Τὰ ἐν τῇ Φλωρεντινῇ ψευδοσυνόδῳ κατὰ Λατίνων ὑπερφυᾶ κατορθώματα τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΜΑΡΚΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Ἐφέσου τοῦ Εὐγενικοῦ.

Δέκα ἦσαν, ὡς εἴπομεν, οἱ διορισθέντες νὰ μετέχουν τῶν συζητήσεων Ἕλληνες. Ὁ βασιλεὺς ὅμως διέταξε νὰ διαλέγωνται μόνον ὁ Ἅγιος Μάρκος καὶ ὁ Νικαίας, καὶ ἐὰν συνέβαινε νὰ ἔλθῃ πρὸς συζήτησιν δύσκολόν τι πρόβλημα, τότε νὰ συσκέπτωνται μετὰ τῶν λοιπῶν. Ὁ Βησσαρίων ὅμως, ἐκ φθόνου, ἐλιποτάκτησε καὶ οὐδεμίαν βοήθειαν προσέφερεν εἰς τὸν Ἐφέσου. Μάλιστα καὶ τὸν εἰρωνεύετο ὁμοῦ μὲ τὸν σατανικὸν Γρηγόριον. Οἱ λοιποί, ὡς λέγει ὁ ἱστορικὸς Συρόπουλος, ὄχι μόνον δὲν ἠδύναντο βοηθήσουν, ἀλλ’ ἐθαύμαζον καὶ πῶς ὁ Ἅγιος Μάρκος κατώρθωνε δι’ εὐστόχων ἀπαντήσεων καὶ γραφικῶν ρήσεων νὰ ἀποστομώνῃ τὸν περιβόητον καὶ κακότροπον ἀντίπαλόν του διδάσκαλον τῶν Λατίνων Ἰωάννην, ὅστις προέβαλλε πολλὰ καὶ ἄσχετα ζητήματα, νομίζων ὅτι οὕτω θὰ κατανικήσῃ τὸν Μάρκον, μὴ ἔχοντα τὶ νὰ ἀπαντήσῃ εἴς τινα ἐρώτησιν, ὡς λόγου χάριν πῶς πετοῦν οἱ Ἄγγελοι ἢ ἀπὸ ποίαν ὕλην θὰ ἀνάψῃ τὸ πῦρ τῆς Κολάσεως. Εἰς τὸ ἀνόητον καὶ δυσσεβὲς τοῦτο ἐρώτημα, Ἰάγαρίς τις, ἐκ τῶν παρακαθημένων συγκλητικῶν, εἶπε μὲ πολλὴν ἀγανάκτησιν· «Γνώσεται τοῦτο ὁ ἐρωτῶν, ὅταν ἐκεῖσε παραγένηται».

 

Οἱ πρόκριτοι τῶν Ἑλλήνων ἐξαιτοῦν ἐπιτάχυνσιν τῆς Συνόδου διὰ τὸν κίνδυνον τῶν Τούρκων.

Ὁ ἀσύνετος αὐτοκράτωρ, ἐξελθὼν τῆς Φερράρας, κατῴκησεν εἰς ἓν Μοναστήριον ἐπιδιδόμενος εἰς τὸ κυνήγιον καὶ ἀδιαφορῶν διὰ τὰς ἐκκλησιαστικὰς ὑποθέσεις. Ἐν τῷ μεταξὺ οἱ Τοῦρκοι ἡτοιμάζοντο νὰ ἐπέλθωσι κατὰ τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Τότε οἱ Ἕλληνες ἠξίωσαν ἀπὸ τὸν Πατριάρχην νὰ ἀρχίσῃ ἡ καθολικὴ Σύνοδος (ἥτις δὲν εἶχεν ἀρχίσει ἀκόμη), ἵνα μὴ ἐξοδεύουν ματαίως τὸν καιρόν των εἰς ξένην χώραν. Ὁ Πατριάρχης ἀνέφερε ταῦτα εἰς τὸν αὐτοκράτορα, ὅστις ἀπήντησεν ὅτι περιμένουν τοὺς Καρδιναλίους καὶ τοὺς ἀντιπροσώπους τῶν ἡγεμόνων τῆς Δύσεως. Ὁ Πάπας πάλιν, γνωρίζων ὅτι οὐδεὶς ἐκ τῶν μετεχόντων τῆς Συνόδου τῆς Βασιλείας πρόκειται νὰ ἔλθῃ, εἶπεν· «Ὅπου εἶμαι ἐγὼ μετὰ τοῦ βασιλέως καὶ τοῦ Πατριάρχου, ἐκεῖ εἶναι καὶ ἡ Σύνοδος ἅπασα τῶν Χριστιανῶν».

Μετ’ ἀπαίτησιν ὅμως τοῦ Πάπα καὶ τοῦ Πατριάρχου, ὁ αὐτοκράτωρ ἦλθεν εἰς Φερράραν καὶ ἀπεφασίσθη νὰ ἀρχίσῃ ἡ Σύνοδος τὴν 6ην Ὀκτωβρίου. Ἐξέλεξαν δὲ οἱ Ἕλληντες ἵνα διαλέγωνται εἰς τὴν Σύνοδον τὸν Ἅγιον Μάρκον Ἐφέσου, τὸν Νικαίας Βησσαρίωνα, τὸν Ρωσίας Ἰσίδωρον, Γεώργιον τὸν Γεμιστὸν καὶ ἄλλους τρεῖς.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τῆς Ἁγίας ταύτης Συνόδου καὶ τῶν προοιμίων τοῦ σχίσματος γενικώτερον βλέπε ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Φωτίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τῇ ϛ’ (6ῃ) τοῦ μηνὸς Φεβρουαρίου, ἐν τόμῳ Β’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Βλέπε περὶ τῶν γεγονότων τούτων εἰς τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος ἐπισκόπου Ἀχρίδος, τῇ κβ’ (22ᾳ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου, ἐν τόμῳ ΙΑ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Δοσιθέου Ἱεροσολύμων, Τόμος Ἀγάπης, εἰς τὰ Προλεγόμενα, σελ. η’.

[4] Νεκτάριος Ἱεροσολύμων, σελ. 55.

[5] Ἀρχιμ. Ἀνδρόνικος Κ. Δημητρακόπουλος, σελ. 109, ἔκδοσις Λειψίας.

[6] Δωδεκάβιβλος Δοσιθέου, σελ. 903.

[7] Λίβελλος σημαίνει ὑπόμνημα, ἔγγραφον εἰς τὸ ὁποῖον ἀναπτύσσονται αἱ ἀπόψεις διὰ κάποιον σπουδαῖον ζήτημα.

[8] Τρεῖς ἀπαντήσεις τοῦ Ἁγίου Μάρκου πρὸς τοὺς παρὰ Λατίνων εἰρημένους λόγους περὶ τοῦ καθαρτηρίου πυρὸς ἀπόκεινται ἐν τῇ βιβλιοθήκῃ τῆς Μόσχας ὑπ’ ἀριθ. 268 καὶ 394. Αἱ δύο τῶν ἀπαντήσεων τούτων εὑρίσκονται καὶ ἐν τῇ Βιβιοθήκῃ τῶν Παρισίων, αἵτινες ἐσφαλμένως ἐπιγράφονται εἰς τὸ ὄνομα Γεωργίου τοῦ Σχολαρίου (Συρόπ. σελ. 135).

[9] Διηγεῖται τοῦτο καὶ ὁ μέγας Ἐκκλησιάρχης Σίλβεστρος ὁ Συρόπουλος, λέγων ὅτι οἱ Ἀνατολικοὶ ἀκούσαντες τοῦτο ἐγέλασαν μεγάλως, ὅθεν παντελῶς δὲν ἀνέφερον αὐτὸ πλέον οἱ Λατῖνοι, εἰς καμμίαν διάλεξιν.

[10] Εἰς ταύτην τὴν ὁμολογίαν πρόσεχε καλῶς, ἀναγνῶστα, διότι εἶναι ἀκριβεστάτη καὶ ἀρκεῖ ἀντὶ πάντων κατὰ τῶν κακοδόξων παπιστῶν.

[11] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 597.

[12] Συρόπουλος, σελ. 211.

[13] Καβάσιλας Νεῖλος, Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ἀκμάσας περὶ τὸ 1360. Εἶναι ἐπίσημος διὰ τὸν πόλεμον κατὰ τῶν Λατίνων, συγγράψας τὸ περὶ «Ἀρχῆς τοῦ Πάπα» σύγγραμμα, εἰς τὸ ὁποῖον ἔγραψε περὶ τῆς διαιρέσεως τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, περὶ καθαρτηρίου πυρὸς καὶ περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

[14] Συρόπουλος, σελ. 343.

[15] Συρόπουλ. σελ. 304.

[16] Νεκτάριος Ἱεροσολύμων, σελ. 236 καὶ 237.

[17] Δοσίθεος Ἱεροσολύμων, Τόμος Ἀγάπης, σελ. 581.

[18] Κόθορνος· ὑπόδημα ἐφαρμοζόμενον εἰς ἀμφοτέρους τοὺς πόδας· ἀκολούθως ἄνθρωπος διπρόσωπος καὶ εὐμετάβολος.

[19] Ἡ ἔκθεσις αὕτη τῆς πίστεως εὑρέθη μεταγενεστέρως ἐν Κωνσταντινουπόλει σεσαθρωμένη καὶ μόλις ἀναγνωσθεῖσα, ἥτις μετεγράφη παρὰ τοῦ μακαριωτάτου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κυρίου Νεκταρίου ἐν τῷ Συνταγματίῳ αὑτοῦ, σελ. 231.