Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΦΩΤΙΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Ὁμολογητοῦ.

Σελίδα 9 από 14

Ἀπετόλμησαν δὲ τὸ ἀνοσιούργημα τοῦτο ἐντὸς αὐτοῦ τούτου τοῦ περιλάλητου Ναοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας, τοῦ σεμνώματος τῆς Ὀρθοδοξίας, τῆς ἕδρας τῶν Χρυσοστόμων, τῶν Γρηγορίων καὶ τῶν Φωτίων, ἐντὸς τῆς ἰδίας ἕδρας τοῦ μακαριωτάτου Φωτίου, τοῦ ὀρθοδοξοτάτου καὶ κανονικωτάτου κυριάρχου τοῦ Ναοῦ, προσήγαγον δὲ τοῦτον δι’ ἀξέστων καὶ ἐμπαθῶν λαϊκῶν, βιαίως συρόντων αὐτὸν ὡς κοινὸν κατάδικον! Ὤ! τίς νὰ ἀκούσῃ καὶ νὰ μὴ φρίξῃ διὰ τὸ ἀνίερον τοῦτο κακούργημα; Ἀλλὰ δὲν ἦτο καὶ τὸ μόνον. Εὐθὺς ἀμέσως προσκομίσαντες εἰς τὸ μέσον τὰ πρακτικὰ τῆς ἐν ἔτει ωξζ’ (867) συστάσης Συνόδου ἔθεσαν εἰς αὐτὰ πῦρ καὶ τὰ κατέκαυσαν! Ταῦτα δὲ καὶ ἄλλα τοιαῦτα πράξαντες ὑπέγραψαν τέλος τὰ πρακτικὰ τῆς ψευδοσυνόδου ταύτης, ὡς ἱστορεῖ Νικήτας ὁ Παφλαγών, ὁ φίλα πρὸς τὸν Ἰγνάτιον προσκείμενος καὶ ἐχθρὸς τοῦ θείου Φωτίου λέγων· «οὐ ψιλῷ τῷ μέλανι τὰ χειρόγραφα ποιούμενοι, ἀλλὰ (τὸ φρικωδέστατον) καὶ ἐν αὐτῷ τοῦ Σωτῆρος τῷ αἵματι βάπτοντες τὸν κάλαμον!» (σελ. 896).

Ἐθρήνουν οἱ εὐσεβεῖς Χριστιανοὶ διὰ τὴν τοιαύτην πρωτάκουστον ἐξουθένωσιν καὶ προδοσίαν τῆς Ἁγιωτάτης Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, ὑπὸ τῶν ἰδίων αὐτῆς ἀρχόντων Ἐκκλησιαστικῶν καὶ πολιτικῶν! Δὲν παρῆλθον ὅμως πολλαὶ ἡμέραι, ἀφ’ ἧς ἔλαβε χώραν ἡ ἀποτρόπαιος αὕτη ἀποδοχὴ τοῦ παπικοῦ φρυάγματος καὶ συνειδότες πάντες τὸ σφάλμα εἰς τὸ ὁποῖον παρέσυρεν αὐτοὺς ὁ κατὰ τοῦ θείου Φωτίου ἄμετρος φθόνος καὶ ἡ παπικὴ ρᾳδιουργία, ἤνοιξαν τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν [6] καὶ ἀπῄτουν τὴν ἀποκήρυξιν τῶν γενομένων. Ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ οἱ τὴν Σύνοδον ἀπαρτίσαντες χαῦνοι Πατέρες τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, προσελθόντες ὕστερον εἰς τὸν αὐτοκράτορα Βασίλειον, ἐξέφραζον τὴν θλῖψιν των καὶ ὠδύροντο ὅτι κακῶς ὑπέταξαν τὴν ἐξουσίαν τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας εἰς τὰς ἀλαζονικὰς ἀξιώσεις τοῦ Πάπα καὶ θερμῶς παρεκάλουν αὐτὸν νὰ ἀφαιρέσῃ τὰ πρακτικὰ τῆς Συνόδου ἀπὸ τοὺς τοποτηρητὰς τοῦ Πάπα.

Κατανοήσας ὁ αὐτοκράτωρ τὸ τοῦ παραπτώματος μέγεθος καὶ μετανοήσας διὰ τὰς πρὸς τοὺς παπικοὺς παραχωρήσεις, προσέταξε καὶ ἀφῃρέθησαν ἀπ’ αὐτῶν τὰ πρακτικά, κατακαμφθεὶς ὅμως ἀπὸ τὰς ὀχλήσεις τῶν τοποτηρητῶν ἀπέδωκε καὶ πάλιν αὐτά, πλὴν μὲ βεβαρημένην πλέον συνείδησιν καὶ χωρὶς καμμίαν ἐκδήλωσιν τιμῆς ἀφῆκεν αὐτοὺς νὰ ἀναχωρήσωσι πρὸς τὴν Ρώμην, φέροντες εἰς τὸν Πάπαν

Ὑποσημειώσεις

[1] Πρὸς τρανωτέραν ἀπόδειξιν τῆς ἀληθείας μεταφέρομεν ἐνταῦθα αὐτουσίους τοὺς λόγους, οὕς ἀναφέρει ἐν τῷ ὑπ’ αὐτοῦ συγγραφέντι Βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου ὁ Μάγιστρος Νικήτας ὁ καὶ Δαυῒδ ὁ Παφλαγὼν (ὅστις εἶναι αὐτὸς οὗτος ὁ Συμεὼν ὁ Μεταφραστὴς καὶ βλέπε περὶ τούτου τὴν ὑποσημείωσιν εἰς τὸν βίον τῆς Ὁσίας Θεοκτίστης τῆς Λεσβίας ἐν τόμῳ ΙΑ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ θ’ (9ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου), ὅστις ὑπῆρξεν ἄσπονδος ἐχθρὸς τοῦ Μεγάλου Φωτίου, ὡς ἐρρέθη ἀνωτέρω, καὶ ὀπαδὸς τῆς ἀντιπάλου παρατάξεως τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου. Εἶναι δὲ οἱ ἀναφερόμενοι λόγοι οἱ ἑξῆς: «Ὑπῆρχεν (ὁ Φώτιος) τῶν εὐγενῶν κατὰ σάρκα καὶ περιφανῶν, σοφίᾳ τε κοσμικῇ καὶ συνέσει τῶν ἐν τῇ πολιτείᾳ τρεφομένων εὐδοκιμώτατος πάντων νομιζόμενος. Γραμματικῆς μὲν γὰρ καὶ Ποιήσεως, Ρητορικῆς τε καὶ Φιλοσοφίας, καὶ δὴ καὶ Ἰατρικῆς καὶ πάσης ὀλίγου δεῖν Ἐπιστήμης τῶν θύραθεν τοσοῦτον ἦν αὐτῷ τὸ περιόν, ὡς μὴ μόνον σχεδὸν φύσει τῶν κατὰ τὴν αὐτοῦ γενεὰν πάντων διενεγκεῖν, ἤδη δὲ καὶ πρὸς τοὺς παλαιοὺς αὐτὸν διαμιλλᾶσθαι. Πάντα γὰρ συνέτρεχον αὐτῷ ἡ ἐπιτηδειότης τῆς φύσεως, ἡ σπουδή, ὁ πλοῦτος, δι’ ὃν καὶ βίβλος αὐτῷ ἔρρει πᾶσα· πλέον δὲ πάντων ὁ τῆς δόξης ἔρως, δι’ ὅν αὐτῷ καὶ νύκτες ἄϋπνοι παρήρχοντο, περὶ τὴν ἀνάγνωσιν ἐμμελῶς ἐσχολακότι».

[2] Βλέπε περὶ τούτου εἰς τὴν ἑορτὴν αὑτοῦ, ἐν τόμῳ Ι’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κγ’ (23ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.

[3] Ψεύδεται ἄρα ὁ Νεοκαισαρείας Στυλιανὸς γράφων πρὸς Στέφανον ὅτι κατὰ τὴν αὐτὴν ἡμέραν ἐχειροτονήθη Πρεσβύτερος καὶ Ἐπίσκοπος· ὁμοίως καὶ ὁ Σμύρνης Μητροφάνης καὶ ὁ Παφλαγὼν Νικήτας καὶ ὁ Θεόγνωστος, οἱ πολλὰ κατὰ τοῦ Ἀγιωτάτου Φωτίου τούτου γράψαντες· ὁμοίως καὶ ὁ Βαρώνιος ὁ λέγων, ὅτι ὁ Φώτιος ἦτο εὐνοῦχος, ἀρυόμενος τοῦτο, ἀπατηλῶς, ἔκ τινος ἐπιστολῆς Ἰωάννου Σακελλαρίου, διότι ὁ Ἰωάννης οὗτος δὲν ἔγραψε πρὸς τὸν Φώτιον, ἀλλ’ ὁ Φώτιος πρὸς τὸν Ἰωάννην (ὅρα σελ. 274 τοῦ β’ τόμ. τοῦ Μελετίου καὶ εἰς τὰ προλεγόμενα τῆς ἐν Ἁγίᾳ Σοφίᾳ συστάσης Συνόδου ἐπὶ τοῦ Ἁγιωτάτου Φωτίου, ἐν τῷ Πηδαλίῳ).

[4] Ὁ Πατριάρχης Ἰγνάτιος ἦτο υἱὸς τοῦ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Α’ τοῦ Κουροπαλάτου ἢ Ραγκαβὲ καὶ ἀνεψιὸς τοῦ αὐτοκράτορος Νικηφόρου Α’ τοῦ ἀπὸ Γενικῶν. Εἰς τὸν Πατριαρχικὸν θρόνον ἀνῆλθε τὸ πρῶτον ἐν ἔτει 846 διαδεχθεὶς τὸν Ἅγιον Μεθόδιον (842-846).

[5] Γράφων μετὰ ταῦτα ὁ ἱερὸς Φώτιος πρὸς τὸν Κλαυδιουπόλεως Ἰγνάτιον καὶ μεμφόμενος τὴν ἐπαίσχυντον ταύτην πρᾶξιν, μεταξὺ ἄλλων προσθέτει καὶ τὰ ἑξῆς: «Ἦν ποτε φευκτὸν καὶ φοβερὸν τὸ ἀνάθεμα, ὅτε κατὰ τῶν ἐνόχων τῆς ἀσεβείας ὑπὲρ τῶν τῆς εὐσεβείας κηρύκων ἐφέρετο· ἀφ’ οὗ δὲ ἡ τολμηρὰ καὶ ἀναίσχυντος τῶν ἀλαστόρων ἀπόνοια, παρὰ πάντα θεσμὸν θεῖον καὶ ἀνθρώπινον καὶ παρὰ πάντα λόγον Ἑλληνικόν τε καὶ βάρβαρον, τὸ οἰκεῖον ἀνάθεμα κατὰ τῶν προμάχων τῆς Ὀρθοδοξίας ἀναστρέφειν ἐφρυάξατο, καὶ τὴν βαρβαρικὴν μανίαν ἐκκλησιαστικὴν παρανομίαν ἐφιλονείκησαν ἀπεργάσασθαι, αὐτίκα καὶ τὸ φρικτὸν ἐκεῖνο καὶ ποινῆς ἁπάσης πέρας … στεφάνους ἀκηράτους καὶ ἀθάνατον δόξαν ἀντὶ ποινῆς ἀπεργάζεται!» (Ἐπιστ. ριε’ σελ. 156-157).

[6] Ὁ θεῖος Φώτιος εἰς τὸν ιδ’ λόγον τῶν «Ἀμφιλοχίων» εἰς τὸ —Τί ἐστι τὸ «διηνοίχθησαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοί»· καὶ πῶς ἡ παράβασις ἰσχὺν ἔσχε διανοίγειν ὀφθαλμοὺς (Γενέσ. γ’ 7)— λέγει μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ ἑξῆς: «Μετὰ τὴν ἁμαρτίαν ὡς τὰ πολλὰ ἡ ἐπίγνωσις τοῦ ἁμαρτήματος γίνεται, καὶ τὸ μέγεθος τοῦ τολμήματος τότε μᾶλλον ἐπιγινώσκεται· τοῦ γὰρ ἐπιπροσθοῦντος πάθους καὶ κινοῦντος οἴστρου πρὸς τὴν ἁμαρτίαν μετὰ τὴν ἔκθεσμον πρᾶξιν πεπαυμένου τε καὶ ἠρεμοῦντος, τότε δὴ τότε ὥσπερ διακύψας τῆς πολλῆς ἐκείνης ἀχλύος καὶ ἀνανήψας ἐφορᾷ τὰ πεπραγμένα, καὶ εἰς οἵαν κατάστασιν ἐξ οἵας μετηνέχθη συναίσθησιν μᾶλλον λαμβάνει καὶ τὸ συνειδὸς τιτρῶσκον αὐτὸν καὶ διεγεῖρον ἔχων, διαβλέπει τρανῶς ἃ τοῦ πάθους ἐπιπροσθοῦντος οὐχ ὁμοίως ἔβλεπε».

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ