Ἀλλὰ ἂν καὶ ὁ μακάριος Κοσμᾶς τοιαῦτα ἐπόθει καὶ ζῆλος πολὺς ἐθέρμαινε τὴν ἱερὰν αὐτοῦ καρδίαν, ἵνα ὠφελήσῃ τοὺς πολλούς, ὅμως, συλλογιζόμενος τὸ πόσον εἶναι μέγα καὶ δύσκολον τὸ ἔργον τοῦ Ἀποστολικοῦ κηρύγματος, ὡς ταπεινόφρων καὶ μέτριος δὲν ἐτόλμησε μόνος νὰ ἀναλάβῃ τὸ τοιοῦτον βαρύτατον ἔργον χωρὶς νὰ ἔχῃ τὴν συγκατάθεσιν τῆς θείας βουλήσεως. Ὅθεν, θέλων νὰ δοκιμάσῃ ἂν εἶναι τοῦτο θέλημα Θεοῦ, ἤνοιξε τὴν Θείαν Γραφήν. Καί, ὢ τοῦ θαύματος! Εὗρεν εὐθὺς ἐνώπιόν του τὸν λόγον τοῦ Ἀποστόλου, λέγοντος· «Μηδεὶς τὸ ἑαυτοῦ ζητείτω, ἀλλὰ καὶ τὸ τοῦ ἑτέρου ἕκαστος» (Α’ Κορ. ι’ 24). Ἤτοι ἄς μὴ ζητῇ τις μόνον τὸ ἰδικόν του συμφέρον, ἀλλὰ καὶ τὸ συμφέρον τοῦ ἀδελφοῦ του. Φωτισθεὶς ὅθεν ἐκ τούτου καὶ ἀποκαλύψας τὸν σκοπόν του καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους πνευματικοὺς πατέρας καὶ λαβὼν παρ’ αὐτῶν συγχώρησιν, ἀνεχώρησεν εἰς Κωνσταντινούπολιν, ἵνα συναντήσῃ ἐκεῖ καὶ τὸν αὐτάδελφόν του διδάσκαλον Χρύσανθον. Οὗτος ἐδίδαξεν εἰς τὸν μακάριον Κοσμᾶν καὶ ὀλίγην ρητορικὴν τέχνην, ἵνα ὁμιλῇ μὲ ποιάν τινα μέθοδον. Ἀποκαλύψας ὅθεν τὸν λογισμόν του καὶ εἰς τοὺς ἐκεῖ εὐλαβεστάτους Ἀρχιερεῖς καὶ διδασκάλους καὶ εὑρὼν πάντας αὐτοὺς παρακινοῦντας τοῦτον συμφώνως πρὸς τὸ θεῖον τοῦτο ἔργον, ἔλαβεν ἔγγραφον πρὸς τοῦτο ἄδειαν παρὰ τοῦ τότε πατριαρχεύοντος Σεραφεὶμ τοῦ ἐκ Δελβίνου.
Οὕτως ὁ μακάριος οὗτος Ἱερομάρτυς Κοσμᾶς ἤρχισε νὰ κηρύττῃ τὸ Εὐαγγέλιον τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν κατ’ ἀρχὴν μὲν εἰς τὰς ἐκκλησίας καὶ τὰ χωρία τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἐκεῖθεν δὲ μετέβη εἰς Ναύπακτον, Βραχῶρι, Μεσολόγγιον καὶ ἄλλους τόπους καὶ πάλιν ἐπέστρεψεν εἰς Κωνσταντινούπολιν. Ὅπου καὶ συμβουλευθεὶς τὸν τότε Πατριάρχην Σωφρόνιον καὶ λαβὼν παρ’ αὐτοῦ νέαν ἄδειαν καὶ εὐλογίαν ἤρχισε καὶ πάλιν νὰ κηρύττῃ τὸν λόγον τοῦ Εὐαγγελίου μὲ περισσοτέραν θερμότητα καὶ ζῆλον. Περιελθών, ὅθεν, ἅπαντα σχεδὸν τὰ Δουκάνησα [1] καὶ διδάξας τοὺς Χριστιανοὺς νὰ μετανοοῦν καὶ νὰ πράττουν ἔργα ἄξια τῆς μετανοίας, ἐπέστρεψεν ἐκεῖθεν εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος. Ἦτο δὲ τότε τὸ ἔτος 1775. Ἀφοῦ δὲ περιῆλθεν ὅλας τὰς ἐκεῖ Μονὰς καὶ Σκήτας καὶ ἐδίδαξε τοὺς εἰς αὐτὰς ἀσκουμένους πατέρας, παρέμεινεν ἐκεῖ ὀλίγον καιρὸν ἀναγιγνώσκων τὰ θεῖα βιβλία.