Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Νέος Ἱερομάρτυς καὶ Ἰσαπόστολος ΚΟΣΜΑΣ, ὁ ἐν Ἀλβανίᾳ μαρτυρήσας κατὰ τὸ ἔτος ͵αψοθ’ (1779) ἀγχόνῃ τελειοῦται.

Ἀλλ’ ὁ Ἅγιος δὲν ἠθέλησε νὰ μεταβῇ, ὀνομάζων ἑαυτὸν ἁμαρτωλόν. Ὁ Τοῦρκος ὅμως καὶ πάλιν ἀπέστειλε τὸν ὑπηρέτην του μὲ ἕν ἀγγεῖον πλῆρες ὕδατος, παρακαλῶν τὸν Ἅγιον νὰ εὐλογήσῃ τὸ ὕδωρ. Τότε ὁ Ἅγιος, βλέπων τὴν μεγάλην τοῦ Τούρκου εὐλάβειαν, διεμήνυσεν εἰς αὐτὸν νὰ ὑπακούσῃ εἰς δύο συμβουλάς του: Νὰ μὴ πίνῃ ρακὶ καὶ νὰ διανείμῃ τὸ δέκατον τοῦ πλούτου του εἰς τοὺς πτωχούς. Ἀφοῦ δὲ ὁ Τοῦρκος ὑπεσχέθη ὅτι θὰ πράξῃ ταῦτα, ὁ Ἅγιος ηὐλόγησε τὸ ὕδωρ, τὸ ὁποῖον πίνων ὁ ἀσθενῶν ἰατρεύθη τελείως εἰς τέσσαρας ἡμέρας. Ὅθεν ἔκτοτε ἔκαμνε μεγάλας ἐλεημοσύνας εἰς τοὺς πτωχούς.

Πρὸς τὸ Φανάρι εἰς τόπον λεγόμενον Λυκουρίσι [5] ὁ Τοῦρκος ἐξουσιαστὴς ἰδὼν τὸν Σταυρόν, τὸν ὁποῖον ἀφῆκεν ἐκεῖ ὁ Ἅγιος, ὅταν ἐδίδαξεν, ὡς προείπομεν, ἀνέσυρεν αὐτὸν καὶ τὸν μετέφερεν εἰς τὴν οἰκίαν του μὲ σκοπὸν νὰ ὑποστηλώσῃ τὸν ξύλινον σκελετὸν τῆς κλίνης του, ποὺ εἶχεν εἰς τὸ φυλάκιον τοῦ ἀγροῦ του. Ἀλλ’ εὐθὺς ὡς ἀνέσυρε τὸν Σταυρόν, ὢ τοῦ θαύματος! Ἐγένετο ὡσὰν φοβερὸς σεισμὸς καὶ ὁ ἐξουσιαστής, μὴ δυνάμενος σταθῇ εἰς τοὺς πόδας του, ἔπεσε κατὰ γῆς κυλιόμενος ἐπὶ ὥραν πολλήν, ἀφρίζων καὶ τρίζων τοὺς ὀδόντας ὡς δαιμονιζόμενος. Μετὰ δὲ ὥραν πολλὴν ἀνεσηκώθη ἀπὸ δύο Τούρκους ἐκεῖθεν διερχομένους, καὶ ἀφοῦ συνῆλθεν ἠννόησεν, ὅτι τοῦτο τὸ σημεῖον ἦτο ὀργὴ θεοῦ διὰ τὴν ἀφροσύνην του νὰ ἐκριζώσῃ τὸν Σταυρόν. Εὐθὺς τότε μετέβη μόνος του καὶ ἐστερέωσε καὶ πάλιν τὸν Τίμιον Σταυρὸν εἰς τὸν τόπον ὅπου εὑρίσκετο πρότερον, καθ’ ἑκάστην δὲ μετέβαινε καὶ ἠσπάζετο αὐτὸν μὲ βαθεῖαν εὐλάβειαν. Ὅταν δὲ ἀργότερον ὁ Ἅγιος διῆλθε καὶ πάλιν ἐκεῖθεν, ἔτρεξεν οὗτος ὁ Τοῦρκος καὶ προσεκύνησεν αὐτόν, διηγούμενος δὲ τὸ θαῦμα παρουσίᾳ πάντων ἐζήτει ταπεινῶς συγχώρησιν.

Ὁ Ἅγιος ἤλεγχε τὰς γυναῖκας ἐκείνας ποὺ φέρουν στολίδια καὶ ἐπιτηδεύονται εἰς τὸ νὰ ἐπιδεικνύωνται, σὺν τῷ χρόνῳ δὲ κατέπεισε ταύτας διὰ τῶν διδασκαλιῶν του νὰ ἀπορρίψουν ταῦτα καὶ νὰ σωφρονοῦν, τόσον ὥστε μερικαὶ ἐξ αὐτῶν ἐφόρουν πλέον μελανὰ ἐνδύματα. Ὅμως γυνή τις πλουσία εἰς τὴν Κόριτζαν [6] εἶχε παιδίον τοῦ ὁποίου τὴν κεφαλὴν ἐστόλιζε μὲ πολλὰ φλωριὰ καὶ ἄλλα περιττὰ κοσμήματα. Τὴν γυναῖκα ταύτην πολλάκις συνεβούλευσεν ὁ Ἅγιος νὰ διαμοιράσῃ ταῦτα εἰς τὰ πτωχὰ παιδία, ἐὰν θέλῃ νὰ ζήσῃ τὸ τέκνον της.


Ὑποσημειώσεις

[1] Πιθανῶς τὰ Δωδεκάνησα ἢ τὰς Κυκλάδας, ὅπου ἐδίδασκεν ὁ ἀδελφός του.

[2] Ἡ πόλις καὶ ἡ νῆσος Λευκάς.

[3] Κορυφοὶ καὶ Κορυφώ· ὀνομασία τῆς νήσου καὶ τῆς πόλεως Κερκύρας κατὰ τοὺς Βυζαντινοὺς χρόνους.

[4] Καβάϊα· πόλις τῆς Ἀλβανίας πλησίον τοῦ Δυρραχίου.

[5] Λυκούρσιον· τοποθεσία τῆς Ἀλβανίας βορειοανατολικῶς τῆς πόλεως τῶν Ἁγίων Σαράντα.

[6] Πιθανῶς πρόκειται περὶ τῆς Κορυτσᾶς, πόλεως τῆς Β. Ἠπείρου.

[7] Ρώσους.

[8] Ρωσίαν.

[9] Βεράτιον· κωμόπολις τῆς σημερινῆς Ἀλβανίας, εἰς τὴν ἐνδοχώραν τοῦ Αὐλῶνος, ὅπου καὶ πετρελαιοπηγαί.

[10] Ἐν τῇ θέσει ταύτῃ, μετὰ τὴν ἀνακομιδὴν τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου, ἀνηγέρθη Ναὸς ἐπ’ ὀνόματι τούτου τιμώμενος, διὰ κοινῆς μὲν συνδρομῆς, πρωτοβουλίᾳ δὲ τοῦ Ἀλῆ πασᾶ τῶν Ἰωαννίννων, ὅστις ἐχάρισεν εἰς τὸν Ναὸν καὶ ἱκανὰς γαίας, διότι προεῖπεν εἰς αὐτὸν ὁ Ἅγιος τὴν μέλλουσαν δόξαν του καὶ προσδιώρισε καὶ τὸν καιρόν, καθ’ ὃν ἔμελλε νὰ δοξασθῇ, εἰς μίαν τριακονταετίαν, τὰ ὁποῖα εἶδεν ἐντελῶς πραγματοποιούμενα. Τὴν δὲ σεβασμίαν τοῦ Ἁγίου Κάραν λαβὼν ὁ ἴδιος ὁ Ἀλῆ καὶ καταθέσας εἰς χρυσαργυρᾶν θήκην, παρέδωκεν εἰς τὴν σύζυγον αὐτοῦ Βασιλικήν, ἥτις διετήρει αὐτὴν μετὰ τῶν ἄλλων ἱερῶν Εἰκόνων προσφέρουσα τὸ αὐτὸ σέβας· τὴν χρυσαργυροθήκην δὲ ἐκείνην ἀνοίξας ἡμέραν τινὰ ὁ πασᾶς, καὶ ἀσκαρδαμυκτὶ θεωρῶν τοῦ Ἁγίου τὴν Κάραν, παρόντων καὶ ἄλλων, εἶπε τὰ ἑξῆς· «Ὦ ἁγία Κεφαλή, ὅσα μοὶ εἶπες εἰς τὸ Τεπελένι ὅλα μοὶ τὰ ἔδωκεν ὁ Θεός· ἀληθῶς εἶσαι Ἅγιος καὶ παρὰ Θεοῦ ἀπεσταλμένος, λυποῦμαι δὲ πολὺ διότι δὲν ἐνεθυμήθην νὰ σὲ ἐρωτήσω τότε καὶ ποῖον τέλος θὰ λάβω». Τὸ δὲ περὶ τῆς προφητικῆς χάριτος ἣν εἶχε παρὰ Θεοῦ ὁ βιογραφούμενος Ἅγιος, ἐπισφραγίζεται καὶ ἐκ τούτου, ὅτι διερχόμενος ποτὲ τὰ ὄρη τῶν Καλαβρυτῶν χάριν τοῦ κηρύγματος, ἔστη καὶ εἶπε θεωρῶν αὐτά· «Εὐλογημένα τὰ ὄρη ταῦτα, ἅτινα θέλουν σώσει ἐντὸς ὀλίγου ἀπείρους ψυχάς». Προέλεγε δὲ οὕτω τὴν Ἐπανάστασιν, τοὺς ἐντεῦθεν καταδιωγμοὺς καὶ ὅτι ἔμελλον ἐκεῖ νὰ καταφύγωσι πληθὺς γυναικοπαίδων ὅπως σωθῶσι, τοῦθ’ ὅπερ καὶ ἐγένετο.

[11] Τὰς τρίχας ταύτας, ὡς ὑποσημειοῖ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, πιθανῶς οἱ μαθηταί του ἔλαβον πρὸ τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ λειψάνου του, ὅταν τὸ ἐξέθαψαν διὰ νὰ τὸ ἀσπασθοῦν.