Τὰ ἐν τῇ Φλωρεντινῇ ψευδοσυνόδῳ κατὰ Λατίνων ὑπερφυᾶ κατορθώματα τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΜΑΡΚΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Ἐφέσου τοῦ Εὐγενικοῦ.

Μετάθεσις τῆς Συνόδου ἐκ Φερράρας εἰς Φλωρεντίαν.

Μετά τινας ἡμέρας ὁ βασιλεύς, συγκαλέσας τοὺς Ἀρχιερεῖς, ἀνεκοίνωσεν εἰς αὐτοὺς ὅτι ὁ Πάπας στερεῖται χρημάτων καὶ ὅτι συμφωνήσας μετὰ τῶν Φλωρεντινῶν νὰ τῷ δανείσωσι χρήματα, ζητεῖ νὰ μετατεθῇ ἡ Σύνοδος εἰς Φλωρεντίαν. Οἱ Ἀρχιερεῖς δυσαρεστηθέντες ἀπήντησαν ὅτι οὐδὲν ἔχουν νὰ κερδίσουν μεταβαίνοντες εἰς Φλωρεντίαν. Ἀλλ’ ὁ Πάπας, ἀπειλῶν τρόπον τινὰ αὐτούς, εἶπεν ὅτι οἱ Φλωρεντινοὶ δανείζουν εἰς αὐτὸν χρήματα, ὑπὸ τὸν ὅρον νὰ μετατεθῇ εἰς τὴν πόλιν των ἡ Σύνοδος, ὑπεσχέθη δὲ νὰ δώσῃ εἰς τοὺς ἡμετέρους τὰ καθυστερούμενα σιτηρέσια καὶ δώδεκα χιλιάδας χρυσᾶ νομίσματα καὶ δύο πλοῖα διὰ βοήθειαν τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Εἰς ταῦτα προσέθεσεν ὁ αὐτοκράτωρ ὅτι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ζητοῦν ἔξοδα παρὰ τῶν Λατίνων χωρὶς νὰ τοὺς ἀκολουθήσουν καὶ ὅτι ἂν ἐπιστρέψουν εἰς τὰς πατρίδας των οὐδεμίαν βοήθειαν θὰ λάβῃ ἡ Κωνσταντινούπολις.

Ἡ ἀπόπειρα αὕτη τοῦ αὐτοκράτορος καὶ τοῦ Πάπα ἠνάγκασε τοὺς Ἀρχιερεῖς, καὶ μὴ θέλοντας, ἀλλὰ πιεζομένους ἐκ τῶν στερήσεων, νὰ δεχθῶσι τὴν μετάθεσιν τῆς Συνόδου. Ἐπεκυρώθη δὲ ἡ μετάθεσις αὕτη καὶ διὰ συνοδικῆς ἀποφάσεως τῆς 16ης Ἰανουαρίου 1439, εἰς τὴν ὁποίαν ψευδῶς ἀνεφέρετο ὅτι ἡ μετάθεσις γίνεται λόγῳ ἐνσκήψαντος εἰς Φερράραν λοιμοῦ, ἐνῷ ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι οἱ Λατῖνοι προσεπάθουν διὰ τῶν ταλαιπωριῶν νὰ ἀναγκάσουν τοὺς ἡμετέρους νὰ δεχθῶσι τὴν ἕνωσιν [12].

 

Ἡ Σύνοδος συνέρχεται ἐν Φλωρεντίᾳ.

Αἱ ἐργασίαι τῆς Συνόδου ἐν Φλωρεντίᾳ ἤρχισαν τὴν 26ην Φεβρουαρίου ἡμέραν Πέμπτην τῆς Β’ ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν. Αἱ διαλέξεις δὲν ἐγίνοντο πλέον περὶ τῆς προσθήκης, ἀλλὰ περὶ τοῦ ἂν ἀληθῶς τὸ Ἅγιον Πνεῦμα ἐκπορεύεται καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ. Μολονότι δὲ οἱ Λατῖνοι κατῃσχύνθησαν ὑπὸ τῶν ὅρων τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων καὶ ἔμειναν ἀναπολόγητοι, ἐν τούτοις ἠγωνίσθησαν νὰ ὑπερτερήσωσι τοὺς ἡμετέρους, ἰσχυριζόμενοι ὅτι ἔχουσι νὰ ἐπιδείξωσι ρητὰ Δυτικῶν Ἁγίων παλαιῶν, λέγοντα ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐκπορεύεται καὶ ἐκ τοῦ Υἰοῦ.

Τὴν μάχην διὰ τὴν ἀνασκευὴν τῆς κακοδοξίας ταύτης ἔδωκε καὶ πάλιν ὁ Ἅγιος Μάρκος, ὁ λαμπρὸς καὶ μόνος ἄξιος τῆς ἀληθείας ἀγωνιστής. Ἑπτὰ διαλέξεις ἔγιναν εἰς τὸ παλάτιον τοῦ Πάπα καὶ εἰς ὅλας ὁ Ἅγιος Μάρκος ἠγωνίζετο ἐλέγχων τὰ σοφίσματα τῶν Λατίνων καὶ ἀνατρέπων τὰ ἐπιχειρήματα αὐτῶν. Βλέπων ὁ αὐτοκράτωρ τὸν Ἅγιον Μάρκον καὶ τὸν Ἡρακλείας Ἀντώνιον ἰσχυρῶς διαλεγομένους πρὸς τοὺς Λατίνους, αὐτοὺς δὲ ἀποροῦντας καὶ μὴ δυναμένους νὰ ἀποκριθοῦν, ἐγκατέλειψε τὰς διαλέξεις καὶ ἐζήτει μόνον εὔσχημον τρόπον ἑνώσεως.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τῆς Ἁγίας ταύτης Συνόδου καὶ τῶν προοιμίων τοῦ σχίσματος γενικώτερον βλέπε ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τῇ ϛ’ (6ῃ) τοῦ μηνὸς Φεβρουαρίου, ἐν τόμῳ Β’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Βλέπε περὶ τῶν γεγονότων τούτων εἰς τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος ἐπισκόπου Ἀχρίδος, τῇ κβ’ (22ᾳ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου, ἐν τόμῳ ΙΑ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Δοσιθέου Ἱεροσολύμων, Τόμος Ἀγάπης, εἰς τὰ Προλεγόμενα, σελ. η’.

[4] Νεκτάριος Ἱεροσολύμων, σελ. 55.

[5] Ἀρχιμ. Ἀνδρόνικος Κ. Δημητρακόπουλος, σελ. 109, ἔκδοσις Λειψίας.

[6] Δωδεκάβιβλος Δοσιθέου, σελ. 903.

[7] Λίβελλος σημαίνει ὑπόμνημα, ἔγγραφον εἰς τὸ ὁποῖον ἀναπτύσσονται αἱ ἀπόψεις διὰ κάποιον σπουδαῖον ζήτημα.

[8] Τρεῖς ἀπαντήσεις τοῦ Ἁγίου Μάρκου πρὸς τοὺς παρὰ Λατίνων εἰρημένους λόγους περὶ τοῦ καθαρτηρίου πυρὸς ἀπόκεινται ἐν τῇ βιβλιοθήκῃ τῆς Μόσχας ὑπ’ ἀριθ. 268 καὶ 394. Αἱ δύο τῶν ἀπαντήσεων τούτων εὑρίσκονται καὶ ἐν τῇ Βιβιοθήκῃ τῶν Παρισίων, αἵτινες ἐσφαλμένως ἐπιγράφονται εἰς τὸ ὄνομα Γεωργίου τοῦ Σχολαρίου (Συρόπ. σελ. 135).

[9] Διηγεῖται τοῦτο καὶ ὁ μέγας Ἐκκλησιάρχης Σίλβεστρος ὁ Συρόπουλος, λέγων ὅτι οἱ Ἀνατολικοὶ ἀκούσαντες τοῦτο ἐγέλασαν μεγάλως, ὅθεν παντελῶς δὲν ἀνέφερον αὐτὸ πλέον οἱ Λατῖνοι, εἰς καμμίαν διάλεξιν.

[10] Εἰς ταύτην τὴν ὁμολογίαν πρόσεχε καλῶς, ἀναγνῶστα, διότι εἶναι ἀκριβεστάτη καὶ ἀρκεῖ ἀντὶ πάντων κατὰ τῶν κακοδόξων παπιστῶν.

[11] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 597.

[12] Συρόπουλος, σελ. 211.

[13] Καβάσιλας Νεῖλος, Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ἀκμάσας περὶ τὸ 1360. Εἶναι ἐπίσημος διὰ τὸν πόλεμον κατὰ τῶν Λατίνων, συγγράψας τὸ περὶ «Ἀρχῆς τοῦ Πάπα» σύγγραμμα, εἰς τὸ ὁποῖον ἔγραψε περὶ τῆς διαιρέσεως τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, περὶ καθαρτηρίου πυρὸς καὶ περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

[14] Συρόπουλος, σελ. 343.

[15] Συρόπουλ. σελ. 304.

[16] Νεκτάριος Ἱεροσολύμων, σελ. 236 καὶ 237.

[17] Δοσίθεος Ἱεροσολύμων, Τόμος Ἀγάπης, σελ. 581.

[18] Κόθορνος· ὑπόδημα ἐφαρμοζόμενον εἰς ἀμφοτέρους τοὺς πόδας· ἀκολούθως ἄνθρωπος διπρόσωπος καὶ εὐμετάβολος.

[19] Ἡ ἔκθεσις αὕτη τῆς πίστεως εὑρέθη μεταγενεστέρως ἐν Κωνσταντινουπόλει σεσαθρωμένη καὶ μόλις ἀναγνωσθεῖσα, ἥτις μετεγράφη παρὰ τοῦ μακαριωτάτου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κυρίου Νεκταρίου ἐν τῷ Συνταγματίῳ αὑτοῦ, σελ. 231.