Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΦΩΤΙΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Ὁμολογητοῦ.

Σελίδα 7 από 14

Πράγματι οἱ παπικοὶ ἐπέτυχον καὶ ἡ Σύνοδος συνεκροτήθη κατὰ μῆνα Ὀκτώβριον τοῦ ἔτους ωξθ’ (869), εἶναι αὕτη ἡ ὑπὸ τῶν Λατίνων ἀριθμουμένη καὶ κηρυττομένη ὡς ὀγδόη Οἰκουμενική, παρὰ πάντων δὲ τῶν Ὀρθοδόξων ψευδοογδόη καὶ ψευδοοικουμενικὴ καὶ βιαία καὶ παράνομος λογιζομένη καὶ μηδόλως μετὰ τῶν ἱερῶν Συνόδων ἀριθμουμένη. Καὶ ὁ λόγος δικαιότατος· διότι, καθὼς λέγει ὁ ἱερὸς Δοσίθεος, «Σύνοδος ἁγία καὶ κανονικὴ οὐτ’ ἔστι οὔτε λέγεται συνέλευσις Ἀρχιερέων κατὰ προσταγὴν τῆς ἐξουσίας συναθροισθέντων, οὐχ ἵνα κρίνωσι κατὰ τοὺς Θείους Κανόνας, ἀλλ’ ἵνα μόνον ὑπογράψωσι τὰ παρ’ ἄλλων αὐθαιρέτως ἤδη κεκριμένα», καὶ τοιαύτη ἐγένετο ἐκείνη ἡ κατὰ τοῦ ἀμωμήτου Φωτίου συνέλευσις. Οἱ τοῦ Πάπα τοποτηρηταὶ ἔφερον πρόγραμμα, Λίβελλον καλούμενον (προδικαστικὴν ἀπόφασιν), τοῦ Πάπα Ἀδριανοῦ, διὰ τοῦ ὁποίου ἐκυροῦτο μὲν ἡ ὑπὸ τοῦ Νικολάου πρῶτον καὶ ὑπ’ αὐτοῦ τοῦ Ἀδριανοῦ ὕστερον ἐν Ρώμῃ κατὰ τοῦ Φωτίου γενομένη Σύνοδος, καταθεματίζετο δὲ ὅ τε ἱερὸς Φώτιος καὶ μετ’ αὐτοῦ ἡ ἐν Κωνσταντινουπόλει συγκροτηθεῖσα Σύνοδος, ἡ καθελοῦσα τὸν Νικόλαον καὶ πάσας τὰς Δυτικὰς καινοτομίας!

Τοῦτο τὸ πρόγραμμα κρατοῦντες οἱ Παπικοὶ τοποτηρηταὶ ἔμπροσθεν τῶν θυρῶν τῆς συνελεύσεως προσέφερον πρὸς ἕκαστον τῶν προσερχομένων, καὶ ὅσοι ὑπέγραφον ἐκ τῶν προτέρων, ἐκεῖνοι μόνον ἐγίνοντο δεκτοὶ εἰς τὴν συνέλευσιν. Φανερὸν δέ, ὅτι καὶ εἰσῆλθον καὶ ὑπέγραψαν πολλοί, οἱ μὲν ὑπὸ φόβου, οἱ δὲ διὰ χαμερπῆ κολακείαν πρὸς τοὺς ἰσχυροὺς τῆς ἐποχῆς, ἄλλοι δὲ καὶ πρὸς θεραπείαν τῶν ἰδίων αὐτῶν παθῶν. Εἰς ταύτην καὶ ὑπὸ τοιούτων Ἐπισκόπων συσταθεῖσαν Σύνοδον καλεῖται ἵνα δικασθῇ ὁ φάρος τῆς δικαιοσύνης, ὁ εἰς μηδὲν πταίσας Φώτιος. Ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν κρίσιμον ταύτην στιγμὴν οὐδεμία ἐνέργεια εὐγενοῦς συμπεριφορᾶς ἐτηρήθη, ἀλλ’ ἐσύρθη ὁ δίκαιος δίκην κακούργου ὑπὸ μαινομένου ὄχλου. Ἀδύνατον εἶναι, ὡς καὶ προηγουμένως εἴπομεν, νὰ περιγράψωμεν ἐνταῦθα τὰ κατὰ μέρος συμβάντα καὶ μόνον ὀλίγα τινὰ ἐκ τῶν πολλῶν σταχυολογοῦμεν, ἵνα τὸν ἄνδρα παραστήσωμεν.

Κατὰ τὴν πέμπτην συνεδρίασιν τῆς Συνόδου καὶ κατόπιν προηγηθείσης ἀποφάσεως αὐτῆς, ληφθείσης κατ’ αἴτησιν τῶν παπικῶν πρὸς περισσοτέραν τοῦ Ἁγίου ἐξουθένωσιν, μαινόμενοι λαϊκοὶ μεταβάντες εἰς τὴν φυλακὴν ἥρπασαν τὸν Ἅγιον

Ὑποσημειώσεις

[1] Πρὸς τρανωτέραν ἀπόδειξιν τῆς ἀληθείας μεταφέρομεν ἐνταῦθα αὐτουσίους τοὺς λόγους, οὕς ἀναφέρει ἐν τῷ ὑπ’ αὐτοῦ συγγραφέντι Βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου ὁ Μάγιστρος Νικήτας ὁ καὶ Δαυῒδ ὁ Παφλαγὼν (ὅστις εἶναι αὐτὸς οὗτος ὁ Συμεὼν ὁ Μεταφραστὴς καὶ βλέπε περὶ τούτου τὴν ὑποσημείωσιν εἰς τὸν βίον τῆς Ὁσίας Θεοκτίστης τῆς Λεσβίας ἐν τόμῳ ΙΑ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ θ’ (9ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου), ὅστις ὑπῆρξεν ἄσπονδος ἐχθρὸς τοῦ Μεγάλου Φωτίου, ὡς ἐρρέθη ἀνωτέρω, καὶ ὀπαδὸς τῆς ἀντιπάλου παρατάξεως τοῦ Ἁγίου Ἰγνατίου. Εἶναι δὲ οἱ ἀναφερόμενοι λόγοι οἱ ἑξῆς: «Ὑπῆρχεν (ὁ Φώτιος) τῶν εὐγενῶν κατὰ σάρκα καὶ περιφανῶν, σοφίᾳ τε κοσμικῇ καὶ συνέσει τῶν ἐν τῇ πολιτείᾳ τρεφομένων εὐδοκιμώτατος πάντων νομιζόμενος. Γραμματικῆς μὲν γὰρ καὶ Ποιήσεως, Ρητορικῆς τε καὶ Φιλοσοφίας, καὶ δὴ καὶ Ἰατρικῆς καὶ πάσης ὀλίγου δεῖν Ἐπιστήμης τῶν θύραθεν τοσοῦτον ἦν αὐτῷ τὸ περιόν, ὡς μὴ μόνον σχεδὸν φύσει τῶν κατὰ τὴν αὐτοῦ γενεὰν πάντων διενεγκεῖν, ἤδη δὲ καὶ πρὸς τοὺς παλαιοὺς αὐτὸν διαμιλλᾶσθαι. Πάντα γὰρ συνέτρεχον αὐτῷ ἡ ἐπιτηδειότης τῆς φύσεως, ἡ σπουδή, ὁ πλοῦτος, δι’ ὃν καὶ βίβλος αὐτῷ ἔρρει πᾶσα· πλέον δὲ πάντων ὁ τῆς δόξης ἔρως, δι’ ὅν αὐτῷ καὶ νύκτες ἄϋπνοι παρήρχοντο, περὶ τὴν ἀνάγνωσιν ἐμμελῶς ἐσχολακότι».

[2] Βλέπε περὶ τούτου εἰς τὴν ἑορτὴν αὑτοῦ, ἐν τόμῳ Ι’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κγ’ (23ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.

[3] Ψεύδεται ἄρα ὁ Νεοκαισαρείας Στυλιανὸς γράφων πρὸς Στέφανον ὅτι κατὰ τὴν αὐτὴν ἡμέραν ἐχειροτονήθη Πρεσβύτερος καὶ Ἐπίσκοπος· ὁμοίως καὶ ὁ Σμύρνης Μητροφάνης καὶ ὁ Παφλαγὼν Νικήτας καὶ ὁ Θεόγνωστος, οἱ πολλὰ κατὰ τοῦ Ἀγιωτάτου Φωτίου τούτου γράψαντες· ὁμοίως καὶ ὁ Βαρώνιος ὁ λέγων, ὅτι ὁ Φώτιος ἦτο εὐνοῦχος, ἀρυόμενος τοῦτο, ἀπατηλῶς, ἔκ τινος ἐπιστολῆς Ἰωάννου Σακελλαρίου, διότι ὁ Ἰωάννης οὗτος δὲν ἔγραψε πρὸς τὸν Φώτιον, ἀλλ’ ὁ Φώτιος πρὸς τὸν Ἰωάννην (ὅρα σελ. 274 τοῦ β’ τόμ. τοῦ Μελετίου καὶ εἰς τὰ προλεγόμενα τῆς ἐν Ἁγίᾳ Σοφίᾳ συστάσης Συνόδου ἐπὶ τοῦ Ἁγιωτάτου Φωτίου, ἐν τῷ Πηδαλίῳ).

[4] Ὁ Πατριάρχης Ἰγνάτιος ἦτο υἱὸς τοῦ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Α’ τοῦ Κουροπαλάτου ἢ Ραγκαβὲ καὶ ἀνεψιὸς τοῦ αὐτοκράτορος Νικηφόρου Α’ τοῦ ἀπὸ Γενικῶν. Εἰς τὸν Πατριαρχικὸν θρόνον ἀνῆλθε τὸ πρῶτον ἐν ἔτει 846 διαδεχθεὶς τὸν Ἅγιον Μεθόδιον (842-846).

[5] Γράφων μετὰ ταῦτα ὁ ἱερὸς Φώτιος πρὸς τὸν Κλαυδιουπόλεως Ἰγνάτιον καὶ μεμφόμενος τὴν ἐπαίσχυντον ταύτην πρᾶξιν, μεταξὺ ἄλλων προσθέτει καὶ τὰ ἑξῆς: «Ἦν ποτε φευκτὸν καὶ φοβερὸν τὸ ἀνάθεμα, ὅτε κατὰ τῶν ἐνόχων τῆς ἀσεβείας ὑπὲρ τῶν τῆς εὐσεβείας κηρύκων ἐφέρετο· ἀφ’ οὗ δὲ ἡ τολμηρὰ καὶ ἀναίσχυντος τῶν ἀλαστόρων ἀπόνοια, παρὰ πάντα θεσμὸν θεῖον καὶ ἀνθρώπινον καὶ παρὰ πάντα λόγον Ἑλληνικόν τε καὶ βάρβαρον, τὸ οἰκεῖον ἀνάθεμα κατὰ τῶν προμάχων τῆς Ὀρθοδοξίας ἀναστρέφειν ἐφρυάξατο, καὶ τὴν βαρβαρικὴν μανίαν ἐκκλησιαστικὴν παρανομίαν ἐφιλονείκησαν ἀπεργάσασθαι, αὐτίκα καὶ τὸ φρικτὸν ἐκεῖνο καὶ ποινῆς ἁπάσης πέρας … στεφάνους ἀκηράτους καὶ ἀθάνατον δόξαν ἀντὶ ποινῆς ἀπεργάζεται!» (Ἐπιστ. ριε’ σελ. 156-157).

[6] Ὁ θεῖος Φώτιος εἰς τὸν ιδ’ λόγον τῶν «Ἀμφιλοχίων» εἰς τὸ —Τί ἐστι τὸ «διηνοίχθησαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοί»· καὶ πῶς ἡ παράβασις ἰσχὺν ἔσχε διανοίγειν ὀφθαλμοὺς (Γενέσ. γ’ 7)— λέγει μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ ἑξῆς: «Μετὰ τὴν ἁμαρτίαν ὡς τὰ πολλὰ ἡ ἐπίγνωσις τοῦ ἁμαρτήματος γίνεται, καὶ τὸ μέγεθος τοῦ τολμήματος τότε μᾶλλον ἐπιγινώσκεται· τοῦ γὰρ ἐπιπροσθοῦντος πάθους καὶ κινοῦντος οἴστρου πρὸς τὴν ἁμαρτίαν μετὰ τὴν ἔκθεσμον πρᾶξιν πεπαυμένου τε καὶ ἠρεμοῦντος, τότε δὴ τότε ὥσπερ διακύψας τῆς πολλῆς ἐκείνης ἀχλύος καὶ ἀνανήψας ἐφορᾷ τὰ πεπραγμένα, καὶ εἰς οἵαν κατάστασιν ἐξ οἵας μετηνέχθη συναίσθησιν μᾶλλον λαμβάνει καὶ τὸ συνειδὸς τιτρῶσκον αὐτὸν καὶ διεγεῖρον ἔχων, διαβλέπει τρανῶς ἃ τοῦ πάθους ἐπιπροσθοῦντος οὐχ ὁμοίως ἔβλεπε».

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ