Τῇ ΛΑ’ (31ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῆς Ὁσίας ΜΕΛΑΝΗΣ τῆς Ρωμαίας.

τόσον ὥστε δὲν ἔγραφεν ἄλλος τις λαμπρότερα καὶ γρηγορώτερα, καὶ ποτὲ δὲν ἠσθένησεν ἀπὸ τὸ ἐργόχειρον, ἀλλὰ μὲ πολλὴν προθυμίαν ἔγραφε τὸ περισσότερον τῆς ἡμέρας. Ἔπειτα, ἀφοῦ ἐκουράζετο ἡ χείρ της, ἀνεγίνωσκεν ὅσον ἠδύνατο καὶ πάλιν ὅταν ἐβαρύνοντο οἱ ὀφθαλμοὶ της ἀπὸ τὴν ἀνάγνωσιν ἠκροάζετο ἁγίων ἀνδρῶν ὁμιλίας ἢ προσηύχετο, τὴν δὲ νύκτα μόνον δύο ὥρας ἐκοιμᾶτο κατὰ γῆς εἰς ἕνα σάκκον τρίχινον, τὴν δὲ ἐπίλοιπον νύκτα ἠγρύπνει καὶ ἔλεγεν ὅτι πρέπει νὰ ἀγρυπνῶμεν πάντοτε, ἐπειδὴ δὲν ἠξεύρομεν, κατὰ τὸν δεσποτικὸν λόγον, ποίαν ὥραν ὁ κλέπτης ἔρχεται.

Ἐδίδασκε δὲ τὰς παρθένους ἡ Ὁσία νὰ μάχωνται κατὰ τοῦ ὕπνου ὅσον ἠδύναντο, λόγος ἀργὸς ποτὲ νὰ μὴ ἐξέλθῃ ἀπὸ τὸ στόμα των, οὔτε κἂν νὰ γελάσωσιν ἢ νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν ψυχήν των λογισμὸς ἄτοπος. Πολλάκις δὲ ἐνήστευε καὶ τὴν Κυριακήν, καὶ μόνον ἑκάστην ὀγδόην ἡμέραν ἔτρωγεν, ἀλλὰ ἡ Ἡγουμένη τὴν ἐπέπληξε, λέγουσα ὅτι δὲν ἔπρεπε νὰ κάμνῃ τὴν δεσποτικὴν ἡμέραν ἴσην μὲ τὰς ἐπιλοίπους, ἀλλὰ νὰ μεταλαμβάνῃ τροφῆς καὶ ἐλαίου ὀλίγου, εἰς δόξαν Θεοῦ. Ὅθεν ἡ Ἁγία ἔκοψε καὶ εἰς τοῦτο τὸ θέλημά της, διὰ νὰ πληρώσῃ τὸν λόγον τοῦ Παύλου, ὅστις λέγει· «Πείθεσθε τοῖς Ἡγουμένοις» (Ἑβρ. ιγ’ 17) καὶ τὰ λοιπά. Ἀλλὰ τίς δύναται νὰ διηγηθῇ ἱκανῶς τὰς ἀρετὰς τῆς μακαρίας ἐκείνης; τὴν κακοπάθειαν, τοὺς κόπους καὶ τοὺς πόνους, τὸ τῆς ἀναγνώσεως σύντονον, τῶν ἀναγνωσμάτων τὴν ἔρευναν, καὶ τὰς λοιπὰς φιλοθέους πράξεις καὶ ἐργασίας της; Ἔγραφε δὲ καθ’ ἑκάστην, ὡς εἴπομεν, καὶ ὅσα ἐκέρδιζεν ἀπὸ τὸ γράψιμον τὰ ἔδιδεν εἰς τοὺς πτωχούς· πολλάκις δὲ εἰργάζετο καὶ κανὲν ἔνδυμα, καὶ τὸ ἐχάριζεν εἰς ἱερωμένους ἀνθρώπους διὰ νὰ ἀφιερώνεται τὸ ἱερὸν εἰς τόπον ἱερόν τε καὶ ἅγιον· ἐκοπίαζε πολὺ εἰς τὴν θείαν ἀνάγνωσιν, καὶ ἐξόχως ἀνεγίνωσκε τὴν Παλαιὰν καὶ τὴν Καινὴν Διαθήκην τρὶς τοῦ ἔτους, ὅλας δὲ τὰς ἀκριβεῖς καὶ ὠφελίμους αὐτῶν μαρτυρίας ἐφύλαττεν εἰς ἐνθύμησιν, καὶ τὰς ἔστελλε καὶ γραπτῶς εἰς διαφόρους τόπους διὰ πολλῶν ὠφέλειαν.

Ἐγνώριζε δὲ ἡ Ὁσία καὶ τὴν ἑλληνικὴν γλῶσσαν τόσον καλά, ὥστε τὴν ὡμίλει ὡς καὶ τὴν ἰταλικὴν τῆς πατρίδος της καὶ δὲν τὴν ἐγνώριζον οἱ ἀκούοντες, ὅταν ὡμίλει τὴν γλῶσσάν μας, ὅτι ἦτο Ρωμαία, ἀλλὰ τὴν ἐνόμιζον Ἑλληνίδα. Εἶχε δὲ ζῆλον πρὸς τὸν Χριστὸν ἀνείκαστον, καὶ ἐσπούδαζεν ὅσον ἠδύνατο μὲ ἔργα καὶ δῶρα καὶ λόγους νὰ προσελκύῃ τοὺς νέους καὶ τὰ κοράσια πρὸς σωφροσύνην καὶ ἄσκησιν· τοὺς δὲ Σαμαρείτας καὶ Ἕλληνας ἐδίδασκε πανσόφως, καὶ τοὺς ὡδήγει εἰς τὴν εὐσέβειαν.