Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Νέος Ἱερομάρτυς καὶ Ἰσαπόστολος ΚΟΣΜΑΣ, ὁ ἐν Ἀλβανίᾳ μαρτυρήσας κατὰ τὸ ἔτος ͵αψοθ’ (1779) ἀγχόνῃ τελειοῦται.

Εἶχε δὲ ὁ Ἅγιος μεθ’ ἑαυτοῦ τεσσαράκοντα ἕως πεντήκοντα Ἱερεῖς, οἵτινες ἠκολούθουν αὐτὸν καὶ ὅταν ἔφθανεν εἴς τινα τόπον παρήγγελλε κατὰ πρῶτον εἰς τοὺς Χριστιανοὺς νὰ ἐξομολογηθοῦν, νὰ νηστεύουν καὶ νὰ τελοῦν ἀγρυπνίαν μὲ μεγάλην λαμπρότητα καὶ φωτοχυσίαν. Διότι εἶχεν ἐπίτηδες κατεσκευασμένα ξύλινα μανουάλια, χωροῦντα ἕκαστον ἑκατὸν κηρία καὶ κατόπιν διένειμε δωρεὰν εἰς ἅπαντας κηρία. Μεθ’ ὅ παρήγγελλεν εἰς τοὺς Ἱερεῖς καὶ ἀνεγίγνωσκον τὸ Ἅγιον Εὐχέλαιον καὶ ἐχρίοντο πάντες οἱ Χριστιανοί, εἰς τὸ τέλος δὲ ἔκαμνε διδασκαλίαν. Ἐπειδὴ δὲ ἠκολούθουν τὸν Ἅγιον λαὸς πολύς, ἕως καὶ δύο καὶ τρεῖς χιλιάδες ψυχῶν, ἐπρόσταζεν ἀφ’ ἑσπέρας καὶ ἡτοίμαζον σάκκους πλήρεις ἄρτου καὶ μεγάλας χύτρας μὲ ἐβρασμένον σῖτον καὶ μετέφερον ταῦτα εἰς τὸν δρόμον, ὁπόθεν ἤθελε διέλθει τὸ πλῆθος τῶν ἀνθρώπων καὶ ἐκεῖθεν ἔτρωγον πάντες καὶ συνεχώρουν ζῶντας καὶ τεθνεῶτας. Ἐνήργησε δὲ ὁ Θεὸς διὰ τοῦ Ἁγίου αὐτοῦ Ἱερομάρτυρος καὶ Ἰσαποστόλου Κοσμᾶ, καὶ ἐκεῖ εἰς τὴν Ἀλβανίαν, καθὼς καὶ εἰς ἄλλους τόπους, τοιαῦτα θαυμάσια.

Τοῦρκός τις ἀξιωματικός, παρακινούμενος ὑπὸ Ἑβραίων ἢ ὁμοφύλων του, ἢ ὑπὸ τοῦ διαβόλου, τόσον μῖσος ἠσθάνθη κατὰ τοῦ Ἁγίου, ὥστε μίαν ἡμέραν ἵππευσε τὸν ἵππον του καὶ ἔτρεχεν ἵνα προλάβῃ τὸν Ἅγιον καὶ τὸν κακοποιήσῃ. Ἀλλὰ ὁ ἵππος καλπάζων ἔρριψε τοῦτον χαμαί, ἐξ οὗ καὶ συνετρίβη ὁ δεξιός του πούς. Ἐπιστρέψας δὲ κακὴν κακῶς εἰς τὴν οἰκίαν του, εὗρε τὸν υἱόν του νεκρόν. Μετανοήσας ὅθεν πικρῶς ἔγραψεν ἐπιστολὴν εἰς τὸν Ἅγιον εἰς τὴν ὁποίαν ὡμολόγει τὸ σφάλμα του καὶ ἐζήτει παρ’ αὐτοῦ συγχώρησιν.

Οἱ πρῶτοι ἀγάδες τῶν Φιλιατῶν, ἐκ τῆς μεγάλης φήμης τοῦ Ἁγίου ὑποκινούμενοι, μετέβησαν ἵνα ἴδουν αὐτὸν καὶ ἀκούσουν τὴν διδασκαλίαν του. Ἐπειδὴ δὲ ἦτο καιρὸς τοῦ θέρους, ἐκοιμήθησαν ἔξω εἰς τὸν κάμπον. Καὶ περὶ τὸ μεσονύκτιον εἶδον φῶς λαμπρότατον, οὐράνιον, ὡς νέφος, τὸ ὁποῖον ἐσκέπασε τὸν τόπον ἐκεῖνον ὅπου ἐκάθητο ὁ Ἅγιος, σημεῖον τὸ ὁποῖον διηγήθησαν εἰς τοὺς Χριστιανούς. Ὅθεν τὸ πρωῒ ἐζήτησαν ἀπὸ τὸν Ἅγιον νὰ δώσῃ εἰς αὐτοὺς τὴν εὐχήν του ἀπὸ τὴν καρδίαν του καὶ ὄχι μόνον ἀπὸ τὰ χείλη του.

Ἄλλος Τοῦρκος ἀξιωματικὸς ἐκ Καβαΐας [4] ὑπέφερεν ἀπὸ δεινὴν ἀσθένειαν, ἐκ τῆς ὁποίας δὲν ἠδύνατο νὰ οὐρήσῃ. Οὗτος μαθὼν τὰ ὑπὸ τοῦ Ἁγίου τελούμενα θαυμάσια ἔστειλε πρὸς αὐτὸν τὸν ὑπηρέτην του, παοακαλῶν ὅπως ὁ Ἅγιος τὸν ἐπισκεφθῇ, ἵνα, τῇ τούτου μεσιτείᾳ ὁ Θεὸς τὸν ἰατρεύσῃ.


Ὑποσημειώσεις

[1] Πιθανῶς τὰ Δωδεκάνησα ἢ τὰς Κυκλάδας, ὅπου ἐδίδασκεν ὁ ἀδελφός του.

[2] Ἡ πόλις καὶ ἡ νῆσος Λευκάς.

[3] Κορυφοὶ καὶ Κορυφώ· ὀνομασία τῆς νήσου καὶ τῆς πόλεως Κερκύρας κατὰ τοὺς Βυζαντινοὺς χρόνους.

[4] Καβάϊα· πόλις τῆς Ἀλβανίας πλησίον τοῦ Δυρραχίου.

[5] Λυκούρσιον· τοποθεσία τῆς Ἀλβανίας βορειοανατολικῶς τῆς πόλεως τῶν Ἁγίων Σαράντα.

[6] Πιθανῶς πρόκειται περὶ τῆς Κορυτσᾶς, πόλεως τῆς Β. Ἠπείρου.

[7] Ρώσους.

[8] Ρωσίαν.

[9] Βεράτιον· κωμόπολις τῆς σημερινῆς Ἀλβανίας, εἰς τὴν ἐνδοχώραν τοῦ Αὐλῶνος, ὅπου καὶ πετρελαιοπηγαί.

[10] Ἐν τῇ θέσει ταύτῃ, μετὰ τὴν ἀνακομιδὴν τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου, ἀνηγέρθη Ναὸς ἐπ’ ὀνόματι τούτου τιμώμενος, διὰ κοινῆς μὲν συνδρομῆς, πρωτοβουλίᾳ δὲ τοῦ Ἀλῆ πασᾶ τῶν Ἰωαννίννων, ὅστις ἐχάρισεν εἰς τὸν Ναὸν καὶ ἱκανὰς γαίας, διότι προεῖπεν εἰς αὐτὸν ὁ Ἅγιος τὴν μέλλουσαν δόξαν του καὶ προσδιώρισε καὶ τὸν καιρόν, καθ’ ὃν ἔμελλε νὰ δοξασθῇ, εἰς μίαν τριακονταετίαν, τὰ ὁποῖα εἶδεν ἐντελῶς πραγματοποιούμενα. Τὴν δὲ σεβασμίαν τοῦ Ἁγίου Κάραν λαβὼν ὁ ἴδιος ὁ Ἀλῆ καὶ καταθέσας εἰς χρυσαργυρᾶν θήκην, παρέδωκεν εἰς τὴν σύζυγον αὐτοῦ Βασιλικήν, ἥτις διετήρει αὐτὴν μετὰ τῶν ἄλλων ἱερῶν Εἰκόνων προσφέρουσα τὸ αὐτὸ σέβας· τὴν χρυσαργυροθήκην δὲ ἐκείνην ἀνοίξας ἡμέραν τινὰ ὁ πασᾶς, καὶ ἀσκαρδαμυκτὶ θεωρῶν τοῦ Ἁγίου τὴν Κάραν, παρόντων καὶ ἄλλων, εἶπε τὰ ἑξῆς· «Ὦ ἁγία Κεφαλή, ὅσα μοὶ εἶπες εἰς τὸ Τεπελένι ὅλα μοὶ τὰ ἔδωκεν ὁ Θεός· ἀληθῶς εἶσαι Ἅγιος καὶ παρὰ Θεοῦ ἀπεσταλμένος, λυποῦμαι δὲ πολὺ διότι δὲν ἐνεθυμήθην νὰ σὲ ἐρωτήσω τότε καὶ ποῖον τέλος θὰ λάβω». Τὸ δὲ περὶ τῆς προφητικῆς χάριτος ἣν εἶχε παρὰ Θεοῦ ὁ βιογραφούμενος Ἅγιος, ἐπισφραγίζεται καὶ ἐκ τούτου, ὅτι διερχόμενος ποτὲ τὰ ὄρη τῶν Καλαβρυτῶν χάριν τοῦ κηρύγματος, ἔστη καὶ εἶπε θεωρῶν αὐτά· «Εὐλογημένα τὰ ὄρη ταῦτα, ἅτινα θέλουν σώσει ἐντὸς ὀλίγου ἀπείρους ψυχάς». Προέλεγε δὲ οὕτω τὴν Ἐπανάστασιν, τοὺς ἐντεῦθεν καταδιωγμοὺς καὶ ὅτι ἔμελλον ἐκεῖ νὰ καταφύγωσι πληθὺς γυναικοπαίδων ὅπως σωθῶσι, τοῦθ’ ὅπερ καὶ ἐγένετο.

[11] Τὰς τρίχας ταύτας, ὡς ὑποσημειοῖ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, πιθανῶς οἱ μαθηταί του ἔλαβον πρὸ τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ λειψάνου του, ὅταν τὸ ἐξέθαψαν διὰ νὰ τὸ ἀσπασθοῦν.