ΛΟΓΟΣ Α’. Πεζῇ φράσει, εἰς τὴν κατὰ Σάρκα ΓΕΝΝΗΣΙΝ τοῦ Κυρίου Ἡμῶν ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, Δαμασκηνοῦ μοναχοῦ τοῦ Ὑποδιακόνου καὶ Στουδίτου.

Αὐτὰ λοιπὸν τὰ δέκα ζητήματα ἔχομεν νὰ ἐπιλύσωμεν εἰς τὴν σημερινὴν ἡμέραν· καὶ ἂν τύχῃ νὰ εἶναι καὶ ἄλλα περισσότερα ζητήματα, πλὴν ἡμεῖς τὰ ἀναγκαιότερα λέγομεν· ἀλλὰ πρὶν νὰ ἀρχίσωμεν νὰ διαλύσωμεν τὰ ζητήματα αὐτά, δέομαι καὶ παρακαλῶ τὴν ὑμετέραν ἀγάπην, νὰ μὴ ἀμελῆτε καὶ νυστάζετε· ἔπρεπε μὲν καὶ πρωτύτερα νὰ τὰ εἴπωμεν, πλὴν ἡ ἐπισημότης τῆς ἑορτῆς μὲ ἠνάγκασε καὶ ἐπερίσσευσα τὸν λόγον, τὸν δὲ καιρὸν ὀλιγόστευσα· ἀλλὰ καὶ τώρα νὰ τὰ λύσωμεν ἐν συντόμῳ. Ἀρχίζομεν δὲ τὸ πρῶτον καὶ ἔχετε καλῶς τὸν νοῦν σας, διότι θεολογίαν πολλὴν ἔχει τὸ ζήτημα αὐτό, τὸ ὁποῖον ἔχει οὕτως.

 

Ζήτημα Α’. Περὶ τῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.

ΗἉγία Τριὰς εἶναι ἄπειρος, ἀτελεύτητος, ἄφθαρτος, ἀΐδιος· αὐτὴ εἶναι ἡ αἰτία καὶ ἡ ἀφορμὴ καὶ Ποιητὴς καὶ πᾶν ὅ,τι εἴπῃς τοῦ κόσμου· ὁ δὲ κόσμος εἶναι φθαρτός, πρόσκαιρος, κτίσμα καὶ δοῦλος καὶ ποίημα αὐτῆς ὀνομάζεται δὲ Τριάς, διότι ἔχει τρία πρόσωπα· Μονὰς δὲ ὀνομάζεται, ὅτι τὰ τρία αὐτὰ πρόσωπα ἔχουν μίαν φύσιν· ὡς νὰ εἴπῃς, τρεῖς ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ἔχουν τρία πρόσωπα καὶ μίαν φύσιν μόνον, κατὰ τοῦτο δὲ μόνον εἶναι ὅμοιοι, εἰς δὲ τὰ ἄλλα οὐδὲ ποσῶς· διότι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἰδιοθέλητος, ἤτοι οἱ τρεῖς ἄνθρωποι αὐτοὶ ἕκαστος ἔχει καὶ θέλημα χωριστὸν καὶ ἄλλα ἕκαστος ἰδιώματα, ἡ δὲ Ἁγία Τριὰς εἶναι ὁμότιμος· ἤτοι μίαν ἰσότητα τιμῆς ἔχουσι τὰ τρία πρόσωπα, ἀρχὴν χρόνου καὶ τέλος δὲν ἔχουσι· τίποτε τὸ ἕνα ἀπὸ τὸ ἄλλο πρόσωπον δὲν ἀλλάσσουν, πλὴν τοῦ ὅτι ὁ μὲν Πατὴρ γεννᾷ καὶ ἐκπορεύει, ὁ δὲ Υἱὸς γεννᾶται καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα ἐκπορεύεται· καὶ ὁ μὲν Πατὴρ εἶναι ἀγέννητος, διότι δὲν ἐγεννήθη ἀπό τινα, ὡς ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου, ὅπου ἄλλοθεν δὲν γεννᾶται· ὁ δὲ Υἱὸς καὶ Λόγος εἶναι γεννητός, διότι ἐγεννήθη ἀπὸ τοῦ Πατρός, ὡς ὁ λόγος τοῦ ἀνθρώπου, ὅστις γεννᾶται ἀπὸ τὸν νοῦν· τὸ δὲ Ἅγιον Πνεῦμα οὔτε γεννητὸν εἶναι, οὔτε ἀγέννητον· διότι ἂν ἦτο γεννητόν, ἤθελεν εἶναι Υἱός· ἐὰν δὲ ἦτο ἀγέννητον, ἤθελεν εἶναι Πατήρ· τί δὲ εἶναι; ἐκπορευτόν, διότι ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ Πατρὸς τοῦ ἀγεννήτου καὶ ἀναπαύεται εἰς τὸν γεννητὸν Υἱόν· ὡς τὸ Πνεῦμα τὸ φυσικὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἤτοι ἡ ἀναπνοή.

Ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὅστις χωρὶς μητέρα ἐγεννήθη ἀπὸ τοῦ Πατρὸς ἐν τοῖς οὐρανοῖς, Αὐτὸς σήμερον κατεδέχθη χωρὶς πατέρα νὰ γεννηθῇ ἀπὸ τὴν Ἁγίαν Παρθένον Μαρίαν καὶ ἔγινεν ὅμοιος μὲ ἡμᾶς, διὰ νὰ μᾶς σώσῃ, ἄνθρωπος ἔγινε, νὰ σώσῃ τὸν ἄνθρωπον, Θεὸς ἔμεινε, διὰ νὰ θεώσῃ ἡμᾶς· ἔγινε θνητὸς κατὰ Σάρκα, διὰ νὰ ἀθανατίσῃ ἡμᾶς κατὰ τὴν ψυχήν· ἦτο Υἱὸς Θεοῦ, καὶ ὠνομάσθη Υἱὸς ἀνθρώπου, διὰ νὰ μᾶς κάμῃ υἱοὺς καὶ κληρονόμους τῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν· διὰ τοῦτο ἐσαρκώθη ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος, διὰ νὰ μὴ περισσεύῃ ὄνομα εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Προφήτου Βαρούχ, τῇ κθʹ (29ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.

[2] Βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 621.

[3] Ἡ Προφητεία αὕτη τοῦ Βαλαὰμ (Ἀριθ. κδʹ 3-18) ἀναγιγνώσκεται ἐν ταῖς Ἐκκλησίαις κατὰ τὸν Ἑσπερινὸν τῶν Χριστουγέννων, δευτέρα μετὰ τὴν εἴσοδον (βλέπε Μηναῖον). Ἐξ αὐτῆς ἐνεπνεύσθη ὁ μέγας ἁγιογράφος τοῦ ΙΕʹ αἰῶνος Ἐμμανουὴλ Πανσέληνος τὴν σύνθεσιν τῆς περιφήμου εἰκόνος του· «Ὁ Ἀναπεσών», ἢν καὶ καταχωρίζομεν ἐν σελίδι 643. Ἡ ἱστορία αὕτη τοῦ Βαλαὰμ ἀναγράφεται ἐν τῷ βιβλίῳ τῶν Ἀριθμῶν ἐν κεφαλαίοις κβʹ, κγʹ, καὶ κδʹ, τὸ δὲ τέλος αὐτοῦ ἐν κεφαλαίῳ λαʹ 8.

[4] Βλέπε σχετικῶς καὶ ὑποσημείωσιν τῶν σελίδων 654-656.

[5] Ἡ ἄποψις αὐτὴ δὲν ἐπροσωπεῖ τὸ σύνολον τῶν Πατερικῶν ἐρμηνειῶν περὶ τοῦ ἀστέρος, καθὼς αἱ ἀπόψεις περὶ τῆς φυσικῆς ἢ ὑπερφυσικῆς φύσεώς του διΐστανται.

[6] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 654-656.