ὑπὸ τοῦ βασιλέως, λέγοντος ὅτι ἡ ἕνωσις θὰ ἐπροξένει μέγα καλὸν εἰς τὴν πατρίδα καὶ ἐπιθυμῶν τὴν ἕνωσιν ὡς ἀργυρώνητος, ὑπεκρίνετο ἀσθένειαν. Ὁ βασιλεὺς ἠσχολεῖτο μὲ τὸ κυνήγιον, οἱ Ἀρχιερεῖς ἐπείνων καὶ ὅλα αὐτὰ ἐγίνοντο διὰ νὰ ἐπιτευχθῇ ἡ ἕνωσις. Τρεῖςτέσσαρες ἐκ τούτων ἔκλινον ἤδη πρὸς τὸν λατινισμὸν καὶ προσεπάθουν νὰ παρασύρουν καὶ τοὺς ἄλλους, ἀλλ’ ἦτο ἀδύνατον. Διὰ τοῦτο ἤρχισαν νὰ γίνωνται συχνότερα τὰ συμβούλια μεταξὺ βασιλέως καὶ Πατριάρχου καὶ τῶν λοιπῶν ὁμοφρόνων των. Τούτων γενομένων στέλλουσιν οἱ Λατῖνοι πρὸς τὸν βασιλέα ἔκθεσιν Πίστεως, λαμπρῶς ἀνακηρύττουσαν τὴν ἰδικήν των δόξαν, λέγοντες ὅτι, ἐὰν δεχθῆτε καὶ ὁμολογήσετε τὰ ἐν αὐτῇ, ἀμέσως θὰ ἑνωθῶμεν.

Ἡ Περὶ τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος διαμάχη μεταξὺ τῶν ἡμετέρων καὶ τῶν λατινοφρόνων.

Ἐπειδὴ ὁ βασιλεὺς ἦτο ἀσθενής, παρῆλθον μερικαὶ ἡμέραι. Βελτιωθείσης τῆς ὑγείας του, συνήχθησαν πάντες μετὰ τοῦ Πατριάρχου καὶ ἤκουσαν τὸ λατινικὸν ἐκεῖνο γράμμα. Μετὰ τὴν ἀνάγνωσιν, ὅλοι, πλὴν τεσσάρων, τοῦ Νικαίας, Ρωσίας, Μυτιλήνης καὶ τοῦ Πρωτοσυγκέλλου συνεφώνησαν ὅτι δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ ἀποδεχθῶσι τὰ ἐν αὐτῷ ἐκτιθέμενα ὡς τελείως ἐναντία τῆς δόξης τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας. Τότε ὁ Ρωσίας καὶ ὁ Νικαίας ἤρχισαν νὰ ὑπερασπίζουν τὴν δόξαν τῶν Λατίνων, λέγοντες ὅτι ἐφ’ ὅσον οἱ Ἀνατολικοὶ Ἅγιοι λέγουσιν ὅτι τὸ Ἅγιον Πνεῦμα ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ Πατρὸς διὰ τοῦ Υἱοῦ, δυνάμεθα νὰ δεχθῶμεν αὐτήν, διότι τὸ «ΔΙΑ τοῦ Υἱοῦ» καὶ τὸ «ΕΚ τοῦ Υἱοῦ» ἔχουν τὴν αὐτὴν ἔννοιαν. Ἐντεῦθεν ἤρχισε δεινὸς ἀγὼν οὐχὶ πρὸς τοὺς Λατίνους, ἀλλὰ πρὸς τοὺς λατινόφρονας. Καὶ τὸν ἀγῶνα αὐτὸν ἀνέλαβε πάλιν ὁ Ἅγιος Μάρκος, ἀποδεικνύων ὅτι ἄλλην ἔννοιαν δηλοῖ ἡ ΔΙΑ καὶ ἄλλην ἡ ΕΚ. Ἡ συζήτησις διεκόπη διὰ τὸ γεῦμα· ἐπαναληφθεῖσα ἀμέσως μετ’ αὐτό, προσεκλήθησαν δὲ εἰς αὐτὴν καὶ οἱ γραμματικοὶ τοῦ Πατριάρχου καὶ ἄλλοι πολλοί, ἵνα συμμάχωνται καὶ βοηθοῦν τὸν Νικαίας καὶ Ρωσίας, ἐξαιρέτως δὲ ὁ Ἀμηρούτζης, φιλόσοφος καὶ διδάσκαλος οὐχὶ εὐκαταφρόνητος. Πάντας ὅμως τούτους, περιφραγμένος μὲ τὴν δύναμιν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, κατεπολέμει ὁ Ἅγιος Μάρκος καὶ ἔφραττε τὰ ἀπύλωτα στόματά των. Ἐπικαλούμενος δὲ καὶ τὸ ρητὸν τοῦ Ἁγίου Μαξίμου καὶ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ τὸ λέγον: «οὐχ ὡς ἐξ αὐτοῦ, ἀλλ’ ὡς δι’ αὐτοῦ ἐκπορευόμενον· μόνος γὰρ αἴτιος ὁ Πατὴρ» ἀπέδειξε μὲ ἀρίστην ἐξήγησιν τὴν διαφορὰν τῶν προθέσεων ΕΚ καὶ ΔΙΑ. Ἀλλὰ καὶ πάλιν ὁ ἀναίσχυντος Βησσαρίων εἶπεν ὅτι δὲν δυνάμεθα νὰ στηριχθῶμεν εἰς τὴν μαρτυρίαν μόνον ἑνός.