Τῇ Κ’ (20ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου και θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΕΥΘΥΜΙΟΥ τοῦ Μεγάλου

Ταῦτα μὲν καὶ ἄλλα παρόμοια ἔλεγεν ὁ εὐλαβὴς Πατριάρχης μετὰ πολλῆς ταπεινότητος· ὁ δὲ Ὅσιος πάλιν, ὡς μέτριος, τοιαῦτα ἀνταπεκρίνατο· «Ἐγὼ μᾶλλον, Δέσποτα, χρειάζομαι νὰ πρεσβεύῃς εἰς τὸν Θεὸν δι’ ἐμέ». Ὁ δὲ εἶπεν εἰς αὐτὸν πάλιν δεύτερον· «Ἐγὼ μέν, Πάτερ μου τίμιε, σοῦ ὑπακούω εἰς τοῦτο, εἰ καὶ ἀνάξιος· σὺ δὲ πάλιν, ὡς χαρισμάτων ἐνθέων πεπληρωμένος καὶ παρρησίαν ἔχων πρὸς Κύριον, μὴ διαλίπῃς πρεσβεύων διὰ τὰ τέκνα σου». Πάλιν δὲ ὁ Ὅσιος πρᾴως καὶ ταπεινῶς ἀπεκρίνατο· «Συγχώρησόν μοι, Δέσποτα Ἅγιε, καὶ ἔχε τὴν φροντίδα τοῦ παρόντος Μοναστηρίου καὶ πάντων τῶν ἀδελφῶν, ὡς ἀρχηγὸς τῆς Ἐκκλησίας μας». Λέγει ὁ Πατριάρχης· «Καθὼς ἤσουν καὶ πρότερον προεστὼς ταύτης τῆς ἐρήμου, τὴν ὁποίαν μὲ τὴν ἀρετήν σου ἐπλούτισες καὶ ὡς ἄλλην Ἱερουσαλὴμ ἀπέδειξας ἀναθάλλουσαν, οὕτω καὶ τώρα ἂς εἶσαι κηδεμὼν ἁπάντων τῶν Μοναχῶν καὶ οἰκονόμος εἰς τὰς ψυχὰς καὶ τὰ σώματα». Οὕτω λοιπὸν συνδιαλεξάμενοι ὁ μὲν ἀπῆλθεν εἰς τὴν Μητρόπολιν, ὁ δὲ Ὅσιος ἐψήφισε τὸν ἀββᾶν Μάριν Ἡγούμενον, ὅστις ἦτο θεῖος τοῦ Τερέβωνος, εἰς τὴν ἀρετὴν θαυμάσιος· ἔζησε δὲ μόνον δύο χρόνους εἰς τὴν προστασίαν καὶ τότε ἐψήφισε Λογγῖνον τὸν ἀξιέπαινον μετὰ ταῦτα ἐχειροτονήθη ὁ Σταυροφύλαξ Κοσμᾶς Ἐπίσκοπος Σκυθοπόλεως καὶ Σταυροφύλαξ ὁ Χρύσιππος, καθὼς ὁ Ἅγιος Εὐθύμιος προεφήτευσεν· ἔζησε δὲ ὁ μακαρίτης Κοσμᾶς εἰς τὴν ἀρχιερωσύνην ἔτη τριάκοντα, τελέσας μεγάλα καὶ ἀξιέπαινα κατορθώματα· ὁ δὲ ἀδελφὸς αὐτοῦ Χρύσιππος ἔκαμεν ὡς Σταυροφύλαξ ἔτη δώδεκα καὶ οὕτως ἐτελείωσε τὸν βίον θεάρεστα· ὁ δὲ ἀδελφὸς αὐτῶν Γαβριήλιος ἔκτισε Μοναστήριον εἰς τὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Ἀναλήψεως, ὅστις ἐπειδὴ ἦτο φιλομαθὴς καὶ φιλάρετος ἐμιμεῖτο τὸν Μέγαν Εὐθύμιον καὶ ἀνεχώρει ἀπὸ τὴν Μονὴν μετὰ τὴν ἑορτὴν τῶν Ἁγίων Θεοφανείων, ἔλειπε δὲ ἕως τῶν Βαΐων· τὸν δὲ ὀγδοηκοστὸν χρόνον τῆς ἡλικίας του ἀπῆλθεν εἰς τὰς οὐρανίους μονάς, τελέσας θαυμάσια μέγιστα, ἐνεταφίασαν δὲ τὸ ἅγιον αὐτοῦ λείψανον εἰς τὸ μνῆμα τοῦ Ὁσίου Θεοκτίστου.

Ὁ δὲ Ὅσιος ἐπόθει τὴν ἡσυχίαν· ὅθεν λαβὼν συνοδοὺς τὸν Δομετιανὸν καὶ τὸν Σάββαν, ὅστις ἦτο εἰς τὸν ζῆλον τῆς μοναδικῆς πολιτείας θερμότατος, ἀπῆλθον οἱ τρεῖς εἰς τὴν ἐνδοτέραν ἔρημον, τρεφόμενοι μὲ τὰς ρίζας τῶν μελαγρίων καὶ μὴ ἔχοντες ἄλλην τινὰ παράκλησιν σώματος. Πορευόμενοι λοιπὸν εἰς τὴν ἄνυδρον ἐκείνην ἔρημον, ἔπεσεν ὁ Σάββας ἀπὸ τὴν ἄμετρον δίψαν ἐκκαιόμενος καὶ δὲν ἠδύνατο ποσῶς νὰ σταματήσῃ κἂν εἰς τοὺς πόδας του· ὅθεν ὁ Ὅσιος, ἀπομακρυνθεὶς ὀλίγον ἀπὸ τοὺς ἄλλους, ἔκαμεν εὐχὴν πρὸς Κύριον λέγων· «Δός, Κύριε, ὕδωρ


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ἔλαβε μέρος καὶ εἰς τὴν ἐν Ἐφέσῳ συγκροτηθεῖσαν Ἁγίαν Γ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον ἐν ἔτει υλα’ (431) καὶ μεγάλως ὑπερήσπισε τὰ δόγματα τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπεραμυνόμενος τοῦ Ἀλεξανδρείας Ἁγίου Κυρίλλου καὶ καταδικάζων τὸν Νεστόριον, τὸν ὁποῖον προσεπάθησε πρότερον, ἀνεπιτυχῶς, νὰ ἐπαναφέρῃ διὰ τῆς πειθοῦς εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν, καθότι ἐτύγχανεν προσωπικός του φίλος. Κατεπολέμησεν ἐπίσης καὶ τὸν Μοψουεστίας Θεόδωρον ἀποστείλας πρὸς τοὺς Ἐπισκόπους τῆς Ἀρμενίας ἐγκύκλιον, δι’ ἧς κατεδίκαζε τὰ φρονήματά του. Οὗτος ἀπελάμβανε μεγάλης τιμῆς μεταξὺ τῶν Πατέρων, ἡ δὲ ἐν Μελιτηνῇ συνελθοῦσα κατὰ τὸ ἔτος υνη’ (458) Σύνοδος ὀνομάζει αὐτὸν Πατέρα καὶ Διδάσκαλον. Ποῖον ὅμως ἔτος ἐτελειώθη καὶ ποῖον τέλος ἔλαβε δὲν εἰναι γνωστόν. Ὁ κατὰ τὴν λα’ (31) Μαρτίου ἑορταζόμενος συνώνυμος τούτου Ἐπίσκοπος ἐπίσης Μελιτηνῆς, ὁ ὑποβληθεὶς ἐπὶ Δεκίου εἰς μαρτυρικὰς βασάνους εἶναι ἄσχετος πρὸς αὐτόν. (Βλέπε ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’).

[2] Ὁ Ὅσιος Πασσαρίων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ια’ (11ην) Αὐγούστου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[3] Οὗτος εἶναι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης Ἐπίσκοπος Κολωνίας ὁ Ἡσυχαστὴς ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γ’ (3ην) Δεκεμβρίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[4] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελίδος 254-256.

[5] Τὰ περὶ τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου βλέπε εἰς τὴν ε’ (5ην) Δεκεμβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[6] Αὕτη εἶναι ἡ σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου Β’ τοῦ λεγομένου Μικροῦ, ἥτις διὰ τὸν ἐνάρετον αὐτῆς βίον ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἁγία καὶ ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιγ’ (13ην) Αὐγούστου (Βλέπε τὰ περὶ αὐτῆς ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[7] Ἄλλος πρέπει νὰ εἶναι ὁ Γεράσιμος οὗτος ἀπὸ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον τὸν Ἰορδανίτην τὸν ἑορταζόμενον κατὰ τὴν δ’ (4ην) Μαρτίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’). Διότι ἐκεῖνος, ὡς ἀναφέρεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ του, καὶ ὡς γράφει καὶ ὁ τὸν Βίον του συγγράψας Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος ἔζησε κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου (668-685), ἐνῷ οὗτος εἶναι σύγχρονος τῶν Ὁσίων Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου καὶ Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου. Ἐπειδὴ δὲ Βίον τοῦ Ὁσίου Γερασίμου συνέγραψε καὶ Κύριλλος ὁ Σκυθοπολίτης (514-557), ἀναφέρουν δὲ περὶ τούτου καὶ ἕτεροι σύγχρονοι αὐτοῦ, συνάγεται ὅτι ἢ δύο πρέπει νὰ ὑπῆρξαν συνώνυμοι Ὅσιοι φέροντες τὸ ὄνομα Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης καὶ τὰ ἑκατέρου θαυμάσια συνεχωνεύθησαν ἐκ παρανοήσεως εἰς μίαν ἱστορίαν λόγῳ συνωνυμίας ἢ εἶναι ἐσφαλμένος ὁ χρόνος εἰς τὸν ὁποῖον τοποθετεῖται ὁ Ὅσιος Γεράσιμος, ὑπὸ τοῦ Σωφρονίου Ἱεροσολύμων καὶ τῶν Συναξαριστῶν. Σημείωσαι ὅτι καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τοποθετεῖ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον περὶ τὸ ἔτος χο’ (670), τὸ ὁποῖον ἀναφέρουν καὶ οἱ Συναξαρισταὶ παλαιότεροι, νεώτεροι καὶ ἡμέτεροι. Ἐν τῇ παροῦσῃ ἐκδόσει τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’ «Μὴν Μάρτιος» καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου, θέλομεν ἀσχοληθῆ ἐκτενέστερον περὶ τοῦ ζητήματος τούτου.

[8] Οὗτος εἶναι Λέων Α’ ὁ Θρᾲξ ὁ καὶ Μέγας καὶ Μακέλλης ἐπονομαζόμενος τελευτήσας κατὰ τὸ 474 μ.Χ. καὶ ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος διὰ τοὺς ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἀγῶνάς του. (Βλέπε σελ. 584 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[9] Οἱ Ἀποσχίσται ἦσαν αἱρετικοί, ἀποκοπέντες τῆς Ἐκκλησίας διότι δὲν ἀνεγνώριζον τοὺς κανονικοὺς Ἱερεῖς, οὔτε ἀπεδέχοντο τὰ Μυστήρια καὶ τὰς ἱερὰς παραδόσεις (σημεῖον Σταυροῦ, Εἰκόνας κ.λ.π.)

[10] Ἡ Δώρα ἢ Δὼρ ἦτο ὀχυρὰ πόλις τῆς Παλαιστίνης κειμένη εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Καρμήλου ὄρους, πλησίον τοῦ σημερινοῦ χωρίου Ταντούρα. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῶν Χαναναίων ἦτο ἕδρα βασιλέως, κατὰ δὲ τὴν Χριστιανικὴν ἕδρα Ἐπισκόπου.