ΠΑΥΛΟΣ ὁ θεσπέσιος Πατὴρ ἡμῶν ἦτο κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου Ζ’ τοῦ Πορφυρογεννήτου τοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη ϡιγ’-ϡνθ’ (913-959), γεννηθεὶς εἴς τινα πόλιν ὀνομαζομένην Ἐλαία καὶ εὑρισκομένην πλησίον τῆς Περγάμου [1], ἥτις εὑρίσκεται εἰς τὴν Ἀσίαν· εἶχε δὲ καὶ ἄλλον ἀδελφὸν κατὰ σάρκα μεγαλύτερον καὶ κατὰ τὴν ἀρετὴν ἀσκητικώτατον, ὀνόματι Βασίλειον. Ὁ πατὴρ αὐτοῦ ἐκαλεῖτο Ἀντίοχος, ὁ ὁποῖος ἦτο κόμης εἰς τὸν στόλον τῆς Κωνσταντινουπόλεως· καὶ πολεμῶν πλησίον εἰς τὴν Κίον μὲ τοὺς Ἀγαρηνοὺς τῆς Κρήτης ἐφονεύθη εἰς τὸν πόλεμον. Ἡ δὲ γυνὴ αὐτοῦ, Εὐδοκία ὀνόματι, ἔλαβε τὰ τέκνα της καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν Φρυγίαν κατοικήσασα εἴς τι χωρίον, Μαρικάτον καλούμενον, ἀπὸ τὸ ὁποῖον ἦτο καὶ ὁ θεῖος Ἰωαννίκιος, μετὰ τοῦ ὁποίου ἐσυγγένευον· ἔβαλε δὲ τὰ τέκνα της Παῦλον καὶ Βασίλειον εἰς τὸ Μοναστήριον τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, διὰ νὰ μάθωσι τὰ ἱερὰ γράμματα.
Εἰς ὀλίγον καιρὸν ὑπάνδρευσεν ἡ χήρα τὸν Βασίλειον διὰ τῆς βίας· ὅθεν ἀφοῦ ἐτέλεσαν τοὺς γάμους, ἔφυγεν ἀπὸ τὸν νυμφικὸν θάλαμον ὁ Βασίλειος καὶ ἀπαρνηθεὶς ὅλα τὰ σαρκικὰ θελήματα, ἐπῆγεν εἰς τὴν Λαύραν τοῦ Ἁγίου Ἠλιού, ἥτις ἦτο εἰς τὸν Ὄλυμπον [2] καὶ κόπτων ὁμοῦ μὲ τὰς τρίχας ὅλας τὰς κοσμικὰς φροντίδας, ἔγινε καλὸς Μοναχός· ἔπειτα ἐπειδὴ ἐπήγαινον ἐκεῖ συχνάκις οἱ συγγενεῖς του καὶ γνώριμοι καὶ τοῦ ἔδιδον ἐνόχλησιν, ἀνεχώρησεν εἰς τὰ ἡσυχαστικώτερα μέρη τοῦ ὄρους καὶ μετὰ καιρὸν ἐνεθυμήθη τὸν ἀδελφόν του· ὅθεν ἔβαλε κατὰ νοῦν νὰ τὸν φέρῃ ἐκεῖ, διὰ νὰ ἀγωνίζωνται ὁμοῦ, ἔχοντες ὁ εἷς τὸν ἄλλον βοηθόν· μάλιστα καθόσον καὶ ὁ πανάγαθος Θεὸς τὸν προσέταξε τρεῖς φορὰς νὰ προσκαλέσῃ καὶ αὐτὸν νὰ συναγωνίζωνται, διότι ὡς γνώστης τῶν μελλόντων ἐγνώριζεν ὁποῖος ἔμελλε νὰ κατασταθῇ ὁ Παῦλος εἰς τὸ ὕστερον.
Ἐπλήρωσε λοιπὸν Μοναχόν τινα νὰ ὑπάγῃ εἰς τὸ χωρίον Μαρικάτον, νὰ τοῦ φέρῃ τὸν ἀδελφόν του Παῦλον. Ὁ δὲ ἀπελθὼν εὗρε τὸν νέον τελείως ὀρφανόν, διότι εἶχεν ἀποθάνει καὶ ἡ μήτηρ των καὶ ὡς ὀρφανὸς γονέων διήρχετο μὲ πολλὴν κακοπάθειαν καὶ εἶχε τόσην πτωχείαν, ὥστε ἔβοσκε τοὺς χοίρους τῶν ἐγχωρίων, διὰ νὰ ἐξοικονομῇ τὰ πρὸς συντήρησιν. Οἱ δὲ ἄνθρωποι τοῦ τόπου δὲν τὸν ἄφησαν νὰ ὑπάγῃ μὲ τὸν Μοναχόν, ἀλλὰ τὸν ἐδυσκόλευον λέγοντες· «Ποῖος γνωρίζει μήπως καὶ ὑπάγει νὰ σὲ πωλήσῃ ὁ Μοναχός;».