ΦΩΤΙΟΣ ὁ τρισμακάριος καὶ ἱερώνυμος Ἱεράρχης, ὁ Μέγας καὶ λαμπρότατος τῆς Ἐκκλησίας Πατὴρ καὶ Διδάσκαλος, ὁ Ὁμολογητὴς τῆς πίστεως καὶ Ἰσαπόστολος, ἤκμασε κατὰ τοὺς χρόνους τῶν αὐτοκρατόρων Μιχαὴλ υἱοῦ Θεοφίλου, Βασιλείου τοῦ Μακεδόνος καὶ Λέοντος τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, τῶν βασιλευσάντων κατὰ τὰ ἔτη ωμβ’-ϡιβ’ (842-912). Ὁ λαμπρὸς οὗτος φωστὴρ ἐγεννήθη ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει ωκ’ (820). Ὁ πατήρ του ὠνομάζετο Σέργιος καὶ ἦτο σπαθάριος τὴν ἀξίαν, ἐτύγχανε δὲ ἀνεψιὸς τοῦ Ἁγίου Ταρασίου τοῦ πατριαρχεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη ψπδ’-ωϛ’ (784-806) καὶ προεδρεύσαντος τῆς Ἁγίας Ζ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἡ μήτηρ του ἐκαλεῖτο Εἰρήνη, ταύτης δὲ ὁ ἀδελφὸς ἔλαβε σύζυγον τὴν ἀδελφὴν τῆς αὐτοκρατείρας Θεοδώρας, Εἰρήνην καὶ αὐτὴν καλουμένην. Οἱ γονεῖς τοῦ Ἁγίου, εὐσεβεῖς καὶ φιλομόναχοι τυγχάνοντες, ἐκοσμήθησαν μὲ τὸν στέφανον τοῦ Μαρτυρίου, ἀθλοῦντες ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας κατὰ τοὺς διωγμοὺς τῶν ἀθέων εἰκονομάχων καὶ δὴ τοῦ τελευταίου εἰκονομάχου αὐτοκράτορος Θεοφίλου.

Ὁ ἀοίδιμος Φώτιος πεπροικισμένος ὑπάρχων παρὰ τοῦ παντοκράτορος Θεοῦ μὲ τὸ τῆς σοφίας ἐξαίρετον χάρισμα καὶ μὲ πλῆθος ἀρετῶν φυσικῶν καὶ ἐπικτήτων, ἐπεδόθη εὐθὺς ἀπὸ τῆς πρώτης του ἡλικίας εἰς τὴν μάθησιν τῶν γραμμάτων καὶ τῶν ἐπιστημῶν τῆς ἐποχῆς του, σπουδάσας γραμματικήν, ποιητικήν, ρητορικήν, φιλοσοφίαν, ἰατρικὴν καὶ πᾶσαν ἄλλην ἐξωτερικὴν ἐπιστήμην, τόσον ὥστε ὄχι μόνον ἄλλος τοιοῦτος δὲν εὑρίσκετο κατὰ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον, ἀλλὰ καὶ μεταξὺ τῶν παλαιῶν συνηριθμεῖτο, καθὼς καὶ αὐτὸς ὁ Νικήτας ὁ Παφλαγὼν μαρτυρεῖ περὶ αὐτοῦ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου, καίτοι ἦτο ἐχθρός του [1]. Διὰ τῆς ἀρετῆς του ταύτης καὶ διὰ τὴν λαμπρότητα τοῦ γένους του ἐτιμήθη ὑπὸ τοῦ αὐτοκράτορος μὲ τὰ πρῶτα τῶν βασιλικῶν ἀξιωμάτων, γενόμενος πρωτοσπαθάριος καὶ πρωτοασηκρίτης, ἤτοι πρῶτος ἐξ ἀπορρήτων τοῦ αὐτοκράτορος Θεοφίλου καὶ πρόεδρος τῆς Συγκλήτου καὶ τῆς Βασιλικῆς Βουλῆς, καθὼς ἱστορεῖ ὁ Διάκονος Ἰωάννης ὁ συγγράψας τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Ἰωσὴφ τοῦ Ὑμνογράφου.

Τοιοῦτος ὢν ὁ θαυμάσιος Φώτιος καὶ χηρεύοντος τοῦ Πατριαρχικοῦ θρόνου ἐπὶ τέσσαρας ἑβδομάδας ἀπὸ τῆς ἀποχωρήσεως τοῦ μακαρίου Πατριάρχου Ἁγίου Ἰγνατίου [2] ψηφίζεται ὑφ’ ὅλου τοῦ Κλήρου, πλὴν πέντε μόνον, τὸν Δεκέμβριον τοῦ ἔτους ωνζ’ (857) καὶ εἰς ἡλικίαν 37 ἐτῶν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως παρὰ τὴν θέλησίν του, διατελῶν ἔτι εἰς τὰ βασιλικὰ ἀξιώματα. Ἀφοῦ δέ, ὡς εἴπομεν,