Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΠΑΥΛΟΥ τοῦ Νέου, ἀσκήσαντος ἐν τῷ ὄρει τοῦ Λάτρου.

Πολλάκις δὲ τὸν εἶδον, ὅταν ἔβλεπεν ὀπτασίαν τινά, νὰ ἵσταται ὅλος ἀκίνητος καὶ δὲν εἶχε καμμίαν αἴσθησιν, οὔτε ἔβλεπεν, οὔτε ἤκουεν, ἀλλ’ ἵστατο ὡς εἴδωλον ἄψυχον· καὶ ὅταν ἤθελε περάσει ὥρα πολλὴ καὶ ἐτελείωνεν ἡ ὅρασις, ἔχυνε κρουνηδὸν τὰ δάκρυα, ἐνθυμούμενος τὰ φοβερὰ τὰ ὁποῖα εἶδε καὶ δὲν ἠδύνατο νὰ σαλεύσῃ ἀπὸ τὸν φόβον του· ἐρωτῶντες δὲ αὐτὸν οἱ ἀδελφοί, νὰ εἴπῃ τὶ εἶδε, τοὺς ἀπεκρίνετο, ὅτι δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ διηγηθῇ γλῶσσα ὑλικὴ ὅσα θεωροῦσιν οἱ νοεροὶ καὶ ἀσώματοι ὀφθαλμοί. «Μόνον τοῦτο σᾶς λέγω, τοὺς εἶπε πολλάκις, ὅτι αἱ κολάσεις τῶν ἁμαρτωλῶν εἶναι τόσον δειναί, ὥστε ἡ μικροτέρα ἐξ αὐτῶν εἶναι χειροτέρα ἀπὸ τὴν μεγαλυτέραν ἐδῶ πρόσκαιρον· διότι καθὼς δίδει ὁ πανάγαθος Θεὸς μεγάλην εὐεργεσίαν καὶ ἀντάμειψιν εἰς τοὺς ἐναρέτους καὶ τοὺς ἀποδίδει μυριοπλάσιον ἀπόλαυσιν διὰ τὸν ὀλίγον κόπον, τὸν ὁποῖον ὑπομένουσι δι’ ἀγάπην του, οὕτω καὶ εἰς τοὺς ἀχαρίστους ἁμαρτωλούς, οἱ ὁποῖοι καταφρονοῦσι τὸν νόμον του, ἀποδίδει ὡς δίκαιος Κριτὴς φοβερὰς καὶ ἀτελευτήτους τὰς κολάσεις διὰ τὰ κακὰ τὰ ὁποῖα διέπραξαν, διότι καταφρονοῦσιν οἱ ἄφρονες τὰ σωτήρια προστάγματά του καὶ προτιμῶσιν, ὡς ἄλογα ζῷα καὶ κτήνη ἀνόητα, τὰ σαρκικά των θελήματα».

Ταύτην τὴν διδασκαλίαν του ἐδείκνυεν ἀληθεστάτην ὁ Ὅσιος μὲ τὴν σκληρὰν καὶ θαυμάσιον ἄσκησιν, τὴν ὁποίαν ἔκαμε καὶ τοὺς φοβεροὺς ἀγῶνας του, κολάζων τὴν σάρκα ἐδῶ πρόσκαιρα, διὰ νὰ λυτρωθῇ ἀπ᾽ ἐκεῖνα τὰ πάνδεινα καὶ αἰώνια κολαστήρια· ὅθεν καὶ πολλῶν ἄλλων ἔγινε σωτηρίας αἴτιος, διότι ἀκούοντες τοιαῦτα φρικτὰ διηγήματα καὶ βλέποντες τοὺς σκληροὺς ἀγῶνας τοὺς ὁποίους ἐτέλει ὁ ἀδαμάντινος, τὸν ἐσέβοντο καὶ τὸν ἐμιμοῦντο. Ἐπῆγε λοιπὸν ἡ φήμη του σχεδὸν εἰς ὅλον τὸν κόσμον καὶ πάντες τὸν ἐθαύμαζον, τοῦ ἔστειλε δὲ καὶ γράμματα ὁ αὐθέντης τῆς Βουλγαρίας Πέτρος [4] καὶ δωρεάς, νὰ παρακαλῇ τὸν Κύριον διὰ τὴν ψυχήν του· ὁμοίως καὶ ὁ Πάπας τῆς Ρώμης ἔστειλεν ἐπιταυτοῦ Μοναχόν τινα νὰ τὸν ἱστορήσῃ καὶ νὰ γράψῃ τὴν πολιτείαν του· ὡσαύτως καὶ ὁ βασιλεὺς Κωνσταντῖνος ἔστελλε πρὸς τὸν Ὅσιον γράμματα, τὰ ὁποῖα φυλάττονται εἰς τὴν Λαύραν του ἕως τὴν σήμερον. Εἶχε δὲ καὶ τοῦτο τὸ χάρισμα ὁ θεσπέσιος, ἤτοι εἶχε τὸ πρόσωπόν του τοιαύτην χάριν ἀπὸ τὸν Θεόν, ὥστε ἔλαμπε θαυμασιώτατα μὲ τοσαύτην λάμψιν, ὡς ἀκτὶς τοῦ ἡλίου καὶ δὲν ἠδύναντο, ὤ τοῦ θαύματος! νὰ τὸν βλέπουν τινὲς ὥραν πολλήν, διότι ἐθαμβοῦντο οἱ ὀφθαλμοί των· ἀλλὰ τοῦτο δὲν ἐγένετο εἰς ὅλους τοὺς ὁρῶντας ἐξ ἴσου, ἀλλ’ ἄλλοι μὲν τὸν ἔβλεπον ἀνάπτοντα περισσότερον, ἄλλοι δὲ ὀλιγώτερον, κατὰ τὴν πίστιν αὐτῶν καὶ εὐλάβειαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τῆς Περγάμου, βλέπε ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Κάρπου, Πάπυλου, Ἀγαθοδώρου καὶ Ἀγαθονίκης, τῇ ιγʹ (13ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.

[2] Ὄλυμπος ὁ Βιθυνικός, περὶ οὗ βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 55.

[3] Περὶ τῶν Ὁσίων τούτων Πατέρων βλέπε εἰς τὴν ιδʹ (14ην) Ἰανουαρίου, ὅτε ἑορτάζονται οἱ ἐν Σινᾷ καὶ Ραϊθῷ ἀναιρεθέντες Ὅσιοι Πατέρες. Πλὴν δὲ τῶν ἐν τοῖς τακτικοῖς Συναξαρίοις τῆς ἡμέρας ταύτης ἀναφερομένων, προσεθέσαμεν καὶ ἱκανὰς περὶ τούτων πληροφορίας ἐν ταῖς ὑποσημειώσεσι τοῦ κεφαλαίου.

[4] Πέτρος Αʹ βασιλεὺς τῆς Βουλγαρίας (927-968), υἱὸς τοῦ Συμεῶνος Αʹ (ἰδὲ καὶ ἐν τόμῳ ΙΑʹ ἐν ταῖς ὑποσημειώσεσι τοῦ βίου τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος ἐπισκόπου Ἀχρίδος, τῇ 22ᾳ τοῦ μηνός Νοεμβρίου). Ὁ Πέτρος οὗτος ἔχει ἀνακηρυχθῆ ὑπὸ τῆς Βουλγαρικῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος.

[5] Καλώνυμος ἢ Καλόλιμνος εἶναι νῆσος τῆς Προποντίδος, καλουμένη σήμερον τουρκιστὶ Ἰμραλῆ-Ἀντά.