Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΦΩΤΙΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Ὁμολογητοῦ.

Σελίδα 4 από 14

Μαθὼν ὁ Πάπας Νικόλαος τὴν ὑπὸ τῆς Συνόδου δικαίωσιν τοῦ Φωτίου καὶ τὴν τοῦ Ἰγνατίου καθαίρεσιν διὰ τὰ γενόμενα σκάνδαλα καὶ τὴν ταραχὴν τῆς Ἐκκλησίας, περισσότερον δὲ βλέπων διαλυόμενα τὰ ὄνειρά του περὶ καθυποτάξεως τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας εἰς τὰς ἀλαζονικὰς καὶ κακόφρονας ἀξιώσεις τῆς Ρωμαϊκῆς Ἐκκλησίας, ἐθεώρησεν ὡς κύριον ἐμπόδιον διὰ τὴν πραγματοποίησιν τῶν σκοπῶν του τὸν Μέγαν Φώτιον. Ὅθεν ἐξαπέλυσε σφοδρότατον ἐναντίον του πόλεμον, ζητῶν τὴν διὰ παντὸς τρόπου ἀπομάκρυνσίν του ἀπὸ τὸν θρόνον τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ὅθεν ἀλαζονικώτατα φερόμενος ὁ τῶν μέχρι τότε Παπῶν ἁπάντων ἀλαζονικώτερος Νικόλαος, θεωρῶν ἑαυτὸν ὑπέρτερον καὶ αὐτῶν τῶν Συνόδων, ἐτόλμησε νὰ κηρύξῃ ἄκυρα τὰ πρακτικὰ τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει συνελθούσης Ἁγίας Πρώτης καὶ Δευτέρας Συνόδου, τὰ ὁποῖα ἀπέστειλε πρὸς αὐτὸν ὁ αὐτοκράτωρ Μιχαήλ.

Οὐχὶ δὲ μόνον εἰς τοῦτο τὸ ὀλίσθημα ὑπέπεσεν ὁ Πάπας Νικόλαος, ἀλλ’ ἅπαξ καὶ παρεσύρθη ἀπὸ τὸν τυφῶνα τῆς ἐπάρσεως καὶ ἀλαζονείας αὐτοῦ ἀπετόλμησε καὶ ἑτέραν ἀξιοθρήνητον πρᾶξιν. Συγκαλέσας ἐν Ρώμῃ ἐν ἔτει ωξγ’ (863) Σύνοδον τῶν Δυτικῶν Ἐπισκόπων ἐπιχειρεῖ θρασυτάτην ἐπέμβασιν εἰς τὰ τῆς ἐσωτερικῆς διοικήσεως τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας πράγματα, καθαιρέσας ἀδίκως καὶ παρανόμως τὸν καθαρώτερον ἀδάμαντος Φώτιον. Ἀλλὰ καὶ ἑτέραν ἁρπαγὴν ἐπιχειρεῖ, τὴν ἀπόσπασιν τῶν ὑποκειμένων εἰς τὸν Οἰκουμενικὸν θρόνον ἐπαρχιῶν. Πέμψας Ἐπισκόπους εἰς Βουλγαρίαν, τὴν ὁποίαν τότε νεωστὶ εἶχον οἱ Βυζαντινοὶ ὁδηγήσει εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν, ἐδίδασκεν εἰς τοὺς Βουλγάρους τὰς κακοδοξίας τῆς Ρώμης καὶ μάλιστα τὴν ἐν τῷ Συμβόλῳ προσθήκην, εἰς ἓν τέλος ἀποβλέπων, εἰς τὸ πῶς νὰ ἀποσπάσῃ τὴν Βουλγαρίαν ἀπὸ τὸν Οἰκουμενικὸν θρόνον καὶ νὰ ὑπαγάγῃ αὐτὴν εἰς τὸν θρόνον τῆς Ρώμης. Ἐκ τούτου μεγάλα σκάνδαλα καὶ ταραχαὶ ἠγέρθησαν καὶ εἰς τὴν Βουλγαρίαν.

Εἰς τὰς ἀθέσμους καὶ ὑπερφιάλους ταύτας ἐνεργείας τοῦ Πάπα Νικολάου δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ μὴ ἀπαντήσῃ ἡ Ἀνατολικὴ Ἐκκλησία. Συγκαλεῖ ὅθεν ὁ Ἁγιώτατος Φώτιος Σύνοδον ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐκ πάσης τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, ἥτις καὶ συνελθοῦσα ἐν ἔτει ωξζ’ (867) καθαιρεῖ τὸν Πάπαν Νικόλαον καὶ ἀναθεματίζει ἁπάσας τὰς κακοδόξους παπικὰς καινοτομίας καὶ μάλιστα τὴν ἀπαρχὴν τῶν κακῶν,

Ὑποσημειώσεις

[1] Πρὸς τρανωτέραν ἀπόδειξιν τῆς ἀληθείας μεταφέρομεν ἐνταῦθα αὐτουσίους τοὺς λόγους, οὕς ἀναφέρει ἐν τῷ ὑπ’ αὐτοῦ συγγραφέντι Βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου ὁ Μάγιστρος Νικήτας ὁ καὶ Δαυῒδ ὁ Παφλαγὼν (ὅστις εἶναι αὐτὸς οὗτος ὁ Συμεὼν ὁ Μεταφραστὴς καὶ βλέπε περὶ τούτου τὴν ὑποσημείωσιν εἰς τὸν βίον τῆς Ὁσίας Θεοκτίστης τῆς Λεσβίας ἐν τόμῳ ΙΑ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ θ’ (9ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου), ὅστις ὑπῆρξεν ἄσπονδος ἐχθρὸς τοῦ Μεγάλου Φωτίου, ὡς ἐρρέθη ἀνωτέρω, καὶ ὀπαδὸς τῆς ἀντιπάλου παρατάξεως τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου. Εἶναι δὲ οἱ ἀναφερόμενοι λόγοι οἱ ἑξῆς: «Ὑπῆρχεν (ὁ Φώτιος) τῶν εὐγενῶν κατὰ σάρκα καὶ περιφανῶν, σοφίᾳ τε κοσμικῇ καὶ συνέσει τῶν ἐν τῇ πολιτείᾳ τρεφομένων εὐδοκιμώτατος πάντων νομιζόμενος. Γραμματικῆς μὲν γὰρ καὶ Ποιήσεως, Ρητορικῆς τε καὶ Φιλοσοφίας, καὶ δὴ καὶ Ἰατρικῆς καὶ πάσης ὀλίγου δεῖν Ἐπιστήμης τῶν θύραθεν τοσοῦτον ἦν αὐτῷ τὸ περιόν, ὡς μὴ μόνον σχεδὸν φύσει τῶν κατὰ τὴν αὐτοῦ γενεὰν πάντων διενεγκεῖν, ἤδη δὲ καὶ πρὸς τοὺς παλαιοὺς αὐτὸν διαμιλλᾶσθαι. Πάντα γὰρ συνέτρεχον αὐτῷ ἡ ἐπιτηδειότης τῆς φύσεως, ἡ σπουδή, ὁ πλοῦτος, δι’ ὃν καὶ βίβλος αὐτῷ ἔρρει πᾶσα· πλέον δὲ πάντων ὁ τῆς δόξης ἔρως, δι’ ὅν αὐτῷ καὶ νύκτες ἄϋπνοι παρήρχοντο, περὶ τὴν ἀνάγνωσιν ἐμμελῶς ἐσχολακότι».

[2] Βλέπε περὶ τούτου εἰς τὴν ἑορτὴν αὑτοῦ, ἐν τόμῳ Ι’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κγ’ (23ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.

[3] Ψεύδεται ἄρα ὁ Νεοκαισαρείας Στυλιανὸς γράφων πρὸς Στέφανον ὅτι κατὰ τὴν αὐτὴν ἡμέραν ἐχειροτονήθη Πρεσβύτερος καὶ Ἐπίσκοπος· ὁμοίως καὶ ὁ Σμύρνης Μητροφάνης καὶ ὁ Παφλαγὼν Νικήτας καὶ ὁ Θεόγνωστος, οἱ πολλὰ κατὰ τοῦ Ἀγιωτάτου Φωτίου τούτου γράψαντες· ὁμοίως καὶ ὁ Βαρώνιος ὁ λέγων, ὅτι ὁ Φώτιος ἦτο εὐνοῦχος, ἀρυόμενος τοῦτο, ἀπατηλῶς, ἔκ τινος ἐπιστολῆς Ἰωάννου Σακελλαρίου, διότι ὁ Ἰωάννης οὗτος δὲν ἔγραψε πρὸς τὸν Φώτιον, ἀλλ’ ὁ Φώτιος πρὸς τὸν Ἰωάννην (ὅρα σελ. 274 τοῦ β’ τόμ. τοῦ Μελετίου καὶ εἰς τὰ προλεγόμενα τῆς ἐν Ἁγίᾳ Σοφίᾳ συστάσης Συνόδου ἐπὶ τοῦ Ἁγιωτάτου Φωτίου, ἐν τῷ Πηδαλίῳ).

[4] Ὁ Πατριάρχης Ἰγνάτιος ἦτο υἱὸς τοῦ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Α’ τοῦ Κουροπαλάτου ἢ Ραγκαβὲ καὶ ἀνεψιὸς τοῦ αὐτοκράτορος Νικηφόρου Α’ τοῦ ἀπὸ Γενικῶν. Εἰς τὸν Πατριαρχικὸν θρόνον ἀνῆλθε τὸ πρῶτον ἐν ἔτει 846 διαδεχθεὶς τὸν Ἅγιον Μεθόδιον (842-846).

[5] Γράφων μετὰ ταῦτα ὁ ἱερὸς Φώτιος πρὸς τὸν Κλαυδιουπόλεως Ἰγνάτιον καὶ μεμφόμενος τὴν ἐπαίσχυντον ταύτην πρᾶξιν, μεταξὺ ἄλλων προσθέτει καὶ τὰ ἑξῆς: «Ἦν ποτε φευκτὸν καὶ φοβερὸν τὸ ἀνάθεμα, ὅτε κατὰ τῶν ἐνόχων τῆς ἀσεβείας ὑπὲρ τῶν τῆς εὐσεβείας κηρύκων ἐφέρετο· ἀφ’ οὗ δὲ ἡ τολμηρὰ καὶ ἀναίσχυντος τῶν ἀλαστόρων ἀπόνοια, παρὰ πάντα θεσμὸν θεῖον καὶ ἀνθρώπινον καὶ παρὰ πάντα λόγον Ἑλληνικόν τε καὶ βάρβαρον, τὸ οἰκεῖον ἀνάθεμα κατὰ τῶν προμάχων τῆς Ὀρθοδοξίας ἀναστρέφειν ἐφρυάξατο, καὶ τὴν βαρβαρικὴν μανίαν ἐκκλησιαστικὴν παρανομίαν ἐφιλονείκησαν ἀπεργάσασθαι, αὐτίκα καὶ τὸ φρικτὸν ἐκεῖνο καὶ ποινῆς ἁπάσης πέρας … στεφάνους ἀκηράτους καὶ ἀθάνατον δόξαν ἀντὶ ποινῆς ἀπεργάζεται!» (Ἐπιστ. ριε’ σελ. 156-157).

[6] Ὁ θεῖος Φώτιος εἰς τὸν ιδ’ λόγον τῶν «Ἀμφιλοχίων» εἰς τὸ —Τί ἐστι τὸ «διηνοίχθησαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοί»· καὶ πῶς ἡ παράβασις ἰσχὺν ἔσχε διανοίγειν ὀφθαλμοὺς (Γενέσ. γ’ 7)— λέγει μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ ἑξῆς: «Μετὰ τὴν ἁμαρτίαν ὡς τὰ πολλὰ ἡ ἐπίγνωσις τοῦ ἁμαρτήματος γίνεται, καὶ τὸ μέγεθος τοῦ τολμήματος τότε μᾶλλον ἐπιγινώσκεται· τοῦ γὰρ ἐπιπροσθοῦντος πάθους καὶ κινοῦντος οἴστρου πρὸς τὴν ἁμαρτίαν μετὰ τὴν ἔκθεσμον πρᾶξιν πεπαυμένου τε καὶ ἠρεμοῦντος, τότε δὴ τότε ὥσπερ διακύψας τῆς πολλῆς ἐκείνης ἀχλύος καὶ ἀνανήψας ἐφορᾷ τὰ πεπραγμένα, καὶ εἰς οἵαν κατάστασιν ἐξ οἵας μετηνέχθη συναίσθησιν μᾶλλον λαμβάνει καὶ τὸ συνειδὸς τιτρῶσκον αὐτὸν καὶ διεγεῖρον ἔχων, διαβλέπει τρανῶς ἃ τοῦ πάθους ἐπιπροσθοῦντος οὐχ ὁμοίως ἔβλεπε».

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ