Τὰ ἐν τῇ Φλωρεντινῇ ψευδοσυνόδῳ κατὰ Λατίνων ὑπερφυᾶ κατορθώματα τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΜΑΡΚΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Ἐφέσου τοῦ Εὐγενικοῦ.

Αἴτησις τῶν Λατίνων, ὅπως ἐγκαταλειφθῶσιν αἱ περὶ προσθήκης διαλέξεις καὶ διαλεχθῶσι περὶ δόξης.

Βλέποντες οἱ Λατῖνοι, ὅτι τὰ λεχθέντα ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Μάρκου ἦσαν ἀναντίρρητα, ἐζήτησαν νὰ ἐγκαταλειφθῇ ἡ συζήτησις περὶ προσθήκης καὶ νὰ γίνῃ διάλεξις περὶ δόξης, ἤτοι περὶ τῆς οὐσίας τῆς ὑποθέσεως, ἄν δηλαδὴ εἶναι ἀληθὲς ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐκπορεύεται καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ. Ταῦτα ἀνεκοίνωσεν εἰς τοὺς ἡμετέρους αὐτὸς οὗτος ὁ βασιλεύς, οἱ δὲ ἡμέτεροι εἶπον, ὅτι δὲν εἶναι συμφέρον νὰ ἐγκαταλείψουν τὸ κεφάλαιον τοῦτο, τὸ ὁποῖον ἀποτελεῖ τὴν δύναμιν τῶν Ἀνατολικῶν καὶ δι’ αὐτὸ ἐζήτουν οἱ Λατῖνοι νὰ ἐγκαταλειφθῇ. Ἐν τούτοις ὁ αὐτοκράτωρ προσεπάθει μὲ κάθε μέσον νὰ πείσῃ τοὺς Ἀρχιερεῖς εἰς τοῦτο. Τότε ὁ Πατριάρχης συγκαλέσας τοὺς Ἀρχιερεῖς συνέστησεν εἰς αὐτοὺς νὰ μὴ ἀποδεχθῶσι τὰ προτεινόμενα καὶ νὰ ἀπαντήσουν εἰς τοὺς Λατίνους ὅτι, ἐὰν δεχθοῦν νὰ ἀπαλείψουν τὴν προσθήκην, τότε θὰ προχωρήσουν εἰς τὴν διάλεξιν περὶ δόξης, ἀπειλοῦντες ὅτι ἐν ἐναντίᾳ περιπτώσει θὰ ἐπιστρέψουν εἰς τὰς πατρίδας των. Ὅλοι συνεφώνησαν, πλὴν τοῦ Νικαίας, ὅστις ἔλεγεν ὅτι εἰς τίποτε δὲν ἔχουν νὰ φοβηθοῦν τοὺς Λατίνους εἰς τὰς διαλέξεις περὶ δόξης.

Παρερχομένων τῶν ἡμερῶν ὁ βασιλεὺς ἐπίεζε τοὺς Ἀρχιερεῖς νὰ δεχθῶσι τὰς συζητήσεις περὶ δόξης καὶ ὡμίλησε περὶ αὐτοῦ διὰ μακρῶν, προστάξας ἵνα ἕκαστος ἐκφράσῃ τὴν γνώμην του. Πρῶτος ὁ Πατριάρχης εἶπεν ὅτι οἱ Λατῖνοι εἶναι φιλόνικοι, κενόδοξοι καὶ ἀκατάπειστοι, ὅτι δὲν θέλουν νὰ πεισθοῦν εἰς τὴν ἀλήθειαν καὶ ὅτι ἐπ’ οὐδενὶ λόγῳ πρέπει νὰ ἐγκαταλειφθῇ τὸ ζήτημα τῆς προσθήκης, ἵνα μεταβῶσιν εἰς τὸ περὶ δόξης. Πρὸς ταῦτα συνεφώνησαν οἱ ἡμέτεροι, ὕστερον ὅμως ὑπεχώρησαν καὶ ἐδέχθησαν νὰ ἀρχίσουν διαλέξεις περὶ δόξης. Ἐνῷ ταῦτα ἐγίνοντο, ἔμαθον οἱ Ἀρχιερεῖς ὅτι ὁ αὐτοκράτωρ καὶ ὁ Πάπας συνεφώνησαν νὰ μεταθέσουν τὴν Σύνοδον εἰς Φλωρεντίαν. Ἐρωτηθεὶς ὁ βασιλεὺς διέψευσε τοῦτο. Δὲν ἔλεγεν ὅμως τὴν ἀλήθειαν, διότι μαθὼν ὅτι Κληρικοί τινες, ὑπὸ τῆς ἀνάγκης βιαζόμενοι, ἀνεχώρησαν κρυφίως εἰς Κωνσταντινούπολιν, συνεσκέφθη μετὰ τοῦ Πάπα νὰ μεταθέσωσι τὴν Σύνοδον εἰς Φλωρεντίαν, ἀφ’ ἑνὸς μὲν ἵνα μὴ καὶ οἱ ἄλλοι ἀναχωρήσουν, ἀφ’ ἐτέρου δὲ ἵνα ἀναγκάσῃ αὐτοὺς νὰ συμμορφωθοῦν πρὸς τὰς ἐπιθυμίας του.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τῆς Ἁγίας ταύτης Συνόδου καὶ τῶν προοιμίων τοῦ σχίσματος γενικώτερον βλέπε ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τῇ ϛ’ (6ῃ) τοῦ μηνὸς Φεβρουαρίου, ἐν τόμῳ Β’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Βλέπε περὶ τῶν γεγονότων τούτων εἰς τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος ἐπισκόπου Ἀχρίδος, τῇ κβ’ (22ᾳ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου, ἐν τόμῳ ΙΑ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Δοσιθέου Ἱεροσολύμων, Τόμος Ἀγάπης, εἰς τὰ Προλεγόμενα, σελ. η’.

[4] Νεκτάριος Ἱεροσολύμων, σελ. 55.

[5] Ἀρχιμ. Ἀνδρόνικος Κ. Δημητρακόπουλος, σελ. 109, ἔκδοσις Λειψίας.

[6] Δωδεκάβιβλος Δοσιθέου, σελ. 903.

[7] Λίβελλος σημαίνει ὑπόμνημα, ἔγγραφον εἰς τὸ ὁποῖον ἀναπτύσσονται αἱ ἀπόψεις διὰ κάποιον σπουδαῖον ζήτημα.

[8] Τρεῖς ἀπαντήσεις τοῦ Ἁγίου Μάρκου πρὸς τοὺς παρὰ Λατίνων εἰρημένους λόγους περὶ τοῦ καθαρτηρίου πυρὸς ἀπόκεινται ἐν τῇ βιβλιοθήκῃ τῆς Μόσχας ὑπ’ ἀριθ. 268 καὶ 394. Αἱ δύο τῶν ἀπαντήσεων τούτων εὑρίσκονται καὶ ἐν τῇ Βιβιοθήκῃ τῶν Παρισίων, αἵτινες ἐσφαλμένως ἐπιγράφονται εἰς τὸ ὄνομα Γεωργίου τοῦ Σχολαρίου (Συρόπ. σελ. 135).

[9] Διηγεῖται τοῦτο καὶ ὁ μέγας Ἐκκλησιάρχης Σίλβεστρος ὁ Συρόπουλος, λέγων ὅτι οἱ Ἀνατολικοὶ ἀκούσαντες τοῦτο ἐγέλασαν μεγάλως, ὅθεν παντελῶς δὲν ἀνέφερον αὐτὸ πλέον οἱ Λατῖνοι, εἰς καμμίαν διάλεξιν.

[10] Εἰς ταύτην τὴν ὁμολογίαν πρόσεχε καλῶς, ἀναγνῶστα, διότι εἶναι ἀκριβεστάτη καὶ ἀρκεῖ ἀντὶ πάντων κατὰ τῶν κακοδόξων παπιστῶν.

[11] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 597.

[12] Συρόπουλος, σελ. 211.

[13] Καβάσιλας Νεῖλος, Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ἀκμάσας περὶ τὸ 1360. Εἶναι ἐπίσημος διὰ τὸν πόλεμον κατὰ τῶν Λατίνων, συγγράψας τὸ περὶ «Ἀρχῆς τοῦ Πάπα» σύγγραμμα, εἰς τὸ ὁποῖον ἔγραψε περὶ τῆς διαιρέσεως τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, περὶ καθαρτηρίου πυρὸς καὶ περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

[14] Συρόπουλος, σελ. 343.

[15] Συρόπουλ. σελ. 304.

[16] Νεκτάριος Ἱεροσολύμων, σελ. 236 καὶ 237.

[17] Δοσίθεος Ἱεροσολύμων, Τόμος Ἀγάπης, σελ. 581.

[18] Κόθορνος· ὑπόδημα ἐφαρμοζόμενον εἰς ἀμφοτέρους τοὺς πόδας· ἀκολούθως ἄνθρωπος διπρόσωπος καὶ εὐμετάβολος.

[19] Ἡ ἔκθεσις αὕτη τῆς πίστεως εὑρέθη μεταγενεστέρως ἐν Κωνσταντινουπόλει σεσαθρωμένη καὶ μόλις ἀναγνωσθεῖσα, ἥτις μετεγράφη παρὰ τοῦ μακαριωτάτου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κυρίου Νεκταρίου ἐν τῷ Συνταγματίῳ αὑτοῦ, σελ. 231.