Τῇ Κ’ (20ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου και θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΕΥΘΥΜΙΟΥ τοῦ Μεγάλου

ἂς εἶσθε καθαροὶ πάντοτε εἰς τὰς ψυχὰς καὶ τὰ σώματα· φυλάττετε ἀκριβῶς τὸν κανόνα τὸν ὁποῖον σᾶς ἔδωσα καὶ τὴν συνήθη δοξολογίαν τῶν συνάξεων, ἐπιμελεῖσθε τοὺς θλιβομένους ὅσον δύνασθε· ὅσοι ἀδελφοὶ πειράζονται ἀπὸ ρυπαροὺς καὶ ἀτόπους λογισμούς, ἂς τοὺς ἐξομολογοῦνται ταχέως διὰ νὰ διορθώνωνται ἀπὸ τοὺς πρακτικωτέρους μὲ διδασκαλίας καὶ παραδείγματα, διὰ νὰ μὴ ὑποσκελισθοῦν ἀπὸ τὸν διάβολον· ταύτην δὲ τὴν τελευταίαν μου ἐντολὴν σᾶς λέγω νὰ φυλάττετε ἐπιμελέστατα, ἤτοι μὴ κλείσετε ποτὲ τὴν θύραν εἰς τοὺς ἐρχομένους, ἀλλ’ ἂς εἶναι ἀνοιγμένη διὰ τοὺς ὁδοιπόρους καὶ πένητας, καὶ ἂς εἶναι πάντα κοινὰ εἰς τοὺς δεομένους ὅσα πράγματα ἔχετε, ἐὰν θέλετε νὰ σᾶς στέλλῃ καὶ σᾶς ὁ Κύριος ἀφθόνως καὶ πλουσίως ὅσα χρειάζεσθε».

Ταῦτα προστάξας ἠρώτησεν αὐτοὺς τίνα ἤθελον νὰ τοὺς ἀφήσῃ Προεστῶτα καὶ Καθηγούμενον· οἱ δὲ ἅπαντες ὁμοφώνως ἐζήτησαν τὸν Δομετιανόν, ὡς πάντων ἐναρετώτερον· ὁ δὲ Εὐθύμιος ἀπεκρίνατο· «Ψηφίσατε ἕτερον, ὅτι ὁ Δομετιανὸς ἑπτὰ ἡμέρας μόνον κάμνει εἰς τοῦτον τὸν κόσμον μετὰ τὴν ἐμὴν ἀποβίωσιν». Τοῦτο πάντας τοὺς περιεστῶτας ἐξέπληξε, ἐπειδὴ τὸ εἶπεν οὕτω παρρησίᾳ καὶ δὲν τὸ ἔκρυψεν. Ἀποτυχόντες λοιπὸν τοῦ Δομετιανοῦ, ἐζήτησαν Ἠλίαν τινὰ τῆς κάτω Μονῆς οἰκονόμον, τὸ γένος Ἱεριχούντιον. Ἐπιστραφεὶς λοιπὸν εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ Ἅγιος· «Ἰδοὺ πάντες οἱ Πατέρες αὐτοὶ ἑαυτοῖς ποιμένα σε καὶ προστάτην ψηφίζονται· ὅθεν πρόσεχε νὰ ὠφελήσῃς αὐτοὺς καὶ τὸν ἑαυτόν σου γίνωσκε δὲ τοῦτο, ὅτι ὁ Θεὸς ηὐδόκησε νὰ γίνῃ καὶ αὕτη ἡ Λαύρα εἰς ὀλίγον καιρὸν Κοινόβιον». Τὴν ἑπομένην ἡμέραν εἶπεν ὁ Ὅσιος πρὸς τὸν νέον Ἡγούμενον ποῦ νὰ οἰκοδομήσῃ τὸ Κοινόβιον καὶ πῶς νὰ τὸ συστήσῃ, καὶ περὶ ξενοδοχίας καὶ ψαλμῳδίας καὶ διὰ τὰ ἐπίλοιπα ἅπαντα, δηλαδὴ πῶς νὰ ἐπιμελῆται τοὺς ἀδελφούς, καὶ ἐξόχως πῶς νὰ καθοδηγῇ ἐκείνους οἵτινες πειράζονται ἀπὸ ἀτόπους λογισμοὺς καὶ βαρύνονται. Ἔπειτα εἶπε κοινῶς πρὸς ἅπαντας· «Ἐὰν εὕρω τινὰ παρρησίαν πρὸς Κύριον, θέλω τοῦ ζητήσει ταύτην τὴν χάριν, νὰ εἶμαι μὲ τὸ πνεῦμα εἰς τὴν συνοδείαν σας πάντοτε». Ταῦτα εἰπὼν ἀπέλυσεν ἅπαντας, ἐκράτησε δὲ πλησίον του μόνον τὸν Δομετιανὸν καὶ προσμείνας ἡμέρας τρεῖς εἰς τὸ Διακονικὸν μετ’ αὐτοῦ, τὴν νύκτα τοῦ Σαββάτου ἐκοιμήθη ἐν εἰρήνῃ καὶ ἀπῆλθε πρὸ τὴν ἐκεῖθεν μακαριότητα, πρεσβύτης καὶ πλήρης ἡμερῶν γενόμενος, εἰς ἡλικίαν ἐνενήκοντα ἓξ ἐτῶν, εἰκοστὴν τοῦ Ἰανουαρίου μηνὸς ἄγοντος, ἐν ἔτει ἀπὸ Χριστοῦ υογ’ (473).


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ἔλαβε μέρος καὶ εἰς τὴν ἐν Ἐφέσῳ συγκροτηθεῖσαν Ἁγίαν Γ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον ἐν ἔτει υλα’ (431) καὶ μεγάλως ὑπερήσπισε τὰ δόγματα τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπεραμυνόμενος τοῦ Ἀλεξανδρείας Ἁγίου Κυρίλλου καὶ καταδικάζων τὸν Νεστόριον, τὸν ὁποῖον προσεπάθησε πρότερον, ἀνεπιτυχῶς, νὰ ἐπαναφέρῃ διὰ τῆς πειθοῦς εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν, καθότι ἐτύγχανεν προσωπικός του φίλος. Κατεπολέμησεν ἐπίσης καὶ τὸν Μοψουεστίας Θεόδωρον ἀποστείλας πρὸς τοὺς Ἐπισκόπους τῆς Ἀρμενίας ἐγκύκλιον, δι’ ἧς κατεδίκαζε τὰ φρονήματά του. Οὗτος ἀπελάμβανε μεγάλης τιμῆς μεταξὺ τῶν Πατέρων, ἡ δὲ ἐν Μελιτηνῇ συνελθοῦσα κατὰ τὸ ἔτος υνη’ (458) Σύνοδος ὀνομάζει αὐτὸν Πατέρα καὶ Διδάσκαλον. Ποῖον ὅμως ἔτος ἐτελειώθη καὶ ποῖον τέλος ἔλαβε δὲν εἰναι γνωστόν. Ὁ κατὰ τὴν λα’ (31) Μαρτίου ἑορταζόμενος συνώνυμος τούτου Ἐπίσκοπος ἐπίσης Μελιτηνῆς, ὁ ὑποβληθεὶς ἐπὶ Δεκίου εἰς μαρτυρικὰς βασάνους εἶναι ἄσχετος πρὸς αὐτόν. (Βλέπε ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’).

[2] Ὁ Ὅσιος Πασσαρίων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ια’ (11ην) Αὐγούστου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[3] Οὗτος εἶναι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης Ἐπίσκοπος Κολωνίας ὁ Ἡσυχαστὴς ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γ’ (3ην) Δεκεμβρίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[4] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελίδος 254-256.

[5] Τὰ περὶ τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου βλέπε εἰς τὴν ε’ (5ην) Δεκεμβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[6] Αὕτη εἶναι ἡ σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου Β’ τοῦ λεγομένου Μικροῦ, ἥτις διὰ τὸν ἐνάρετον αὐτῆς βίον ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἁγία καὶ ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιγ’ (13ην) Αὐγούστου (Βλέπε τὰ περὶ αὐτῆς ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[7] Ἄλλος πρέπει νὰ εἶναι ὁ Γεράσιμος οὗτος ἀπὸ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον τὸν Ἰορδανίτην τὸν ἑορταζόμενον κατὰ τὴν δ’ (4ην) Μαρτίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’). Διότι ἐκεῖνος, ὡς ἀναφέρεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ του, καὶ ὡς γράφει καὶ ὁ τὸν Βίον του συγγράψας Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος ἔζησε κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου (668-685), ἐνῷ οὗτος εἶναι σύγχρονος τῶν Ὁσίων Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου καὶ Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου. Ἐπειδὴ δὲ Βίον τοῦ Ὁσίου Γερασίμου συνέγραψε καὶ Κύριλλος ὁ Σκυθοπολίτης (514-557), ἀναφέρουν δὲ περὶ τούτου καὶ ἕτεροι σύγχρονοι αὐτοῦ, συνάγεται ὅτι ἢ δύο πρέπει νὰ ὑπῆρξαν συνώνυμοι Ὅσιοι φέροντες τὸ ὄνομα Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης καὶ τὰ ἑκατέρου θαυμάσια συνεχωνεύθησαν ἐκ παρανοήσεως εἰς μίαν ἱστορίαν λόγῳ συνωνυμίας ἢ εἶναι ἐσφαλμένος ὁ χρόνος εἰς τὸν ὁποῖον τοποθετεῖται ὁ Ὅσιος Γεράσιμος, ὑπὸ τοῦ Σωφρονίου Ἱεροσολύμων καὶ τῶν Συναξαριστῶν. Σημείωσαι ὅτι καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τοποθετεῖ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον περὶ τὸ ἔτος χο’ (670), τὸ ὁποῖον ἀναφέρουν καὶ οἱ Συναξαρισταὶ παλαιότεροι, νεώτεροι καὶ ἡμέτεροι. Ἐν τῇ παροῦσῃ ἐκδόσει τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’ «Μὴν Μάρτιος» καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου, θέλομεν ἀσχοληθῆ ἐκτενέστερον περὶ τοῦ ζητήματος τούτου.

[8] Οὗτος εἶναι Λέων Α’ ὁ Θρᾲξ ὁ καὶ Μέγας καὶ Μακέλλης ἐπονομαζόμενος τελευτήσας κατὰ τὸ 474 μ.Χ. καὶ ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος διὰ τοὺς ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἀγῶνάς του. (Βλέπε σελ. 584 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[9] Οἱ Ἀποσχίσται ἦσαν αἱρετικοί, ἀποκοπέντες τῆς Ἐκκλησίας διότι δὲν ἀνεγνώριζον τοὺς κανονικοὺς Ἱερεῖς, οὔτε ἀπεδέχοντο τὰ Μυστήρια καὶ τὰς ἱερὰς παραδόσεις (σημεῖον Σταυροῦ, Εἰκόνας κ.λ.π.)

[10] Ἡ Δώρα ἢ Δὼρ ἦτο ὀχυρὰ πόλις τῆς Παλαιστίνης κειμένη εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Καρμήλου ὄρους, πλησίον τοῦ σημερινοῦ χωρίου Ταντούρα. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῶν Χαναναίων ἦτο ἕδρα βασιλέως, κατὰ δὲ τὴν Χριστιανικὴν ἕδρα Ἐπισκόπου.