καὶ πάντα εὕρισκεν ἀδύνατα, συγκρινόμενα πρὸς τὴν προθυμίαν τοῦ Ἀντωνίου. Εἰς ὅλον τὸ ὕστερον ἐφευρίσκει τὴν ρίζαν τῶν κακῶν πάντων, ἐνθυμεῖται τὴν ἀγχόνην τῶν ψυχῶν, τὸν χρυσόν, αὐτὸν ἁπλώνει ἐμπρὸς εἰς τὴν στράταν τοῦ Ἀντωνίου, ὄχι ὡς ἄγκιστρον, ἀλλ’ εἰς σχῆμα ἑνὸς δίσκου· μὲ αὐτὸ ἤλπιζεν ὁ πονηρὸς διάβολος νὰ νικήσῃ τὸν ἀνίκητον στρατιώτην τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ μάτην· ἐπειδὴ ὁ Ἀντώνιος, ἰδὼν τὸν δίσκον εἰς τὴν ἔρημον ἐρριμμένον, εἶδεν εἰς τὸν αὐτὸν καιρὸν καὶ τὸν κεκρυμμένον διάβολον μέσα εἰς τὸν δίσκον, ὅθεν ἐμπαίζων αὐτὸν ἔλεγε· «Πόθεν ἐν ἐρήμῳ δίσκος; οὐκ ἐμποδίσεις μου τὴν προθυμίαν, διάβολε· τοῦτο γὰρ σὺν σοὶ εἰς ἀπώλειαν». Ταῦτα τὰ λόγια εἶπεν ὁ Ἀντώνιος, καὶ παρευθὺς ἐξέλιπεν ὁ δίσκος ὡσεὶ καπνὸς ἀπὸ προσώπου πυρός· καὶ πάλιν περιεπάτει τὴν αὐτὴν ὁδὸν ἀνεμποδίστως ὁ Ἀντώνιος, καὶ ἔμεινεν ὁ διάβολος κατησχυμμένος, καταφρονεμένος, νικημένος μὲ τὸν δίσκον του.
Ἀλλὰ ἀναίσχυντον τὸ θηρίον, πάλιν, μεταχειρίζεται ὁ διάβολος τὸ ἴδιον ἄγκιστρον, τον χρυσόν, πάλιν μὲ τὸν αὐτὸν βρόχον σπουδάζει νὰ ἐμποδίσῃ τὸν Ἀντώνιον. Ρίπτει πολὺ χρυσίον ἐμπρὸς εἰς τὴν στράταν τοῦ Ἀντωνίου. Ἐδῶ εἰς τοῦτο τὸ χρυσίον ἔχει δύο γνώμας ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, καὶ λέγει, ἢ ὁ διάβολος φανταστικὸν χρυσίον ἔρριψεν ἐκεῖ, ἢ ἀληθινὸν χρυσίον ἡ θεία δύναμις τὸ ἔρριψε, διὰ νὰ φανερώσῃ εἰς τὸν διάβολον ὅτι ὁ Ἀντώνιος μηδὲ τῶν ἀληθῶν φροντίζει χρημάτων. Διὰ τοῦτο, εὐθὺς ὡς εἶδε τὸ πολὺ χρυσίον, ὡς νὰ ἦτο πῦρ, οὕτω τὸ ἐπήδησε, καὶ μὲ τόσην καταφρόνησιν, ὥστε δὲν ἐγύρισεν ὄπισθεν αὐτοῦ νὰ ἰδῇ πλέον, ἀλλὰ καὶ μὲ πολλὴν βίαν ἔδραμεν ἐκείνην τὴν ὁδόν, ὥστε νὰ μὴ εἶναι δυνατὸν πλέον νὰ ἴδῃ ἐκεῖνο τὸ χρυσίον· τοῦτο ἐξαίρετον σημεῖον τῆς ἀκροτάτης καταφρονήσεως τοῦ χρυσοῦ, τῆς ἄκρας ἀκτημοσύνης τοῦ Ἀντωνίου, ἀνίσως καὶ δὲν εἶναι ἀρκετὴ ἐκείνη ἡ ἀποστροφὴ τῶν πατρικῶν πραγμάτων. Λοιπὸν καὶ τοῦτο τὸ χάρισμα, καὶ τοῦτον τὸν χρυσοῦν στέφανον τῶν ἀφιλαργύρων, τῶν ἐν οὐρανοῖς δεδοξασμένων βλέπεις μέσα εἰς τὴν ψυχὴν τοῦ Ἀντωνίου.
Θέλεις νὰ ἴδῃς πῶς οὗτος ὁ Ἀντώνιος εἶναι ἓν ἀληθινὸν κάτοπτρον, ἐντὸς τοῦ ὁποίου φαίνεται ἡ δόξα καὶ τὸ καύχημα ὄχι μόνον τῶν Μαρτύρων, ὄχι μόνον τῶν Ἀσκητῶν, ὄχι μόνον τῶν ἀφιλαργύρων, ὄχι μόνον τῶν ἐλεημόνων, ἀλλὰ καὶ αὐτῶν τῶν Προφητῶν, καὶ αὐτῶν τῶν Ἀποστόλων; πῶς καὶ τίνι τρόπῳ; ἐγὼ νὰ σᾶς τὸ εἴπω· οἱ Προφῆται καὶ οἱ Ἀπόστολοι, κατὰ τὶ προτέρημα νομίζεις νὰ εἶναι ἔνδοξοι καὶ λαμπροὶ