Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΦΩΤΙΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Ὁμολογητοῦ.

καὶ ὡδήγησαν ἐνώπιον τῆς Συνόδου «ἵνα δέξηται προδηλοτέραν τὴν κατάκρισιν» καὶ ἐτοποθέτησαν εἰς τὸν ἔσχατον τόπον. Πλήρεις τότε ἐπάρσεως, καταφρονητικῶς χλευάζοντες καὶ ἀσυστόλως ψευδόμενοι οἱ τοποτηρηταὶ καὶ ἀντιπρόσωποι τοῦ Πάπα ἀνεφώνησαν· «Οὗτός ἐστιν ὁ Φώτιος, δι’ ὃν ἡ ἁγία τῶν Ρωμαίων Ἐκκλησία ἐν ἑπτὰ ἔτεσι καὶ πλέον ὑπέμεινε πόνους πολλοὺς ὁμοίως δὲ καὶ οἱ Ἀνατολικοὶ θρόνοι καὶ ἡ Κωνσταντινουπόλεως Ἐκκλησία ἀνάστατος γέγονεν;».

Ἐρωτώμενος δὲ ὁ Ἅγιος ἵνα ἀπαντήσῃ εἰς τὰς κατ’ αὐτοῦ κατηγορίας ἐσιώπα μεγαλοφρόνως· ἐπειδὴ δὲ καὶ πάλιν ἐπιμόνως ἠρωτᾶτο, εἶπε· «Τῆς φωνῆς τοῦ σιγῶντος ὁ Θεὸς ἀκούει». Ἀλλὰ καὶ πάλιν οἱ τοποτηρηταὶ τοῦ Πάπα ἀπῄτουν ἀπειλητικῶς νὰ ἀπολογηθῇ. Ὁ θεῖος Φώτιος τότε λέγει πρὸς αὐτούς· «Οὐδ’ ὁ Ἰησοῦς σιωπῶν ἀπέφυγε τὴν καταδίκην». Καὶ πάλιν ὑπὸ τῶν αὐτῶν προτρεπόμενος νὰ ἀπολογηθῇ, ἄλλως θέλει καταδικασθῆ, ἀπήντησε· «Τὰ ἐμὰ δικαιώματα οὐκ εἰσιν ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ». Ἔδωσαν τότε οἱ τοποτηρηταὶ εἰς τὸν Ἅγιον προθεσμίαν ἀπολογίας χωρὶς βεβαίως νὰ τὴν ζητήσῃ ἐκεῖνος, πληρωθείσης δὲ καὶ ταύτης προσήγαγον καὶ πάλιν τὸν Ἅγιον μετὰ τοῦ Συρακουσῶν Γρηγορίου εἰς τὴν ἑβδόμην συνέλευσιν.

Ἀσθενὴς δὲ ὢν καὶ καταβεβλημένος ὁ Ἅγιος ἐστηρίζετο εἰς μικρὰν βακτηρίαν. Οἱ δὲ τοῦ Πάπα τοποτηρηταὶ τὸ κακεντρεχὲς αὐτῶν φρόνημα ἐπιδεικνύοντες προσέταξαν ἀποτόμως νὰ ἀφαιρέσωσιν ἀπὸ τὰς χεῖρας του τὴν βακτηρίαν, ὡς ἀναξίου δῆθεν νὰ φέρῃ αὐτήν! Ἐρωτηθέντες δὲ ὅ τε θεῖος Φώτιος καὶ ὁ Συρακούσης Γρηγόριος ἐὰν δέχωνται νὰ ὑπογράψωσι λίβελλον κατὰ τῶν Συνόδων, αἵτινες εἶχον καταδικάσει τὰς κακοδοξίας τῶν Λατίνων καὶ τὰς αὐθαιρεσίας τοῦ Πάπα Νικολάου, ἀπεκρίθησαν ἀμφότεροι· «Ὁ Θεὸς φυλάξαι τὸν βασιλέα ἡμῶν… Τοῖς τοποτηρηταῖς ἀπολογίαν οὐ παρέχομεν καὶ μετανοησάτωσαν αὐτοὶ ἐφ’ οἷς ἐπλημμέλησαν». Ἐκ τῆς ἀξιοπρεποῦς ταύτης ἀπαντήσεως ἐξοργισθέντες οἱ παπικοὶ ἀπετόλμησαν αὐτοὶ οἱ ὄντως ἀλλότριοι τῆς θείας Χάριτος νὰ ἐκσφενδονήσωσι κατὰ τοῦ Ἁγίου δεκάκις τὸ ἀποτρόπαιον ἀνάθεμα! [5] Ἐπέβαλον ποινὴν τὴν ὁποίαν μὲ πόνον ψυχῆς ἀλλὰ καὶ πολλῆς τῆς προσοχῆς καὶ συνέσεως χρησιμοποιεῖ ἡ Ἐκκλησία ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν καὶ μόνον!


Ὑποσημειώσεις

[1] Πρὸς τρανωτέραν ἀπόδειξιν τῆς ἀληθείας μεταφέρομεν ἐνταῦθα αὐτουσίους τοὺς λόγους, οὕς ἀναφέρει ἐν τῷ ὑπ’ αὐτοῦ συγγραφέντι Βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου ὁ Μάγιστρος Νικήτας ὁ καὶ Δαυῒδ ὁ Παφλαγὼν (ὅστις εἶναι αὐτὸς οὗτος ὁ Συμεὼν ὁ Μεταφραστὴς καὶ βλέπε περὶ τούτου τὴν ὑποσημείωσιν εἰς τὸν βίον τῆς Ὁσίας Θεοκτίστης τῆς Λεσβίας ἐν τόμῳ ΙΑ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ θ’ (9ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου), ὅστις ὑπῆρξεν ἄσπονδος ἐχθρὸς τοῦ Μεγάλου Φωτίου, ὡς ἐρρέθη ἀνωτέρω, καὶ ὀπαδὸς τῆς ἀντιπάλου παρατάξεως τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου. Εἶναι δὲ οἱ ἀναφερόμενοι λόγοι οἱ ἑξῆς: «Ὑπῆρχεν (ὁ Φώτιος) τῶν εὐγενῶν κατὰ σάρκα καὶ περιφανῶν, σοφίᾳ τε κοσμικῇ καὶ συνέσει τῶν ἐν τῇ πολιτείᾳ τρεφομένων εὐδοκιμώτατος πάντων νομιζόμενος. Γραμματικῆς μὲν γὰρ καὶ Ποιήσεως, Ρητορικῆς τε καὶ Φιλοσοφίας, καὶ δὴ καὶ Ἰατρικῆς καὶ πάσης ὀλίγου δεῖν Ἐπιστήμης τῶν θύραθεν τοσοῦτον ἦν αὐτῷ τὸ περιόν, ὡς μὴ μόνον σχεδὸν φύσει τῶν κατὰ τὴν αὐτοῦ γενεὰν πάντων διενεγκεῖν, ἤδη δὲ καὶ πρὸς τοὺς παλαιοὺς αὐτὸν διαμιλλᾶσθαι. Πάντα γὰρ συνέτρεχον αὐτῷ ἡ ἐπιτηδειότης τῆς φύσεως, ἡ σπουδή, ὁ πλοῦτος, δι’ ὃν καὶ βίβλος αὐτῷ ἔρρει πᾶσα· πλέον δὲ πάντων ὁ τῆς δόξης ἔρως, δι’ ὅν αὐτῷ καὶ νύκτες ἄϋπνοι παρήρχοντο, περὶ τὴν ἀνάγνωσιν ἐμμελῶς ἐσχολακότι».

[2] Βλέπε περὶ τούτου εἰς τὴν ἑορτὴν αὑτοῦ, ἐν τόμῳ Ι’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κγ’ (23ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.

[3] Ψεύδεται ἄρα ὁ Νεοκαισαρείας Στυλιανὸς γράφων πρὸς Στέφανον ὅτι κατὰ τὴν αὐτὴν ἡμέραν ἐχειροτονήθη Πρεσβύτερος καὶ Ἐπίσκοπος· ὁμοίως καὶ ὁ Σμύρνης Μητροφάνης καὶ ὁ Παφλαγὼν Νικήτας καὶ ὁ Θεόγνωστος, οἱ πολλὰ κατὰ τοῦ Ἀγιωτάτου Φωτίου τούτου γράψαντες· ὁμοίως καὶ ὁ Βαρώνιος ὁ λέγων, ὅτι ὁ Φώτιος ἦτο εὐνοῦχος, ἀρυόμενος τοῦτο, ἀπατηλῶς, ἔκ τινος ἐπιστολῆς Ἰωάννου Σακελλαρίου, διότι ὁ Ἰωάννης οὗτος δὲν ἔγραψε πρὸς τὸν Φώτιον, ἀλλ’ ὁ Φώτιος πρὸς τὸν Ἰωάννην (ὅρα σελ. 274 τοῦ β’ τόμ. τοῦ Μελετίου καὶ εἰς τὰ προλεγόμενα τῆς ἐν Ἁγίᾳ Σοφίᾳ συστάσης Συνόδου ἐπὶ τοῦ Ἁγιωτάτου Φωτίου, ἐν τῷ Πηδαλίῳ).

[4] Ὁ Πατριάρχης Ἰγνάτιος ἦτο υἱὸς τοῦ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Α’ τοῦ Κουροπαλάτου ἢ Ραγκαβὲ καὶ ἀνεψιὸς τοῦ αὐτοκράτορος Νικηφόρου Α’ τοῦ ἀπὸ Γενικῶν. Εἰς τὸν Πατριαρχικὸν θρόνον ἀνῆλθε τὸ πρῶτον ἐν ἔτει 846 διαδεχθεὶς τὸν Ἅγιον Μεθόδιον (842-846).

[5] Γράφων μετὰ ταῦτα ὁ ἱερὸς Φώτιος πρὸς τὸν Κλαυδιουπόλεως Ἰγνάτιον καὶ μεμφόμενος τὴν ἐπαίσχυντον ταύτην πρᾶξιν, μεταξὺ ἄλλων προσθέτει καὶ τὰ ἑξῆς: «Ἦν ποτε φευκτὸν καὶ φοβερὸν τὸ ἀνάθεμα, ὅτε κατὰ τῶν ἐνόχων τῆς ἀσεβείας ὑπὲρ τῶν τῆς εὐσεβείας κηρύκων ἐφέρετο· ἀφ’ οὗ δὲ ἡ τολμηρὰ καὶ ἀναίσχυντος τῶν ἀλαστόρων ἀπόνοια, παρὰ πάντα θεσμὸν θεῖον καὶ ἀνθρώπινον καὶ παρὰ πάντα λόγον Ἑλληνικόν τε καὶ βάρβαρον, τὸ οἰκεῖον ἀνάθεμα κατὰ τῶν προμάχων τῆς Ὀρθοδοξίας ἀναστρέφειν ἐφρυάξατο, καὶ τὴν βαρβαρικὴν μανίαν ἐκκλησιαστικὴν παρανομίαν ἐφιλονείκησαν ἀπεργάσασθαι, αὐτίκα καὶ τὸ φρικτὸν ἐκεῖνο καὶ ποινῆς ἁπάσης πέρας … στεφάνους ἀκηράτους καὶ ἀθάνατον δόξαν ἀντὶ ποινῆς ἀπεργάζεται!» (Ἐπιστ. ριε’ σελ. 156-157).

[6] Ὁ θεῖος Φώτιος εἰς τὸν ιδ’ λόγον τῶν «Ἀμφιλοχίων» εἰς τὸ —Τί ἐστι τὸ «διηνοίχθησαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοί»· καὶ πῶς ἡ παράβασις ἰσχὺν ἔσχε διανοίγειν ὀφθαλμοὺς (Γενέσ. γ’ 7)— λέγει μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ ἑξῆς: «Μετὰ τὴν ἁμαρτίαν ὡς τὰ πολλὰ ἡ ἐπίγνωσις τοῦ ἁμαρτήματος γίνεται, καὶ τὸ μέγεθος τοῦ τολμήματος τότε μᾶλλον ἐπιγινώσκεται· τοῦ γὰρ ἐπιπροσθοῦντος πάθους καὶ κινοῦντος οἴστρου πρὸς τὴν ἁμαρτίαν μετὰ τὴν ἔκθεσμον πρᾶξιν πεπαυμένου τε καὶ ἠρεμοῦντος, τότε δὴ τότε ὥσπερ διακύψας τῆς πολλῆς ἐκείνης ἀχλύος καὶ ἀνανήψας ἐφορᾷ τὰ πεπραγμένα, καὶ εἰς οἵαν κατάστασιν ἐξ οἵας μετηνέχθη συναίσθησιν μᾶλλον λαμβάνει καὶ τὸ συνειδὸς τιτρῶσκον αὐτὸν καὶ διεγεῖρον ἔχων, διαβλέπει τρανῶς ἃ τοῦ πάθους ἐπιπροσθοῦντος οὐχ ὁμοίως ἔβλεπε».