Τῇ Κ’ (20ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου και θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν ΕΥΘΥΜΙΟΥ τοῦ Μεγάλου

Ἐξῆλθε λοιπὸν αὕτη ἡ φήμη ταχέως εἰς τὰ περίχωρα· ὅθεν συνηθροίσθη πλῆθος Μοναχῶν καὶ λαϊκῶν ἀναρίθμητον, ἐξόχως δὲ ὁ Πατριάρχης Ἀναστάσιος μὲ συνοδείαν ἐκκλησιαστικῶν καὶ στρατιωτικῶν πολυάριθμον, ἦλθον δὲ καὶ ὁ Χρύσιππος, ὁ Γαβριήλιος καὶ ὁ Διάκονος Φείδων ὡς καὶ πάντες οἱ ἀναχωρηταὶ τῆς ἐρήμου μὲ τὸν μέγαν Γεράσιμον [7], καὶ ἁπλῶς συνήχθη τόσον πλῆθος ἀνθρώπων, ὥστε ἦτο ξένον θέαμα καὶ δὲν ἠδύναντο οἱ Ἱερεῖς νὰ ἐνταφιάσουν τὸ ἅγιον λείψανον. Ὅθεν βλέπων ὁ Πατριάρχης ὅτι ἦτο ὥρα ἐνάτη τῆς ἡμέρας, προσέταξε τοὺς στρατιώτας νὰ ἀπομακρύνουν βιαίως τὸν λαόν· καὶ οὕτως ἐποίησαν· ὅθεν μετὰ βίας πολλῆς ἠδυνήθησαν νὰ τελέσουν τὴν τῶν θείων Πατέρων παράδοσιν, νὰ καθίσουν εἰς τὴν πολύπλουτον καὶ μακαρίαν σορὸν τὸ ἀθλητικώτατον ἐκεῖνο καὶ πάνσεπτον λείψανον ψάλλοντες τοὺς προσήκοντας ὕμνους καὶ ᾄσματα. Πάντες λοιπὸν ἐδάκρυσαν καὶ ἀμέτρως ἐθλίβησαν τὴν τοῦ Μεγάλου Εὐθυμίου ὑστέρησιν, ἐξαιρέτως δὲ ὁ Μαρτύριος καὶ ὁ Ἠλίας ἐθρήνουν ἀπαραμύθητα, τοὺς ὁποίους ὁ Πατριάρχης παρηγόρησεν ὑποσχόμενος νὰ τοὺς δίδῃ τὴν πρέπουσαν πάντοτε βοήθειαν πρὸς συντήρησιν τῆς ἀδελφότητος.

Ὁ δὲ γνήσιος αὐτοῦ μαθητὴς καὶ μιμητὴς τῶν ἀρετῶν αὐτοῦ ἀκριβέστατος, ὅστις τὸν ὑπηρέτησε χρόνους πεντήκοντα, δὲν ἀνεχώρησεν ἀπὸ τὸν τάφον τοῦ διδασκάλου του. Καὶ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν φαίνεται εἰς αὐτὸν ἐν νυκτὶ φαιδρὸς τὴν ὄψιν ὁ Μέγας Εὐθύμιος λέγων· «Ἰδοὺ ὁ Θεὸς μᾶς ἠξίωσε καὶ ταύτης τῆς χάριτος, νὰ συνευφραινώμεθα ὁμοῦ καὶ ἐδῶ αἰώνια καθὼς εἴμεθα καὶ ἐκεῖ εἰς τὸν πρόσκαιρον κόσμον ἀχώριστοι· ἐλθὲ λοιπὸν νὰ ἀπολαύσῃς τὴν ἡτοιμασμένην σοι δόξαν καὶ εὔκλειαν». Ταῦτα ὁ Δομετιανὸς ἀνήγγειλεν εὐθὺς εἰς τοὺς ἀδελφούς, καὶ οὕτως ἐν χαρᾷ καὶ αὐτὸς ἀπῆλθεν εἰς τὴν ἐκεῖσε μακαριότητα καὶ ἐκηδεύθη ἐντίμως παρὰ τῶν Πατέρων. Μετὰ ταῦτα ἐλθὼν καὶ πάλιν ὁ Πατριάρχης μὲ ἀνθρώπους πολλοὺς καὶ μὲ πολλὴν εὐλάβειαν ἔλαβον τὸ ἃγιον λείψανον τοῦ Εὐθυμίου καὶ μὲ λαμπάδας καὶ θυμιάματα τὸ ἔφεραν εἰς τὸν οἶκον, τὸν ὁποῖον αὐτὸς ἐνεούργησε, καὶ τὸ ἔβαλαν εἰς ἱερὰν θήκην ἀσφαλῶς μετὰ προσοχῆς, ἵνα μὴ δύναταί τις νὰ ἀφαιρέσῃ ποτὲ μέρος ἐξ αὐτοῦ.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ἔλαβε μέρος καὶ εἰς τὴν ἐν Ἐφέσῳ συγκροτηθεῖσαν Ἁγίαν Γ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον ἐν ἔτει υλα’ (431) καὶ μεγάλως ὑπερήσπισε τὰ δόγματα τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπεραμυνόμενος τοῦ Ἀλεξανδρείας Ἁγίου Κυρίλλου καὶ καταδικάζων τὸν Νεστόριον, τὸν ὁποῖον προσεπάθησε πρότερον, ἀνεπιτυχῶς, νὰ ἐπαναφέρῃ διὰ τῆς πειθοῦς εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν, καθότι ἐτύγχανεν προσωπικός του φίλος. Κατεπολέμησεν ἐπίσης καὶ τὸν Μοψουεστίας Θεόδωρον ἀποστείλας πρὸς τοὺς Ἐπισκόπους τῆς Ἀρμενίας ἐγκύκλιον, δι’ ἧς κατεδίκαζε τὰ φρονήματά του. Οὗτος ἀπελάμβανε μεγάλης τιμῆς μεταξὺ τῶν Πατέρων, ἡ δὲ ἐν Μελιτηνῇ συνελθοῦσα κατὰ τὸ ἔτος υνη’ (458) Σύνοδος ὀνομάζει αὐτὸν Πατέρα καὶ Διδάσκαλον. Ποῖον ὅμως ἔτος ἐτελειώθη καὶ ποῖον τέλος ἔλαβε δὲν εἰναι γνωστόν. Ὁ κατὰ τὴν λα’ (31) Μαρτίου ἑορταζόμενος συνώνυμος τούτου Ἐπίσκοπος ἐπίσης Μελιτηνῆς, ὁ ὑποβληθεὶς ἐπὶ Δεκίου εἰς μαρτυρικὰς βασάνους εἶναι ἄσχετος πρὸς αὐτόν. (Βλέπε ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’).

[2] Ὁ Ὅσιος Πασσαρίων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ια’ (11ην) Αὐγούστου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[3] Οὗτος εἶναι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης Ἐπίσκοπος Κολωνίας ὁ Ἡσυχαστὴς ὁ ἑορταζόμενος κατὰ τὴν γ’ (3ην) Δεκεμβρίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[4] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελίδος 254-256.

[5] Τὰ περὶ τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου βλέπε εἰς τὴν ε’ (5ην) Δεκεμβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’).

[6] Αὕτη εἶναι ἡ σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου Β’ τοῦ λεγομένου Μικροῦ, ἥτις διὰ τὸν ἐνάρετον αὐτῆς βίον ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἁγία καὶ ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιγ’ (13ην) Αὐγούστου (Βλέπε τὰ περὶ αὐτῆς ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Η’).

[7] Ἄλλος πρέπει νὰ εἶναι ὁ Γεράσιμος οὗτος ἀπὸ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον τὸν Ἰορδανίτην τὸν ἑορταζόμενον κατὰ τὴν δ’ (4ην) Μαρτίου. (Βλέπε ἡμέτερον «Μέγαν Συναξαριστὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’). Διότι ἐκεῖνος, ὡς ἀναφέρεται ἐν τῷ Συναξαρίῳ του, καὶ ὡς γράφει καὶ ὁ τὸν Βίον του συγγράψας Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος ἔζησε κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου (668-685), ἐνῷ οὗτος εἶναι σύγχρονος τῶν Ὁσίων Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου καὶ Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου. Ἐπειδὴ δὲ Βίον τοῦ Ὁσίου Γερασίμου συνέγραψε καὶ Κύριλλος ὁ Σκυθοπολίτης (514-557), ἀναφέρουν δὲ περὶ τούτου καὶ ἕτεροι σύγχρονοι αὐτοῦ, συνάγεται ὅτι ἢ δύο πρέπει νὰ ὑπῆρξαν συνώνυμοι Ὅσιοι φέροντες τὸ ὄνομα Γεράσιμος ὁ Ἰορδανίτης καὶ τὰ ἑκατέρου θαυμάσια συνεχωνεύθησαν ἐκ παρανοήσεως εἰς μίαν ἱστορίαν λόγῳ συνωνυμίας ἢ εἶναι ἐσφαλμένος ὁ χρόνος εἰς τὸν ὁποῖον τοποθετεῖται ὁ Ὅσιος Γεράσιμος, ὑπὸ τοῦ Σωφρονίου Ἱεροσολύμων καὶ τῶν Συναξαριστῶν. Σημείωσαι ὅτι καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τοποθετεῖ τὸν Ὅσιον Γεράσιμον περὶ τὸ ἔτος χο’ (670), τὸ ὁποῖον ἀναφέρουν καὶ οἱ Συναξαρισταὶ παλαιότεροι, νεώτεροι καὶ ἡμέτεροι. Ἐν τῇ παροῦσῃ ἐκδόσει τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος Γ’ «Μὴν Μάρτιος» καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ὁσίου Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου, θέλομεν ἀσχοληθῆ ἐκτενέστερον περὶ τοῦ ζητήματος τούτου.

[8] Οὗτος εἶναι Λέων Α’ ὁ Θρᾲξ ὁ καὶ Μέγας καὶ Μακέλλης ἐπονομαζόμενος τελευτήσας κατὰ τὸ 474 μ.Χ. καὶ ἀνακηρυχθεὶς ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος διὰ τοὺς ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας ἀγῶνάς του. (Βλέπε σελ. 584 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου).

[9] Οἱ Ἀποσχίσται ἦσαν αἱρετικοί, ἀποκοπέντες τῆς Ἐκκλησίας διότι δὲν ἀνεγνώριζον τοὺς κανονικοὺς Ἱερεῖς, οὔτε ἀπεδέχοντο τὰ Μυστήρια καὶ τὰς ἱερὰς παραδόσεις (σημεῖον Σταυροῦ, Εἰκόνας κ.λ.π.)

[10] Ἡ Δώρα ἢ Δὼρ ἦτο ὀχυρὰ πόλις τῆς Παλαιστίνης κειμένη εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Καρμήλου ὄρους, πλησίον τοῦ σημερινοῦ χωρίου Ταντούρα. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τῶν Χαναναίων ἦτο ἕδρα βασιλέως, κατὰ δὲ τὴν Χριστιανικὴν ἕδρα Ἐπισκόπου.