Τῇ ΚΘ’ (29ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ΙΑΣΟΝΟΣ καὶ ΣΩΣΙΠΑΤΡΟΥ.

Ἐνῷ δὲ ὁ Ἅγιος ἔψαλλε τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνῃ, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» παρέδωκε τὴν ἁγίαν αὐτοῦ ψυχὴν εἰς χεῖρας Θεοῦ ζῶντος. Ἀνὴρ δέ τις, εὐλαβής, Θεοδόσιος ὀνομαζόμενος, πρεσβύτης κατὰ τὴν ἡλικίαν, κρυπτόμενος διὰ τὸν φόβον τοῦ τυράννου, ὅστις παρετήρει προσεκτικῶς τὰ συμβαίνοντα καὶ ἔγραφε ταῦτα, ἥρπασε μεθ’ ἑτέρων ἀδελφῶν, διὰ νυκτός, τὸ τίμιον Λείψανον τοῦ Ἁγίου καὶ μετὰ τῆς πρεπούσης τιμῆς ἔκρυψεν αὐτὸ ὑπὸ τὴν γῆν, εἰς τὸ μέσον τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Πρωτομάρτυρος Στεφάνου.

Μετὰ δύο ἡμέρας ἐπρόσταξεν, ὁ βασιλεὺς νὰ παρουσιασθοῦν ἐνώπιόν του οἱ θεῖοι Ἀπόστολοι Ἰάσων καὶ Σωσίπατρος. Ὡς δὲ οὗτοι προσῆλθον, εἶπε πρὸς αὐτούς· «Μὴ νομίσητε, ὅτι καὶ ἡ τωρινὴ δίκη θὰ εἶναι ὁμοία τῆς προηγουμένης. Διότι ὁ γλυκὺς τρόπος τῆς ὁμιλίας μου ὤξυνεν εἰς θρασύτητα τὴν ἀνοησίαν σας, ὥστε νὰ γίνετε αἴτιοι πολλῶν κακῶν καὶ μεγάλης ταραχῆς εἰς τὴν πόλιν. Προτοῦ λοιπὸν δοκιμάσετε τὰς σκληρὰς τιμωρίας, αἵτινες ἐμπρέπουσιν εἰς τὴν θρασύτητά σας ταύτην, προσπαθήσατε μὲ πάντα τρόπον νὰ ἐγκαταλείψετε τὴν καινὴν ταύτην καὶ ματαίαν θρησκείαν καὶ νὰ παραδεχθῆτε τοὺς λόγους μου». Τότε οἱ Ἅγιοι ἀπεκρίθησαν· «Ἡμεῖς, ὦ βασιλεῦ, δὲν δυνάμεθα νὰ ἐγκαταλείψωμεν τὴν ἀληθῆ Πίστιν, τὴν ὁποίαν ἐδιδάχθημεν ὑπὸ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἀπομακρυνόμενοι ἐκ τοῦ φωτὸς νὰ καταφύγωμεν εἰς τὸ σκότος. Ἕνα Θεὸν ἐγνωρίσαμεν, εἰς τρεῖς ὑποστάσεις ὑπάρχοντα καὶ εἰς Αὐτὸν μόνον προσφέρομεν τὴν ἀληθῆ προσκύνησιν, τὸν σεβασμὸν καὶ τὴν εὐχαριστίαν. Ὑπὲρ λοιπὸν ταύτης τῆς Πίστεως, ἤτοι τῆς εἰς Πατέρα, Υἱὸν καὶ Ἅγιον Πνεῦμα, τῆς Μιᾶς καὶ συμφυοῦς Θεότητος, ἀπείλει, τιμώρει, σφάττε καὶ πρᾶξον ὅ,τι θέλεις. Διότι, ὡς εἶπεν ὁ διδάσκαλός μας, τὸ νὰ ζῶμεν κατὰ Χριστὸν καὶ ὑπὲρ Αὐτοῦ νὰ ἀποθάνωμεν κέρδος καὶ δόξα εἶναι δι’ ἡμᾶς». Ταῦτα ὁ βασιλεὺς ἀκούσας εἶπε πρὸς τοὺς Ἁγίους· «Ἠκούσατε ὁποίας τιμωρίας ὑπέστη καὶ εἰς ὁποῖον θάνατον παρεδόθη πρὸ δύο ἡμερῶν ὁ Ἀντώνιος ὁ δεσμοφύλαξ παρ’ ὑμῶν ἐξαπατηθείς;».

Εἰς τοὺς λόγους τούτους τοῦ βασιλέως ἀπεκρίθησαν οἱ Ἅγιοι· «Ἠκούσαμεν, ὦ βασιλεῦ» καὶ ἐδοξάσαμεν τὴν δύναμιν τοῦ Χριστοῦ, διότι διὰ τῆς πίστεως καὶ τῆς ὑπομονῆς του κατενίκησε τὴν μεγάλην καὶ ἀπάνθρωπον σκληρότητά σου, ὡς καὶ τὴν κακότροπον γνώμην σου καὶ ἀπήλαυσε τὸν στέφανον τῆς ἀφθαρσίας, τὸν δωρηθέντα παρὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ».


Ὑποσημειώσεις

[1] Τύμβος κυρίως ἐκαλεῖτο παρὰ τοῖς ἀρχαίοις ὁ λοφοειδὴς τάφος, ὁ σχηματισμένος ἐκ συσσωρευμένου πέριξ τοῦ τάφου χώματος. Ἐκαλεῖτο δὲ οὕτως καὶ ἡ ἐπιτύμβιος στήλη ἢ λίθος ὁ ἐπὶ τοῦ τάφου τιθέμενος, γενικώτερον δὲ ὁ τάφος.

[2] Ὁ Ναὸς οὗτος ὑπὸ τὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ὡς εἶναι γνωστὸν ἀπὸ ἐγκώμιον εἰς τὸν Ἅγιον Ἀπόστολον Ἀνδρέαν, τὸ ὁποῖον ἐξεφώνησεν ἐν αὐτῷ ὁ τότε Ἀρχιεπίσκοπος Κερκύρας Ἀρσένιος, διετηρήθη ὡς εἶχε μέχρι τῶν μέσων τοῦ ΙΒʹ αἰῶνος. Ὀλίγον βραδύτερον καὶ πιθανώτατα ὑπερμεσοῦντος τοῦ αὐτοῦ ΙΒʹ αἰῶνος ὁ Ναὸς ἀνῳκοδομήθη ἐκ βάθρων, ὡς ἔχει νῦν, ὑπὸ τοῦ ἐν αὐτῷ ὑπηρετοῦντος ἐφημερίου Στεφάνου, μετωνομάσθη δὲ μετὰ τὴν ἀνοικοδόμησίν του ἐπ’ ὀνόματι τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἰάσονος καὶ Σωσιπάτρου διὰ τοὺς ἐν αὐτῷ εὑρισκομένους τάφους τῶν Ἁγίων. Τοῦτο μαρτυρεῖται ἐκ δύο ἐπιγραφῶν ἐντετειχισμένων ἐπὶ τῆς δυτικῆς προσόψεως τοῦ Ναοῦ, ἑκατέρωθεν τῆς εἰσόδου. Ἐντὸς τοῦ Ναοῦ τούτου καὶ κάτωθεν τοῦ δεσποτικοῦ καὶ τοῦ διακονικοῦ, δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ τῆς ὡραίας πύλης, σῴζονται μέχρι σήμερον οἱ τάφοι τῶν Ἁγίων.

Ὁ Ναὸς οὗτος τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἰάσονος καὶ Σωσιπάτρου, ᾠκοδομημένος εἰς σχῆμα Ἑλληνικοῦ Σταυροῦ, διὰ μικροῦ θόλου καὶ τριῶν ἀρχαίων μονολίθων κιόνων κεκοσμημένος ἔσωθεν, παρουσιάζει ἐξαίρετον δεῖγμα μικρῶν Βυζαντινῶν Ἐκκλησιῶν, ὅστις μετὰ τοῦ εἰς τὸ χωρίον τῶν Νυμφῶν Ναοῦ τοῦ Ἐσταυρωμένου εἶναι οἱ μόνοι ἐν Κερκύρᾳ Ναοὶ οἱ ἄχρι τοῦδε διασῴζοντες τὸν Βυζαντινὸν ρυθμόν. Ἡ δὲ Μεγάλη Ἐκκλησία, τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ ἴδιος ὁ βασιλεὺς Σεβαστιανός, ταυτίζεται ἐκ τῆς λαϊκῆς παραδόσεως πρὸς τὴν σημερινὴν βασιλικὴν τῆς Παλαιοπόλεως Κερκύρας. Κατὰ τὴν παράδοσιν ταύτην ὁ Ναὸς οὗτος τιμώμενος ἐπ’ ὀνόματι τῆς Ἁγίας Κερκύρας, τῆς θυγατρὸς τοῦ βασιλέως Κερκυλλίνου, εἶναι θεματοφύλαξ πλουσίων θησαυρῶν κεκρυμμένων εἰς τὰς κατακόμβας αὐτοῦ, τῶν ὁποίων ἡ εἴσοδος εὑρίσκεται εἰς τὸ ἱερὸν τοῦ Ναοῦ τούτου.

[3] Πρόκειται κατὰ τὴν λαϊκὴν παράδοσιν περὶ τοῦ ἔτι καὶ νῦν σῳζομένου Ναοῦ τῆς Ἁγίας Κερκύρας, περὶ οὗ βλέπε ἐν τῇ ἀνωτέρω ὑποσημειώσει.