁ Ἅγιος εἶπε νὰ φέρωσι φῶς, διότι ὁ τόπος ἦτο σκοτεινὸς καὶ λέγει πρὸς τοὺς ἄλλους πατέρας· «Βλέπετε, ἀδελφοί, τοῦτον τὸν ἐκ παιδὸς σώφρονα καὶ ἐνάρετον, πῶς κοίτεται τώρα, διὰ τοὺς ρυπαροὺς λογισμούς, θέαμα φρικτὸν καὶ θρήνων ἄξιος; Ἂς προσέχῃ πᾶς τις νὰ ἀντικρούῃ τοὺς κακοὺς λογισμοὺς καὶ νὰ τοὺς διώκῃ ἀπὸ τὴν διάνοιαν αὐτοῦ ἐξ ἀρχῆς, ὅτε δὲν ἔχουσι δύναμιν· εἰ δὲ καὶ τοὺς ὑποδεχθῶμεν μὲ ἡδονὴν εὐμενῶς, εἰ καὶ εἰς σῶμα ἀλλότριον δὲν ἐγγίσωμεν, ὅμως μὲ τὴν ψυχὴν ἐπορνεύσαμεν, κατὰ τὴν παραγγελίαν τοῦ Κυρίου, καὶ ὡς μοιχοὶ θέλομεν καταδικασθῆ κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην, τὴν φοβεράν, ὅταν τὰ ἀπόκρυφα καὶ ἄδηλα φανερώνωνται».

Ταῦτα λέγων ὁ Ὅσιος διηγήθη εἰς τοὺς ἀδελφοὺς παράδειγμα φοβερόν, τὸ ὁποῖον τοῦ εἶπόν τινες Αἰγύπτιοι γέροντες· «Ἦτο», εἶπεν ὁ Ὅσιος, «ἄνθρωπός τις εἰς τὴν πόλιν ὑπὸ πάντων βίου θαυμαστοῦ νομιζόμενος καὶ πολλὴν ἁγιότητα ἔχων εἰς τὸ φαινόμενον, κρυφίως ὅμως παρώργιζε τὸν Θεὸν μὲ τοὺς φαύλους λογισμοὺς καὶ μὲ τὰ τῆς καρδίας κινήματα, εἰς τὰ ὁποῖα ἔκαμνε συγκατάθεσιν· ἤτοι μὲ τὸ ἔργον μὲν ποτέ του δὲν ἥμαρτεν, ἀλλὰ μὲ τὴν διάνοιαν πολλάκις ἐπόρνευεν· ἦλθε λοιπὸν ὁ τοιοῦτος εἰς βαρεῖαν καὶ θανάσιμον ἀσθένειαν· τότε ὅλη ἡ πόλις ἐθρήνει ἀπαρηγόρητα καὶ πάντες ἐκόπτοντο, κοινὴν συμφορὰν νομίζοντες τὸν ἐκείνου θάνατον ἔτυχε λοιπὸν εἰς ταύτην τὴν πόλιν Ἅγιός τις καὶ προορατικὸς γέρων, ὅστις ἀκούσας τὸν κοινὸν ὀδυρμὸν καὶ βλέπων τοσαύτην λύπην εἰς τὸν λαόν, ἐπῆγε μετὰ σπουδῆς καὶ αὐτὸς νὰ λάβῃ εὐλογίαν καὶ συγχώρησιν ἀπ’ αὐτοῦ. Φθάσας λοιπὸν ἐκεῖ βλέπει τὸν Ἀρχιερέα μὲ ὅλους τοὺς Κληρικοὺς καὶ τοὺς λοιποὺς ἄρχοντας, οἵτινες κρατοῦντες λαμπάδας ἀναμμένας ἐπερίμενον τῆς ψυχῆς ἐκείνης τὴν ἔξοδον. Τούτους παραδραμὼν ὁ Ἅγιος ἐκεῖνος γέρων προφθάνει τὸν ἄνδρα ὀλίγον ἀναπνέοντα καὶ βλέπει θαῦμα φρικτὸν καὶ εἰς τοὺς πολλοὺς ἀπόκρυφον, εἰς μὲν τὴν ὅρασιν φοβερόν τινα γίγαντα, ὅστις κρατῶν εἰς τὰς χεῖράς του περόνην πύρινον, τὴν ἐκάρφωνεν εἰς τὴν καρδίαν του, τὴν δὲ ψυχὴν ἀπέσπα βιαίως (φεῦ) καὶ ἀσπλάγχνως. Ἔπειτα ἤκουσε καὶ φωνὴν ἄνωθεν, ἥτις ἔλεγε· «Καθὼς ἡ ψυχὴ αὕτη δὲν μὲ ἀνέπαυσεν οὐδὲ μίαν ἡμέραν, οὐδὲ σὺ ν’ ἀμελήσῃς ποτέ, μήτε παύσῃς σπαράττων αὐτὴν καὶ δεινῶς τιμωρῶν».


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ἔλαβε μέρος καὶ εἰς τὴν ἐν Ἐφέσῳ συγκροτηθεῖσαν Ἁγίαν Γ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον ἐν ἔτει υλα’ (431) καὶ μεγάλως ὑπερήσπισε τὰ δόγματα τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπεραμυνόμενος τοῦ Ἀλεξανδρείας Ἁγίου Κυρίλλου καὶ καταδικάζων τὸν Νεστόριον, τὸν ὁποῖον προσεπάθησε πρότερον, ἀνεπιτυχῶς, νὰ ἐπαναφέρῃ διὰ τῆς πειθοῦς εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν, καθότι ἐτύγχανεν προσωπικός του φίλος. Κατεπολέμησεν ἐπίσης καὶ τὸν Μοψουεστίας Θεόδωρον ἀποστείλας πρὸς τοὺς Ἐπισκόπους τῆς Ἀρμενίας ἐγκύκλιον, δι’ ἧς κατεδίκαζε τὰ φρονήματά του. Οὗτος ἀπελάμβανε μεγάλης τιμῆς μεταξὺ τῶν Πατέρων, ἡ δὲ ἐν Μελιτηνῇ συνελθοῦσα κατὰ τὸ ἔτος υνη’ (458) Σύνοδος ὀνομάζει αὐτὸν Πατέρα καὶ Διδάσκαλον. Ποῖον ὅμως ἔτος ἐτελειώθη καὶ ποῖον τέλος ἔλαβε δὲν εἰναι γνωστόν. Ὁ κατὰ τὴν λα’ (31) Μαρτίου ἑορταζόμενος συνώνυμος τούτου Ἐπίσκοπος ἐπίσης Μελιτηνῆς, ὁ ὑποβληθεὶς ἐπὶ Δεκίου εἰς μαρτυρικὰς βασάνους εἶναι ἄσχετος πρὸς αὐτόν. (Βλέπε ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’).

[2] Ὁ Ὅσιος Πασσαρίων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ια’ (11ην) Αὐγούστου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[3] Οὗτος εἶναι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης Ἐπίσκοπος Κολωνίας ὁ Ἡσυχαστὴς ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γ’ (3ην) Δεκεμβρίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[4] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελίδος 254-256.

[5] Τὰ περὶ τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου βλέπε εἰς τὴν ε’ (5ην) Δεκεμβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[6] Αὕτη εἶναι ἡ σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου Β’ τοῦ λεγομένου Μικροῦ, ἥτις διὰ τὸν ἐνάρετον αὐτῆς βίον ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἁγία καὶ ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιγ’ (13ην) Αὐγούστου (Βλέπε τὰ περὶ αὐτῆς ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[7] Ἄλλος πρέπει νὰ εἶναι ὁ Γεράσιμος οὗτος ἀπὸ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον τὸν Ἰορδανίτην τὸν ἑορταζόμενον κατὰ τὴν δ’ (4ην) Μαρτίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’). Διότι ἐκεῖνος, ὡς ἀναφέρεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ του, καὶ ὡς γράφει καὶ ὁ τὸν Βίον του συγγράψας Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος ἔζησε κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου (668-685), ἐνῷ οὗτος εἶναι σύγχρονος τῶν Ὁσίων Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου καὶ Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου. Ἐπειδὴ δὲ Βίον τοῦ Ὁσίου Γερασίμου συνέγραψε καὶ Κύριλλος ὁ Σκυθοπολίτης (514-557), ἀναφέρουν δὲ περὶ τούτου καὶ ἕτεροι σύγχρονοι αὐτοῦ, συνάγεται ὅτι ἢ δύο πρέπει νὰ ὑπῆρξαν συνώνυμοι Ὅσιοι φέροντες τὸ ὄνομα Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης καὶ τὰ ἑκατέρου θαυμάσια συνεχωνεύθησαν ἐκ παρανοήσεως εἰς μίαν ἱστορίαν λόγῳ συνωνυμίας ἢ εἶναι ἐσφαλμένος ὁ χρόνος εἰς τὸν ὁποῖον τοποθετεῖται ὁ Ὅσιος Γεράσιμος, ὑπὸ τοῦ Σωφρονίου Ἱεροσολύμων καὶ τῶν Συναξαριστῶν. Σημείωσαι ὅτι καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τοποθετεῖ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον περὶ τὸ ἔτος χο’ (670), τὸ ὁποῖον ἀναφέρουν καὶ οἱ Συναξαρισταὶ παλαιότεροι, νεώτεροι καὶ ἡμέτεροι. Ἐν τῇ παροῦσῃ ἐκδόσει τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’ «Μὴν Μάρτιος» καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου, θέλομεν ἀσχοληθῆ ἐκτενέστερον περὶ τοῦ ζητήματος τούτου.

[8] Οὗτος εἶναι Λέων Α’ ὁ Θρᾲξ ὁ καὶ Μέγας καὶ Μακέλλης ἐπονομαζόμενος τελευτήσας κατὰ τὸ 474 μ.Χ. καὶ ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος διὰ τοὺς ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἀγῶνάς του. (Βλέπε σελ. 584 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[9] Οἱ Ἀποσχίσται ἦσαν αἱρετικοί, ἀποκοπέντες τῆς Ἐκκλησίας διότι δὲν ἀνεγνώριζον τοὺς κανονικοὺς Ἱερεῖς, οὔτε ἀπεδέχοντο τὰ Μυστήρια καὶ τὰς ἱερὰς παραδόσεις (σημεῖον Σταυροῦ, Εἰκόνας κ.λ.π.)

[10] Ἡ Δώρα ἢ Δὼρ ἦτο ὀχυρὰ πόλις τῆς Παλαιστίνης κειμένη εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Καρμήλου ὄρους, πλησίον τοῦ σημερινοῦ χωρίου Ταντούρα. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῶν Χαναναίων ἦτο ἕδρα βασιλέως, κατὰ δὲ τὴν Χριστιανικὴν ἕδρα Ἐπισκόπου.