Τῇ Κ’ (20ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου και θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΕΥΘΥΜΙΟΥ τοῦ Μεγάλου

Γινώσκετε δὲ ταῦτα, ἀδελφοί, διὰ τὸν Μέγαν Εὐθύμιον, ὅτι ἦτο εἰς τὴν ἕξιν ἄπλαστος, τὸν τρόπον πρᾳότατος, τὴν ὄψιν λευκός, στρογγυλὸς εἰς τὸ πρόσωπον, φαιδρός τε καὶ εὐπρεπής, εἰς τὸ χρῶμα λευκός, εἰς τὴν ἡλικίαν σεμνός, τὰ γένεια μακρὰ ἕως τοὺς μηρούς του καὶ κατώτερα, ἦτο δὲ εἰς τὰ μέλη ὑγιὴς καὶ ἀκέραιος, δὲν τοῦ ἔλειπε κανένα μέρος τοῦ σώματος, οὔτε κανένα ὀδόντιον ὁλότελα· ἐγεννήθη, ὡς εἴπομεν, ἐκ θείας ἀποκαλύψεως, ἀφιερώθη εἰς τὸν Θεὸν τὸ τρίτον ἔτος τῆς ἡλικίας του, κατὰ δὲ τὸ ἐνενηκοστὸν ἕκτον ἔτος τῆς ζωῆς του ἀπῆλθε πρὸς τὴν ἐκεῖθεν μακαριότητα. Ἀλλὰ ἂς εἴπωμεν καὶ ὀλίγα θαυμάσια ἀπὸ ὅσα ἐτέλεσε μετὰ τὴν ὁσίαν του κοίμησιν, καὶ μάλιστα ἕνα φρικτὸν καὶ ἐξαίσιον, ὅπερ ἔγινεν εἰς τὸν Ἱεροδιάκονον Φείδωνα, διὰ τὴν ὁποίαν αἰτίαν ἔγινεν ἡ Λαύρα τοῦ Ὁσίου Κοινόβιον. Ἀκούσατε λοιπὸν μετὰ προσοχῆς ἐξ ἀρχῆς τὴν ὑπόθεσιν, νὰ καταλάβετε πόσην παρρησίαν ἔχει πρὸς τὸν Θεὸν ὁ Ὅσιος Εὐθύμιος.

Ἓν ἔτος μετὰ τὴν κοίμησιν τοῦ Ὁσίου ἀπέθανεν ὁ φιλόχριστος βασιλεὺς Λέων [8]), ἐγένετο δὲ διάδοχος αὐτοῦ ὁ ἔγγονός του Λέων υἱὸς τοῦ ἐκ θυγατρὸς γαμβροῦ του Ζήνωνος, ὅστις ἦτο μικρὸν παιδίον καὶ ζήσας μόνον ἕνα χρόνον ἀφῆκε βασιλέα τὸν πατέρα αὐτοῦ Ζήνωνα· τοῦτον ἐδίωξεν ἀπὸ τὸν θρόνον μὲ ἐπιβουλὴν ὁ τύραννος Βασιλίσκος, ὅστις ἐκάθισε βασιλεὺς τυραννικῶς καὶ ἦτο εἰς τὴν αἵρεσιν τοῦ Εὐτυχοῦς καὶ Διοσκόρου, οἵτινες ἐφρόνουν εἰς τὸν Χριστὸν μίαν φύσιν, λέγοντες κατ’ αὐτοῦ καὶ ἄλλα βλάσφημα λόγια, τοὺς ὁποίους ἡ Ἁγία Τετάρτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ἀνεθεμάτισε. Τὸν καιρὸν ἐκεῖνον λοιπὸν ἐσυνάχθησαν εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ οἱ πρόκριτοι αὐτῆς τῆς αἱρέσεως καὶ ἐψήφισαν ἰδικόν των Πατριάρχην· ὁ δὲ Ζήνων ἐσύναξε λαὸν ἀπὸ τὴν Ἰσαυρίαν, καὶ ἐλθὼν ἐθανάτωσε τὸν Βασιλίσκον καὶ ἐπῆρε τὸν θρόνον του· τότε ἦτο καὶ ὁ Πατριάρχης Ἀναστάσιος ἀποθαμμένος, καὶ ἐκάθισεν εἰς τὸν θρόνον του ὁ Μαρτύριος, ὅστις ἔγραψε μίαν ἐπιστολὴν πρὸς τὸν βασιλέα Ζήνωνα καὶ πρὸς τὸν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως Ἀκάκιον, διὰ τοὺς ἄνωθεν αἱρετικούς, νὰ τοὺς παιδεύσουν νὰ παύσουν τὰ σκάνδαλα· ἔδωκε λοιπὸν τὰ γράμματα εἰς τὸν Διάκονόν του Φείδωνα, ὅστις ἐπῆγεν εἰς τὴν Ἰόππην, καὶ εὑρίσκων πλοῖον εἰσῆλθεν, καὶ ἀρμενίζων εἰς τὸ παρθενικὸν πέλαγος, τοὺς εὗρε μεγάλη ταραχὴ εἰς τὸ πέλαγος, τόσον ὥστε τὸ πλοῖον ἐναυάγησεν, οἱ δὲ ἄνθρωποι ἄλλοι μὲν ἐπνίγησαν πάραυτα, ἄλλοι δὲ ἐκρατοῦσαν σανίδας πλέοντες· ὁμοίως καὶ ὁ Διάκονος εὑρίσκων ἕνα ξύλον ἔπλεε μὲ κόπον πολύν, περιμένων εἰς ὀλίγην ὥραν ὡς ἀναπόφευκτον τὸν θάνατον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ἔλαβε μέρος καὶ εἰς τὴν ἐν Ἐφέσῳ συγκροτηθεῖσαν Ἁγίαν Γ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον ἐν ἔτει υλα’ (431) καὶ μεγάλως ὑπερήσπισε τὰ δόγματα τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπεραμυνόμενος τοῦ Ἀλεξανδρείας Ἁγίου Κυρίλλου καὶ καταδικάζων τὸν Νεστόριον, τὸν ὁποῖον προσεπάθησε πρότερον, ἀνεπιτυχῶς, νὰ ἐπαναφέρῃ διὰ τῆς πειθοῦς εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν, καθότι ἐτύγχανεν προσωπικός του φίλος. Κατεπολέμησεν ἐπίσης καὶ τὸν Μοψουεστίας Θεόδωρον ἀποστείλας πρὸς τοὺς Ἐπισκόπους τῆς Ἀρμενίας ἐγκύκλιον, δι’ ἧς κατεδίκαζε τὰ φρονήματά του. Οὗτος ἀπελάμβανε μεγάλης τιμῆς μεταξὺ τῶν Πατέρων, ἡ δὲ ἐν Μελιτηνῇ συνελθοῦσα κατὰ τὸ ἔτος υνη’ (458) Σύνοδος ὀνομάζει αὐτὸν Πατέρα καὶ Διδάσκαλον. Ποῖον ὅμως ἔτος ἐτελειώθη καὶ ποῖον τέλος ἔλαβε δὲν εἰναι γνωστόν. Ὁ κατὰ τὴν λα’ (31) Μαρτίου ἑορταζόμενος συνώνυμος τούτου Ἐπίσκοπος ἐπίσης Μελιτηνῆς, ὁ ὑποβληθεὶς ἐπὶ Δεκίου εἰς μαρτυρικὰς βασάνους εἶναι ἄσχετος πρὸς αὐτόν. (Βλέπε ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’).

[2] Ὁ Ὅσιος Πασσαρίων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ια’ (11ην) Αὐγούστου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[3] Οὗτος εἶναι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης Ἐπίσκοπος Κολωνίας ὁ Ἡσυχαστὴς ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γ’ (3ην) Δεκεμβρίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[4] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελίδος 254-256.

[5] Τὰ περὶ τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου βλέπε εἰς τὴν ε’ (5ην) Δεκεμβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[6] Αὕτη εἶναι ἡ σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου Β’ τοῦ λεγομένου Μικροῦ, ἥτις διὰ τὸν ἐνάρετον αὐτῆς βίον ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἁγία καὶ ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιγ’ (13ην) Αὐγούστου (Βλέπε τὰ περὶ αὐτῆς ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[7] Ἄλλος πρέπει νὰ εἶναι ὁ Γεράσιμος οὗτος ἀπὸ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον τὸν Ἰορδανίτην τὸν ἑορταζόμενον κατὰ τὴν δ’ (4ην) Μαρτίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’). Διότι ἐκεῖνος, ὡς ἀναφέρεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ του, καὶ ὡς γράφει καὶ ὁ τὸν Βίον του συγγράψας Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος ἔζησε κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου (668-685), ἐνῷ οὗτος εἶναι σύγχρονος τῶν Ὁσίων Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου καὶ Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου. Ἐπειδὴ δὲ Βίον τοῦ Ὁσίου Γερασίμου συνέγραψε καὶ Κύριλλος ὁ Σκυθοπολίτης (514-557), ἀναφέρουν δὲ περὶ τούτου καὶ ἕτεροι σύγχρονοι αὐτοῦ, συνάγεται ὅτι ἢ δύο πρέπει νὰ ὑπῆρξαν συνώνυμοι Ὅσιοι φέροντες τὸ ὄνομα Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης καὶ τὰ ἑκατέρου θαυμάσια συνεχωνεύθησαν ἐκ παρανοήσεως εἰς μίαν ἱστορίαν λόγῳ συνωνυμίας ἢ εἶναι ἐσφαλμένος ὁ χρόνος εἰς τὸν ὁποῖον τοποθετεῖται ὁ Ὅσιος Γεράσιμος, ὑπὸ τοῦ Σωφρονίου Ἱεροσολύμων καὶ τῶν Συναξαριστῶν. Σημείωσαι ὅτι καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τοποθετεῖ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον περὶ τὸ ἔτος χο’ (670), τὸ ὁποῖον ἀναφέρουν καὶ οἱ Συναξαρισταὶ παλαιότεροι, νεώτεροι καὶ ἡμέτεροι. Ἐν τῇ παροῦσῃ ἐκδόσει τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’ «Μὴν Μάρτιος» καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου, θέλομεν ἀσχοληθῆ ἐκτενέστερον περὶ τοῦ ζητήματος τούτου.

[8] Οὗτος εἶναι Λέων Α’ ὁ Θρᾲξ ὁ καὶ Μέγας καὶ Μακέλλης ἐπονομαζόμενος τελευτήσας κατὰ τὸ 474 μ.Χ. καὶ ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος διὰ τοὺς ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἀγῶνάς του. (Βλέπε σελ. 584 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[9] Οἱ Ἀποσχίσται ἦσαν αἱρετικοί, ἀποκοπέντες τῆς Ἐκκλησίας διότι δὲν ἀνεγνώριζον τοὺς κανονικοὺς Ἱερεῖς, οὔτε ἀπεδέχοντο τὰ Μυστήρια καὶ τὰς ἱερὰς παραδόσεις (σημεῖον Σταυροῦ, Εἰκόνας κ.λ.π.)

[10] Ἡ Δώρα ἢ Δὼρ ἦτο ὀχυρὰ πόλις τῆς Παλαιστίνης κειμένη εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Καρμήλου ὄρους, πλησίον τοῦ σημερινοῦ χωρίου Ταντούρα. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῶν Χαναναίων ἦτο ἕδρα βασιλέως, κατὰ δὲ τὴν Χριστιανικὴν ἕδρα Ἐπισκόπου.