Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Νέος Ἱερομάρτυς καὶ Ἰσαπόστολος ΚΟΣΜΑΣ, ὁ ἐν Ἀλβανίᾳ μαρτυρήσας κατὰ τὸ ἔτος ͵αψοθ’ (1779) ἀγχόνῃ τελειοῦται.

Μὴ δυνάμενος δὲ ὁ Ἅγιος νὰ παραμείνῃ περισσότερον ἐξ αἰτίας τῆς ἀγάπης, ἥτις ἐθέρμαινε τὴν καρδίαν του διὰ τὴν ὠφέλειαν τῶν Χριστιανῶν, καθὼς πολλάκις ὁ ἴδιος ἔλεγε τοῦτο εἰς τοὺς πατέρας, ἀνεχώρησεν ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ ἐκκινήσας ἀπὸ τὰ ἔξω τοῦ Ὄρους χωρία, ἔφθασε κηρύττων εἰς τὴν Θεσσαλονίκην, τὴν Βέροιαν καὶ εἰς ὁλόκληρον σχεδὸν τὴν Μακεδονίαν. Ἐπροχώρησε δὲ ἕως τὰ μέρη τῆς Χειμάρρας, τῆς Ἀκαρνανίας, τῆς Αἰτωλίας καὶ ἕως καὶ αὐτῆς τῆς Ἄρτης καὶ τῆς Πρεβέζης. Ἐκεῖθεν δὲ ἔπλευσεν εἰς τὴν Ἁγίαν Μαύραν [2] καὶ εἰς τὴν Κεφαλληνίαν. Ὁπόθεν δὲ καὶ ἂν διήρχετο ἢ ὅπου μετέβαινεν, ἐγίνετο μεγάλη σύναξις τῶν Χριστιανῶν, οἵτινες ἤκουον μετὰ κατανύξεως καὶ εὐλαβείας τὴν χάριν καὶ τὴν γλυκύτητα τῶν λόγων του καὶ ἀκολούθως ἐγένετο συνομιλία, ἐκ τῆς ὁποίας ἐπήρχετο μεγάλη ἡ ὠφέλεια τῶν ψυχῶν.

Ἦτο δὲ ἡ διδασκαλία αὐτοῦ, καθὼς ἡμεῖς αὐτήκοοι ἐγενόμεθα, ἁπλουστάτη, ὡς ἐκείνη τῶν ἁλιέων· ἦτο γαλήνιος καὶ ἥσυχος καὶ ἐφαινετο πλήρης τῆς χάριτος, τῆς ἱλαρότητος καὶ τῆς ἐνθέου γλυκύτητος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μάλιστα δὲ εἰς τὴν Κεφαλληνίαν μέγαν καρπὸν ψυχικῆς ὠφελείας ἀπέδωσεν ὁ ἱερὸς οὗτος διδάσκαλος μὲ τὸν σπόρον τῆς θείας διδασκαλίας του. Ἀλλὰ καὶ ὁ Θεός, ὁ τὰ πάντα κυβερνῶν καὶ οἰκονομῶν, συνήργει ἄνωθεν καὶ ἐβεβαίωνε τοὺς λόγους τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος καὶ Ἰσαποστόλου Κοσμᾶ, μὲ τὰ ἀκόλουθα σημεῖα καὶ θαύματα, καθὼς ἄλλοτε διὰ τῶν τοιούτων θαυμάτων ἐβεβαίου τὸ κήρυγμα τῶν θείων αὐτοῦ Ἀποστόλων.

Οὕτω εἰς τὴν νῆσον ταύτην ἔζη πτωχός τις ράπτης, ὅστις εἶχε τὴν δεξιάν του χεῖρα ἀπὸ χρόνων πολλῶν ἀκίνητον καὶ ἄχρηστον. Οὗτος ὅθεν, καταφυγὼν εἰς τὸν Ἅγιον, παρεκάλει νὰ τὸν ἰατρεύσῃ. Ὁ Ἅγιος τότε παρεκίνησεν αὐτὸν νὰ προστρέξῃ μὲ εὐλάβειαν εἰς τὴν διδασκαλίαν του καὶ ὁ Θεὸς θέλει τὸν εὐσπλαχνισθῆ. Ὑπήκουσεν ὁ πτωχὸς ράπτης καὶ ἀφοῦ ἤκουσεν εὐλαβῶς τῆς διδασκαλίας αὐτοῦ, ὢ τοῦ θαύματος! τὴν ἑπομένην ἡμέραν ἰατρεύθη τελείως.

Ἄλλος πάλιν παράλυτος, μαθὼν τοῦτο τὸ παράδοξον, παρεκάλει καὶ τὸν μετέφερον ἐπὶ τῆς κλίνης του, κατὰ τὴν ὥραν τῆς διδασκαλίας τοῦ Ἁγίου. Καὶ οὗτος, ὢ τοῦ θαύματος! μετ’ ὀλίγας ἡμέρας ἰάθη τελείως καὶ ἐδόξαζε τὸν Θεὸν καὶ ηὐχαρίστει τὸν Ἅγιον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Πιθανῶς τὰ Δωδεκάνησα ἢ τὰς Κυκλάδας, ὅπου ἐδίδασκεν ὁ ἀδελφός του.

[2] Ἡ πόλις καὶ ἡ νῆσος Λευκάς.

[3] Κορυφοὶ καὶ Κορυφώ· ὀνομασία τῆς νήσου καὶ τῆς πόλεως Κερκύρας κατὰ τοὺς Βυζαντινοὺς χρόνους.

[4] Καβάϊα· πόλις τῆς Ἀλβανίας πλησίον τοῦ Δυρραχίου.

[5] Λυκούρσιον· τοποθεσία τῆς Ἀλβανίας βορειοανατολικῶς τῆς πόλεως τῶν Ἁγίων Σαράντα.

[6] Πιθανῶς πρόκειται περὶ τῆς Κορυτσᾶς, πόλεως τῆς Β. Ἠπείρου.

[7] Ρώσους.

[8] Ρωσίαν.

[9] Βεράτιον· κωμόπολις τῆς σημερινῆς Ἀλβανίας, εἰς τὴν ἐνδοχώραν τοῦ Αὐλῶνος, ὅπου καὶ πετρελαιοπηγαί.

[10] Ἐν τῇ θέσει ταύτῃ, μετὰ τὴν ἀνακομιδὴν τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου, ἀνηγέρθη Ναὸς ἐπ’ ὀνόματι τούτου τιμώμενος, διὰ κοινῆς μὲν συνδρομῆς, πρωτοβουλίᾳ δὲ τοῦ Ἀλῆ πασᾶ τῶν Ἰωαννίννων, ὅστις ἐχάρισεν εἰς τὸν Ναὸν καὶ ἱκανὰς γαίας, διότι προεῖπεν εἰς αὐτὸν ὁ Ἅγιος τὴν μέλλουσαν δόξαν του καὶ προσδιώρισε καὶ τὸν καιρόν, καθ’ ὃν ἔμελλε νὰ δοξασθῇ, εἰς μίαν τριακονταετίαν, τὰ ὁποῖα εἶδεν ἐντελῶς πραγματοποιούμενα. Τὴν δὲ σεβασμίαν τοῦ Ἁγίου Κάραν λαβὼν ὁ ἴδιος ὁ Ἀλῆ καὶ καταθέσας εἰς χρυσαργυρᾶν θήκην, παρέδωκεν εἰς τὴν σύζυγον αὐτοῦ Βασιλικήν, ἥτις διετήρει αὐτὴν μετὰ τῶν ἄλλων ἱερῶν Εἰκόνων προσφέρουσα τὸ αὐτὸ σέβας· τὴν χρυσαργυροθήκην δὲ ἐκείνην ἀνοίξας ἡμέραν τινὰ ὁ πασᾶς, καὶ ἀσκαρδαμυκτὶ θεωρῶν τοῦ Ἁγίου τὴν Κάραν, παρόντων καὶ ἄλλων, εἶπε τὰ ἑξῆς· «Ὦ ἁγία Κεφαλή, ὅσα μοὶ εἶπες εἰς τὸ Τεπελένι ὅλα μοὶ τὰ ἔδωκεν ὁ Θεός· ἀληθῶς εἶσαι Ἅγιος καὶ παρὰ Θεοῦ ἀπεσταλμένος, λυποῦμαι δὲ πολὺ διότι δὲν ἐνεθυμήθην νὰ σὲ ἐρωτήσω τότε καὶ ποῖον τέλος θὰ λάβω». Τὸ δὲ περὶ τῆς προφητικῆς χάριτος ἣν εἶχε παρὰ Θεοῦ ὁ βιογραφούμενος Ἅγιος, ἐπισφραγίζεται καὶ ἐκ τούτου, ὅτι διερχόμενος ποτὲ τὰ ὄρη τῶν Καλαβρυτῶν χάριν τοῦ κηρύγματος, ἔστη καὶ εἶπε θεωρῶν αὐτά· «Εὐλογημένα τὰ ὄρη ταῦτα, ἅτινα θέλουν σώσει ἐντὸς ὀλίγου ἀπείρους ψυχάς». Προέλεγε δὲ οὕτω τὴν Ἐπανάστασιν, τοὺς ἐντεῦθεν καταδιωγμοὺς καὶ ὅτι ἔμελλον ἐκεῖ νὰ καταφύγωσι πληθὺς γυναικοπαίδων ὅπως σωθῶσι, τοῦθ’ ὅπερ καὶ ἐγένετο.

[11] Τὰς τρίχας ταύτας, ὡς ὑποσημειοῖ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, πιθανῶς οἱ μαθηταί του ἔλαβον πρὸ τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ λειψάνου του, ὅταν τὸ ἐξέθαψαν διὰ νὰ τὸ ἀσπασθοῦν.