Ἐδῶ σημείωσαι, ἀνίσως ὁ τοιοῦτος μέγας καὶ περιβόητος εἰς τὴν ἀρετὴν Ἀθανάσιος λέγει, ὅτι ὁ Θεὸς ἐφύλαξε τὸν Ἀντώνιον, καὶ διὰ τὴν ὠφέλειαν τῶν ἄλλων, καὶ δι’ αὐτοῦ τοῦ Ἀθανασίου, τί πρέπει νὰ συμπεραίνωμεν ἡμεῖς ἐκ τούτων τῶν λόγων; Οὐδὲν ἄλλο, παρ’ ὅτι ἀληθῶς ὁ Ἀντώνιος ἦτο ἓν κάτοπτρον τοῦ οὐρανοῦ, ἤτοι μία περίληψις πασῶν τῶν ἀρετῶν· ἦτο ὄχι μόνον Μάρτυς, ἀλλὰ καὶ διδασκαλία, καὶ ἔρεισμα, στήριγμα καὶ παρηγορία τῶν Μαρτύρων. Ὅτι δὲ ἦτο ἐλεήμων καὶ παράδειγμα τῶν ἐλεημόνων, δὲν εἶναι δύσκολον τοῦ νὰ τὸ βεβαιωθῇ ὅστις ἀκούσῃ, ὅτι ἀποθανόντων τῶν γονέων, ὅταν ἦτο δεκαοκτὼ ἐτῶν, καὶ ἀκούσας εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τὸ Εὐαγγέλιον ὅπερ ἔλεγεν «εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα, καὶ δὸς πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανοῖς, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι» (Ματθ. ιθ’ 21), αὐτὰ τὰ λόγια ἤκουσεν ὁ Ἀντώνιος, καὶ παρευθὺς ἐξερχόμενος τῆς Ἐκκλησίας χαρίζει εἰς τὴν πόλιν του τριακόσια χωράφια, πωλεῖ ὅσα εἶχε κινητὰ καὶ ἀκίνητα, διαμοιράζει εἰς τοὺς πτωγοὺς τὰ ἀργύρια καὶ ἐκράτησε μόνον ὀλίγα τινὰ διὰ τὴν ζωοτροφίαν του. Καὶ πάλιν ἀκούσας τὴν ἑπομένην Κυριακὴν τὸ Εὐαγγέλιον, ὅπερ ἔλεγε· «Μὴ μεριμνήσετε διὰ τὴν αὔριον» (Ματθ. Κεφ. ϛ’), ἐξελθὼν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν, ἔδωκε καὶ ἐκεῖνα τὰ ὀλίγα, καὶ αὐτὸς εἰργάζετο μὲ τὰς χεῖράς του, ἀκούσας ἀπὸ τὸν Ἀπόστολον· «Ἀργὸς μηδὲ ἐσθιέτω» καὶ ἀπὸ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον ἐδούλευεν ἐτρέφετο, καὶ τὸ ἐπίλοιπον τὸ ἔδιδεν εἰς τοὺς πτωχούς. Τί ἄλλο περισσότερον χρειάζεσαι νὰ βεβαιωθῇς, ὅτι ὁ Ἀντώνιος ὄχι μόνον ἐλεήμων, ἀλλὰ καὶ τῶν ἐλεημόνων παράδειγμα; Λοιπὸν ἐπειδὴ οὕτως ἔχει ἡ ἀλήθεια, σὺ τῶν ἐλεημόνων καὶ τῶν ἐν οὐρανοῖς μακαρίων ἁπάντων τὴν λαμπρότητα καὶ τὴν δόξαν βλέπων, τὸν Ἀντώνιον θεωρεῖς· ὅθεν λαμπρότατον κάτοπτρον τοῦ οὐρανοῦ ὁ Ἀντώνιος.

Μεγάλη ἡ δόξα ἀληθῶς καὶ ἡ λαμπρότης εἶναι εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ τῶν Ἀσκητῶν, τῶν Ἐρημιτῶν, τῶν Νηστευτῶν, ὅτι καὶ αὐτῶν τὸ τάγμα δὲν εἶναι κατώτερον ἀπὸ τῶν Μαρτύρων, καθότι μὲ τὴν ἰδίαν των προαίρεσιν ἐτυράννησαν τὴν σάρκα, ἐδουλαγώγησαν, κατεξήραναν, ἠρνήθησαν τὰς ἡδονὰς πάσας τῆς αἰσθήσεως, ἠρνήθησαν κόσμον καὶ τὰ ἐν τῷ κόσμῳ, διὰ τοῦτο δὲν εἶναι κατωτέρα ἡ δόξα αὐτῶν καὶ ἡ λαμπρότης εἰς τὸν οὐρανὸν ἀπὸ τὴν λαμπρότητα τῶν Μαρτύρων· ναί, τὸ ὁμολογῶ καὶ ἐγώ. Ἀλλὰ τίς ὁ πρῶτος διδάσκαλος αὐτοῦ τοῦ προαιρετικοῦ