Ἀλλ’ οἱ αὐθάδεις ἐχθροὶ τοῦ Μάρκου ἐγίνοντο καθ’ ἡμέραν αὐθαδέστεροι. Κατά τινα μάλιστα συνέλευσιν ὁ Νικαίας ἀνέγνωσε ρητά τινα τῶν Ἁγίων Κυρίλλου καὶ Ἐπιφανίου κολοβωμένα, θέλων νὰ ἀποδείξῃ διὰ τούτων ὅτι τὸ Ἅγιον Πνεῦμα ἐκπορεύεται καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ. Ὁμιλήσας δὲ καὶ ὁ βασιλεὺς εἶπεν ὅτι τὴν ἕνωσιν τῶν Ἐκκλησιῶν ἤρχισε νὰ διαπραγματεύεται ὁ πατὴρ αὐτοῦ Μανουήλ, ἀλλὰ μὴ προφθάσας, ἀφῆκεν εἰς αὐτὸν νὰ τὴν τελειώσῃ, προσθέσας ὅτι καὶ λόγιοι διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας, ὡς ὁ Πατριάρχης Εὐθύμιος καὶ ὁ διδάσκαλος Ἰωσὴφ ὁ Βρυέννιος ἐπεθύμουν τὴν ἕνωσιν τῶν Ἐκκλησιῶν. Καὶ εἶναι μὲν τοῦτο ἀληθές, ἀλλ’ ὄχι ὡς τὸ παρουσίαζεν ὁ αὐτοκράτωρ. Διότι πάντες οὗτοι ἤθελον μὲν τὴν ἕνωσιν, ὑπὸ τὸν ὅρον ὅμως τῆς ἐπιστροφῆς τῶν Λατίνων εἰς τὰ παλαιὰ ὀρθόδοξα δόγματα, ἀλλ’ ἐκεῖνοι διεπορεύοντο ἐν τῷ σκότει.

Νέος ὅμως ἐκβιασμὸς γίνεται ὑπὸ τοῦ Πάπα, διὰ τῆς διακοπῆς τοῦ σιτηρεσίου, ὥστε οἱ πτωχότεροι ἐκ τῶν ἡμετέρων, πεινῶντες καὶ γυμνητεύοντες, ἐπώλουν τὰ ὅπλα των καὶ τὰ ἐνδύματά των καὶ ὅ,τι, ἄλλο εἶχον ἵνα μὴ ἀποθάνωσιν ἐκ πείνης. Ὅθεν προσερχόμενοι εἰς τὸν αὐτοκράτορα παρεκάλουν νὰ μεσιτεύσῃ εἰς τὸν Πάπαν, ἐκεῖνος δὲ ἀπήντα εἰς αὐτούς· «Πηγαίνετε εἰς τὸν Ἐφέσου καὶ τὸν μέγαν Σακελλάριον, διότι αὐτοὶ ἐμποδίζουν τὴν ἕνωσιν καὶ ὑποφέρομεν ἡμεῖς ὅλοι».

Αἱ ἡμέραι, παρήρχοντο καὶ οὔτε ἀπάντησις εἰς τὰ λατινικὰ ρητὰ ἐδίδετο, οὔτε τρόπος ἑνώσεως ἐξευρίσκετο. Ὁ βασιλεὺς ἔλεγεν εἰς τοὺς ἡμετέρους νὰ εὕρουν τρόπον ἑνώσεως, ἵνα λάβουν βοήθειαν, οἱ περισσότεροι ὅμως ἠρνοῦντο λέγοντες ὅτι προτιμοῦν νὰ ἀποθάνουν ἢ νὰ λατινίσουν. Βλέποντες οἱ Ἀνατολικοὶ ὅτι τρόπος ἑνώσεως ἦτο ἀδύνατον νὰ εὑρεθῇ, παρεκάλουν μετὰ δακρύων τὸν βασιλέα νὰ ἐπιστρέψουν εἰς τὰ ἴδια. Μαθὼν τοῦτο ὁ Πάπας ἐταράχθη. Διὸ καὶ ἔστειλεν Ἐπισκόπους καὶ Καρδιναλίους, οἱ ὁποῖοι κατηγόρησαν τοὺς Ἀνατολικοὺς· διότι ἐπὶ δύο ἔτη ἐξοδεύουν ματαίως τὰ χρήματα τοῦ Πάπα καὶ ὅτι εἶναι ἀνάγκη ἢ νὰ δεχθοῦν τὰς μαρτυρίας τῶν Ἁγίων, τὰς ὁποίας προέβαλον αὐτοὶ καὶ νὰ γίνῃ ἡ ἕνωσις, ἢ νὰ συνεχισθοῦν αἱ διαλέξεις μέχρις ὅτου βεβαιωθῶσι περὶ τῆς λατινικῆς ἀληθείας καὶ οὕτω πάλιν νὰ ἑνωθῶσιν, ἀφήνοντες νὰ ἐννοηθῇ ὅτι ἄνευ ἑνώσεως θὰ ἦτο ἀδύνατον νὰ ἐπιτρέψουν εἰς τοὺς ἡμετέρους νὰ ἀναχωρήσουν. Ὁ Πατριάρχης, πλανηθεὶς