Τὰ ἐν τῇ Φλωρεντινῇ ψευδοσυνόδῳ κατὰ Λατίνων ὑπερφυᾶ κατορθώματα τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΜΑΡΚΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Ἐφέσου τοῦ Εὐγενικοῦ.

Οἱ ἐν Κωσταντινουπόλει Ἀρχιερεῖς καὶ Ἡγούμενοι καταδικάζουν ἐγγράφως τὸν ὅρον τῆς ἐν Φλωρεντίᾳ Συνόδου.

Ἐρωτηθέντες οἱ ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἀρχιερεῖς καὶ Ἡγούμενοι ἀπὸ τὸν βασιλέα Ἰωάννην διατὶ δὲν δέχονται τὰ ἐν Φλωρεντίᾳ ἀποφασισθέντα, οὗτοι ἔδωκαν εἰς αὐτὸν ἔγγραφον ἀπολογίαν διαλαμβάνουσαν ἐν συντομίᾳ τὰ ἑξῆς: Ἐν πρώτοις ἀνέφεραν ὅτι ὅσα καὶ προφορικῶς ἐξέθεσαν ἀποτελοῦν πίστιν αὐτῶν, τὴν ὁποίαν ἔτοιμοι εἶναι νὰ βεβαιώσουν ἀντὶ πάσης θυσίας καὶ ὅτι ἐπιθυμία των εἶναι νὰ ἴδωσι τὴν Ἐκκλησίαν εἰρηνεύουσαν. Ἐκεῖνο ὅμως τὸ ὁποῖον ἀπομακρύνει τούτους ἀπὸ τὸν ὅρον τῆς ἐν Φλωρεντίᾳ Συνόδου εἶναι, ἐκτὸς τῶν ἄλλων, ἡ προσθήκη εἰς τὸ Ἅγιον Σύμβολον τοῦ «καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ», ὅπερ ἀποτελεῖ ψευδῆ διδασκαλίαν. Ἂν δὲ μερικοὶ ἐξαναγκασθέντες ὑπέγραψαν τὸν ὅρον ἐκεῖνον, τοῦτο δὲν σημαίνει ὅτι τὸ ψευδὲς καὶ κακόδοξον ἔγινεν ἀληθὲς καὶ ὀρθόδοξον. Προσέθετον ἐπίσης εἰς τὴν ἔγγραφον ταύτην ἀπολογίαν των καὶ τὰ ἑξῆς:

Τὸ γραφὲν ὅτι τὸ «δι’ Υἱοῦ» σημαίνει, κατὰ τοὺς Γραικούς, ὅτι ὁ Υἱὸς εἶναι αἰτία τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δὲν εἶναι ἀληθές, διότι οὐδεὶς τῶν Ὀρθοδόξων διδασκάλων ἐδίδαξέ ποτε ὅτι ὁ Υἱὸς εἶναι αἴτιος τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλὰ μόνος ὁ Πατήρ. Τὸ λεγόμενον ὑπὸ τῶν Λατίνων ὅτι ὁ Υἱὸς εἶναι ἀρχὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δὲν γίνεται παραδεκτὸν ὑπὸ τῶν Ἀνατολικῶν, διότι ἀρχὴ Υἱοῦ καὶ Πνεύματος εἶναι μόνος ὁ Πατήρ.

Λέγουν ἀκόμη οἱ Λατῖνοι, ὅτι τὸ Πνεῦμα ἔχει τὴν ὑπόστασιν καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ. Οἱ ἡμέτεροι ὅμως διδάσκαλοι λέγουν ὅτι τοῦτο ἔχει τὴν ὑπόστασιν μόνον ἐκ τοῦ Πατρὸς καὶ ὅτι διὰ τοῦ Υἱοῦ χορηγεῖται εἰς τὴν κτίσιν φυσικῶς καὶ οὐσιωδῶς καὶ τοῦτο διὰ τὴν ἑνότητα τῆς θείας Οὐσίας. Ἐφ’ ὅσον λοιπὸν παραμένει ὁ ὅρος ἐκεῖνος τῆς Φλωρεντινῆς Συνόδου ὑπευθύνους ποιῶν ἡμᾶς εἰς τὴν κρίσιν τοῦ Θεοῦ, ἡμεῖς οὐδεμίαν μετὰ τῶν Λατίνων θὰ ἔχωμεν ἕνωσιν.

Ἐπειδὴ ὅμως ἡ βασιλεία σου ἀπαιτεῖ εἰρήνην ἀληθῆ καὶ βεβαίαν, ἂς γίνῃ ἐνταῦθα Σύνοδος, ἵνα θεραπεύσῃ τα σφάλματα τῆς Συνόδου ἐκείνης. Τοῦτο δὲ δύναται νὰ γίνῃ ἐὰν θελήσουν οἱ Λατῖνοι. Ἕως ὅτου δὲ γίνῃ ἡ Σύνοδος αὕτη, ἡμεῖς, τόσον οἱ παραπλανηθέντες εἰς τὴν ψευδοσύνοδον ἐκείνην, ὅσον καὶ ἐκείνοι οἱ ὁποῖοι δὲν ἐλάβομεν μέρος εἰς αὐτὴν ἀρνούμεθα τὰ ἐν αὐτῇ ἀποφασισθέντα, ἀφοῦ καὶ οἱ ὑπογράψαντες τὴν ὁμολογίαν ἐκείνην ἤδη ἀρνοῦνται αὐτήν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τῆς Ἁγίας ταύτης Συνόδου καὶ τῶν προοιμίων τοῦ σχίσματος γενικώτερον βλέπε ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τῇ ϛ’ (6ῃ) τοῦ μηνὸς Φεβρουαρίου, ἐν τόμῳ Β’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Βλέπε περὶ τῶν γεγονότων τούτων εἰς τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος ἐπισκόπου Ἀχρίδος, τῇ κβ’ (22ᾳ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου, ἐν τόμῳ ΙΑ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Δοσιθέου Ἱεροσολύμων, Τόμος Ἀγάπης, εἰς τὰ Προλεγόμενα, σελ. η’.

[4] Νεκτάριος Ἱεροσολύμων, σελ. 55.

[5] Ἀρχιμ. Ἀνδρόνικος Κ. Δημητρακόπουλος, σελ. 109, ἔκδοσις Λειψίας.

[6] Δωδεκάβιβλος Δοσιθέου, σελ. 903.

[7] Λίβελλος σημαίνει ὑπόμνημα, ἔγγραφον εἰς τὸ ὁποῖον ἀναπτύσσονται αἱ ἀπόψεις διὰ κάποιον σπουδαῖον ζήτημα.

[8] Τρεῖς ἀπαντήσεις τοῦ Ἁγίου Μάρκου πρὸς τοὺς παρὰ Λατίνων εἰρημένους λόγους περὶ τοῦ καθαρτηρίου πυρὸς ἀπόκεινται ἐν τῇ βιβλιοθήκῃ τῆς Μόσχας ὑπ’ ἀριθ. 268 καὶ 394. Αἱ δύο τῶν ἀπαντήσεων τούτων εὑρίσκονται καὶ ἐν τῇ Βιβιοθήκῃ τῶν Παρισίων, αἵτινες ἐσφαλμένως ἐπιγράφονται εἰς τὸ ὄνομα Γεωργίου τοῦ Σχολαρίου (Συρόπ. σελ. 135).

[9] Διηγεῖται τοῦτο καὶ ὁ μέγας Ἐκκλησιάρχης Σίλβεστρος ὁ Συρόπουλος, λέγων ὅτι οἱ Ἀνατολικοὶ ἀκούσαντες τοῦτο ἐγέλασαν μεγάλως, ὅθεν παντελῶς δὲν ἀνέφερον αὐτὸ πλέον οἱ Λατῖνοι, εἰς καμμίαν διάλεξιν.

[10] Εἰς ταύτην τὴν ὁμολογίαν πρόσεχε καλῶς, ἀναγνῶστα, διότι εἶναι ἀκριβεστάτη καὶ ἀρκεῖ ἀντὶ πάντων κατὰ τῶν κακοδόξων παπιστῶν.

[11] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 597.

[12] Συρόπουλος, σελ. 211.

[13] Καβάσιλας Νεῖλος, Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ἀκμάσας περὶ τὸ 1360. Εἶναι ἐπίσημος διὰ τὸν πόλεμον κατὰ τῶν Λατίνων, συγγράψας τὸ περὶ «Ἀρχῆς τοῦ Πάπα» σύγγραμμα, εἰς τὸ ὁποῖον ἔγραψε περὶ τῆς διαιρέσεως τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, περὶ καθαρτηρίου πυρὸς καὶ περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

[14] Συρόπουλος, σελ. 343.

[15] Συρόπουλ. σελ. 304.

[16] Νεκτάριος Ἱεροσολύμων, σελ. 236 καὶ 237.

[17] Δοσίθεος Ἱεροσολύμων, Τόμος Ἀγάπης, σελ. 581.

[18] Κόθορνος· ὑπόδημα ἐφαρμοζόμενον εἰς ἀμφοτέρους τοὺς πόδας· ἀκολούθως ἄνθρωπος διπρόσωπος καὶ εὐμετάβολος.

[19] Ἡ ἔκθεσις αὕτη τῆς πίστεως εὑρέθη μεταγενεστέρως ἐν Κωνσταντινουπόλει σεσαθρωμένη καὶ μόλις ἀναγνωσθεῖσα, ἥτις μετεγράφη παρὰ τοῦ μακαριωτάτου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κυρίου Νεκταρίου ἐν τῷ Συνταγματίῳ αὑτοῦ, σελ. 231.