Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου πατρὸς ἡμῶν ΜΕΛΕΤΙΟΥ τοῦ Γαλλησιώτου τοῦ Ὁμολογητοῦ, ὅστις ἐχρημάτισεν ἐν ἔτει ͵ασν’ (1250).

Δι’ ὅλα ταῦτα ἔλαβε μεγάλην φήμην ὁ Ὅσιος καὶ οὐδεὶς Χριστιανὸς ἦτο, ὃστις νὰ μὴ ἐπεκαλεῖτο τὰς ἁγίας του εὐχάς· διότι καὶ οἱ ναῦται καὶ οἱ ὁδοιπόροι καὶ οἱ ἀσθενεῖς καὶ οἱ ὑγιεῖς ὅλοι ἐξ ἴσου τὸν ἐπεκαλοῦντο· οἱ μὲν ἀσθενεῖς διὰ νὰ ἰατρεύσῃ τὰς ἀσθενείας των, οἱ δὲ ὑγιεῖς διὰ νὰ φυλάττῃ τὴν ὑγείαν των· οὐδὲ τοὺς στρατιώτας παρέβλεπεν ἀβοηθήτους, οὐδὲ τοὺς γεωργούς, οὐδὲ τοὺς βοσκούς, οὐδὲ καὶ αὐτοὺς τοὺς κυνηγούς, καὶ οἱ ἁλιεῖς μαρτυροῦσι περὶ τοῦ Ἁγίου, διότι εὐθὺς ἅμα ἔφερον εἰς τὸ στόμα των τὸ ὄνομα τοῦ Ὁσίου συνελάμβανον ἰχθῦς ἀναριθμήτους. Τί λέγω; καὶ αὐτὰ ἀκόμη τὰ ζῷα καὶ τὰ θηρία χάριτας ὡμολόγουν εἰς τὸν Ὅσιον· ἐπειδὴ ἕως καὶ εἰς αὐτὰ εἶχε μεγάλην συμπάθειαν. Ἀλλ’ ἆραγε, ἂν ὁ Ὅσιος ἔκαμνε μόνον θαύματα, τὴν φιλοξενίαν παρέβλεπε κἂν πρὸς ὀλίγον; ὄχι, ἀλλὰ διὰ τῶν ὀλίγων ἄρτων, τοὺς ὁποίους εἶχεν, ἐχόρταινεν ὅλους τοὺς πρὸς αὐτὸν ἐρχομένους· καὶ ὅ,τι καλὸν τοῦ ἔφερον, τὸ ἐμοίραζε πλουσιοπάροχα εἰς τοὺς χρείαν ἔχοντας· πρὸς τούτοις ἔτρεφε καὶ τὰς ψυχάς των μὲ τὴν θεόσοφον διδασκαλίαν του.

Τὰ δὲ ἐπίλοιπα τῆς διηγήσεως πῶς νὰ διηγηθῶ χωρὶς δάκρυα; διότι ὡς ἓν νέφος γεμᾶτον χαλάζης, φοβερίζον νὰ κάμῃ πολλὰ κακά, ὁμοίως ἦλθε τότε καὶ ὁ ἐκλατινισμὸς ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ· ἐπειδὴ ὁ ἀργηγὸς τῆς κακίας διάβολος, ὕστερον ἀπὸ πολλοὺς πολέμους, τοὺς ὁποίους ἐσήκωσεν ἐναντίον τῆς ποίμνης τοῦ Χριστοῦ, ἐκίνησε καὶ τοῦτον τὸν τελευταῖον πόλεμον, τὴν μεταβολὴν τοῦ συμβόλου τῆς πίστεως, καὶ ἠχμαλώτισε τὴν πρώτην Ἐκκλησίαν τῆς οἰκουμένης, τὴν Παλαιὰν Ρώμην, διὰ τοῦτο ὅλαι αἱ Ἐκκλησίαι τοῦ κόσμου ὀδύρονται ὡς ὑστερηθεῖσαι τὴν Ρώμην, τὴν πρώτην των ἀδελφήν· θρηνοῦσι πρὸς τούτοις καὶ οἱ Ἄγγελοι οἱ φύλακες τῶν Ἐκκλησιῶν αὐτῶν· ὁ δὲ κοινὸς ἐχθρός, ὁ διάβολος, χαίρεται διὰ τὴν διαίρεσιν καὶ τὸν χωρισμὸν τῶν Χριστιανῶν. Διδάσκει δὲ τοῦτο τὸ δόγμα τῶν Λατίνων καὶ ἄλλα πολλὰ κακόδοξα φρονήματα, καὶ ἐξόχως τὸ χείριστον, ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ Πατρὸς καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ, διὸ εἰς τὴν λειτουργίαν των ἐκφωνοῦσι· «Δόξαν ἀναπέμψομεν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τὸ ἐξ ἀμφοῖν ἐκπορευομένῳ, Ἁγίῳ Πνεύματι»· καὶ εἰς τὸ «Πιστεύω» προσθέτοντες λέγουσι· «Το ἐκ τοῦ Πατρὸς Υἱοῦ τε ἐκπορευόμενον». Τοῦτο δὲ τὸ νέον δόγμα ἤρχισε μὲν παλαιὰ καὶ ἐκυρίευσε τὴν Παλαιὰν Ρώμην καὶ τὰ μέρη τῆς Δύσεως, ἔφθασε δὲ καὶ ἕως εἰς ἡμᾶς τοὺς Ἀνατολικοὺς κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Μιχαὴλ τοῦ ἀζυμίτου καλουμένου [3] καὶ κατετυράννησε τὴν Ἀνατολικὴν Ἐκκλησίαν χρόνον πολύν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελίδων 254-255.

[2] Τοῦτον τὸν λόγον εἶπεν εἷς Ἀββᾶς, καθὼς φαίνεται εἰς τὸ Γεροντικόν, ὅμοιος δὲ μὲ τοῦτον εἶναι καὶ ὁ λόγος τὸν ὁποῖον λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος· «Τότε καὶ ὁ Ἀβραὰμ ἀγωνιάσει, οὐχ ἵνα κατακριθῇ, ἀλλ’ ἐν ποίᾳ τάξει ταχθῇ».

[3] Οὗτος εἶναι Μιχαὴλ Η’ ὁ Παλαιολόγος, ἱδρυτὴς τῆς δυναστείας τῶν Παλαιολόγων, βασιλεύσας κατὰ τὰ ἔτη 1260-1281.

[4] Οὗτος εἶναι Ἀνδρόνικος ὁ Β’, υἱὸς τοῦ Μιχαὴλ Η’, βασιλεύσας κατὰ τὰ ἔτη 1282-1328.