Τὰ ἐν τῇ Φλωρεντινῇ ψευδοσυνόδῳ κατὰ Λατίνων ὑπερφυᾶ κατορθώματα τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΜΑΡΚΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Ἐφέσου τοῦ Εὐγενικοῦ.

Τὴν ἑπομένην ἐπανελήφθη ἡ συζήτησις, πάντες δὲ προσεπάθουν ἢ να καταπείσουν ἢ να κατασιγάσουν τὸν Ἅγιον Μάρκον. Ἀλλ’ οὗτος ἦτο ἀνίκητος. Διὰ νὰ δείξῃ δὲ τὴν διαφορὰν τῆς ΕΚ ἀπὸ τῆς ΔΙΑ, ἀνέφερε θεολογικώτατον ρητὸν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης, εἰς τὸ ὁποῖον μεταχειρίζεται τὰς προθέσεις ΔΙΑ καὶ ΜΕΤΑ εἰς μίαν ἔννοιαν. Ἔχει δὲ τοῦτο οὕτως: «Πατὴρ μὲν ἄναρχος καὶ ἀγέννητος, καὶ ἀεὶ Πατὴρ νοεῖται· ἐξ αὐτοῦ δὲ κατὰ τὸ προσεχὲς ἀδιστάκτως ὁ μονογενὴς Υἱὸς τῷ Πατρὶ συνεπινοεῖται ΔΙ’ ΑΥΤΟΥ καὶ ΜΕΤ’ ΑΥΤΟΥ πρίν τι καινὸν καὶ ἀνυπόστατον διὰ μέσου παρεμπεσεῖν νόημα, εὐθὺς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον συνημμένως καταλαμβάνεται, οὐχ ὑστερίζον τι κατὰ τὴν ὕπαρξιν μετὰ τὸν Υἱόν, ὥστε ποτὲ τὸν μονογενῆ δίχα τοῦ Πνεύματος νοηθῆναι. Ἀλλ’ ἐκ μὲν τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων καὶ αὐτὸ τὴν αἰτίαν ἔχον τοῦ εἶναι, ὅθεν καὶ τὸ μονογενές ἐστι φῶς, διὰ δὲ τοῦ ἀληθινοῦ φωτὸς ἐκλάμπον, οὔτε διαστήματι, οὔτε φύσεως ἑτερότητι τοῦ Πατρὸς ἢ τοῦ μονογενοῦς ἀποτέμνεται». Ἀλλὰ καὶ πάλιν ὁ Νικαίας προέβαλεν ἀντιρρήσεις καλῶν τὸν Ἅγιον νὰ ἀναφέρῃ, ἐὰν ἔχῃ, καὶ ἄλλα ρητά.

Βλέπων ὁ βασιλεὺς ὅτι ἡ φλὸξ τῆς φιλονικίας ἐδυνάμωνεν, ἐπρόσταξε νὰ ἑτοιμάσουν τὴν πρὸς τους Λατίνους ἀπάντησιν καὶ νὰ φυλάξουν τὰς διχογνωμίας των διὰ καταλληλότερον χρόνον. Τότε ὁ Ρωσίας Ἰσίδωρος ἔδειξε ψευδοτετράδιόν τι, γεμᾶτον ἀπὸ πᾶσαν παραφθοράν, τὸ ὁποῖον εἶχε συνθέσει ὁ Ἰωάννης Βέκκος, κατὰ τὸν καιρὸν τοῦ λατινόφρονος βασιλέως Μιχαὴλ καὶ ὁ ὁποῖος λατινοφρονήσας ἔγινε Πατριάρχης, ὕστερον ὅμως καθῃρέθη ὑπὸ Συνόδου καὶ ἐξορισθεὶς κακῶς ἐτελεύτησεν. Ἐκ τούτου ὁ Ρωσίας ἀνέγνωσε πολλὰ ρητά, ἄλλα παρεφθαρμένα, ἄλλα κολοβωμένα, λέγων ὅτι ταῦτα ἦσαν ρητὰ Ἀνατολικῶν Ἁγίων, δυνάμενα νὰ συμβιβάσωσι τὰς δύο Ἐκκλησίας. Ἐχάρη ὁ βασιλεὺς καὶ διέταξε νὰ ἐκλέξωσιν ἓν ἢ δύο καὶ συντάσσοντες τὴν ἰδικήν των ἔκθεσιν πίστεως νὰ τὴν στείλουν εἰς τοὺς Λατίνους. Συνετάγη λοιπὸν ἡ ἔκθεσις ἀπὸ τοὺς λατινόφρονας καὶ ἐστάλη, οἱ Λατῖνοι ὅμως ἐζήτησαν ἐξηγήσεις εἰς δώδεκα κεφάλαια αὐτῆς, λέγοντες ὅτι ἢ ἔπρεπε νὰ δώσουν σαφεῖς καὶ πλήρεις ἐξηγήσεις, ἢ νὰ δεχθοῦν τὴν ἔκθεσιν, τὴν ὁποίαν τοὺς ἔστειλαν αὐτοὶ πρωτύτερα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τῆς Ἁγίας ταύτης Συνόδου καὶ τῶν προοιμίων τοῦ σχίσματος γενικώτερον βλέπε ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τῇ ϛ’ (6ῃ) τοῦ μηνὸς Φεβρουαρίου, ἐν τόμῳ Β’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Βλέπε περὶ τῶν γεγονότων τούτων εἰς τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος ἐπισκόπου Ἀχρίδος, τῇ κβ’ (22ᾳ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου, ἐν τόμῳ ΙΑ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Δοσιθέου Ἱεροσολύμων, Τόμος Ἀγάπης, εἰς τὰ Προλεγόμενα, σελ. η’.

[4] Νεκτάριος Ἱεροσολύμων, σελ. 55.

[5] Ἀρχιμ. Ἀνδρόνικος Κ. Δημητρακόπουλος, σελ. 109, ἔκδοσις Λειψίας.

[6] Δωδεκάβιβλος Δοσιθέου, σελ. 903.

[7] Λίβελλος σημαίνει ὑπόμνημα, ἔγγραφον εἰς τὸ ὁποῖον ἀναπτύσσονται αἱ ἀπόψεις διὰ κάποιον σπουδαῖον ζήτημα.

[8] Τρεῖς ἀπαντήσεις τοῦ Ἁγίου Μάρκου πρὸς τοὺς παρὰ Λατίνων εἰρημένους λόγους περὶ τοῦ καθαρτηρίου πυρὸς ἀπόκεινται ἐν τῇ βιβλιοθήκῃ τῆς Μόσχας ὑπ’ ἀριθ. 268 καὶ 394. Αἱ δύο τῶν ἀπαντήσεων τούτων εὑρίσκονται καὶ ἐν τῇ Βιβιοθήκῃ τῶν Παρισίων, αἵτινες ἐσφαλμένως ἐπιγράφονται εἰς τὸ ὄνομα Γεωργίου τοῦ Σχολαρίου (Συρόπ. σελ. 135).

[9] Διηγεῖται τοῦτο καὶ ὁ μέγας Ἐκκλησιάρχης Σίλβεστρος ὁ Συρόπουλος, λέγων ὅτι οἱ Ἀνατολικοὶ ἀκούσαντες τοῦτο ἐγέλασαν μεγάλως, ὅθεν παντελῶς δὲν ἀνέφερον αὐτὸ πλέον οἱ Λατῖνοι, εἰς καμμίαν διάλεξιν.

[10] Εἰς ταύτην τὴν ὁμολογίαν πρόσεχε καλῶς, ἀναγνῶστα, διότι εἶναι ἀκριβεστάτη καὶ ἀρκεῖ ἀντὶ πάντων κατὰ τῶν κακοδόξων παπιστῶν.

[11] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 597.

[12] Συρόπουλος, σελ. 211.

[13] Καβάσιλας Νεῖλος, Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ἀκμάσας περὶ τὸ 1360. Εἶναι ἐπίσημος διὰ τὸν πόλεμον κατὰ τῶν Λατίνων, συγγράψας τὸ περὶ «Ἀρχῆς τοῦ Πάπα» σύγγραμμα, εἰς τὸ ὁποῖον ἔγραψε περὶ τῆς διαιρέσεως τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, περὶ καθαρτηρίου πυρὸς καὶ περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

[14] Συρόπουλος, σελ. 343.

[15] Συρόπουλ. σελ. 304.

[16] Νεκτάριος Ἱεροσολύμων, σελ. 236 καὶ 237.

[17] Δοσίθεος Ἱεροσολύμων, Τόμος Ἀγάπης, σελ. 581.

[18] Κόθορνος· ὑπόδημα ἐφαρμοζόμενον εἰς ἀμφοτέρους τοὺς πόδας· ἀκολούθως ἄνθρωπος διπρόσωπος καὶ εὐμετάβολος.

[19] Ἡ ἔκθεσις αὕτη τῆς πίστεως εὑρέθη μεταγενεστέρως ἐν Κωνσταντινουπόλει σεσαθρωμένη καὶ μόλις ἀναγνωσθεῖσα, ἥτις μετεγράφη παρὰ τοῦ μακαριωτάτου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κυρίου Νεκταρίου ἐν τῷ Συνταγματίῳ αὑτοῦ, σελ. 231.