Τῇ ΚΘ’ (29ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ΙΑΣΟΝΟΣ καὶ ΣΩΣΙΠΑΤΡΟΥ.

Ταῦτα ἀκούσας ὁ βασιλεὺς εἶπε πρὸς τοὺς Ἁγίους· «Πεισθῆτε εἰς ἐμὲ καὶ ἀφοῦ ἀρνηθῆτε ἐκεῖνον τὸν Χριστὸν τὸν ὁποῖον παραδέχεσθε, θυσιάσατε εἰς τοὺς θεοὺς πρὸς τοὺς ὁποίους προσφέρει θυσίας ἅπασα ἡ Οἰκουμένη καὶ οὕτω ἡ ψυχὴ ὑμῶν ζήσῃ ἐντίμως· εἰ δὲ μή, γνωρίσατε, ὅτι θέλετε δοκιμασθῆ διὰ βασάνων, τῶν ὁποίων παρομοίας οὔτε ἠκούσατε, οὔτε εἴδετε, τὰ δὲ σώματα ὑμῶν θέλω προσφέρει ὡς βορὰν εἰς τὰ θηρία καὶ εἰς τὰ ὄρνεα». Ἀπεκρίθησαν οἱ Ἅγιοι· «Ἄκουσον, ὦ βασιλεῦ· ἐπὶ μὲν τῶν σωμάτων ἡμῶν ἔχεις ἐξουσίαν καὶ ὡς θέλεις τιμώρησον ταῦτα· μαστίγωσον, καῦσον διὰ πυρός, ρίψον εἰς τὴν θάλασσαν ἢ ἐφάρμοσον οἵαν δήποτε ἄλλην ἀπάνθρωπον τυραννίαν θέλεις ἐπινοήσει. Ἐπὶ δὲ τῶν ψυχῶν μας ἐξουσίαν δὲν ἔχεις. Διότι μόνος ὁ Θεὸς ἔχει ταύτην, ὁ ἐξουσιάζων πᾶσαν πνοήν». Ὁ βασιλεὺς ὅμως οὐδόλως ὑπεχώρει, ἀλλ’ ἐπέμενε, προσπαθῶν ἔτι μᾶλλον νὰ ἐξαναγκάσῃ τοὺς Ἁγίους νὰ θυσιάσωσιν εἰς τοὺς ἀνυπάρκτους θεούς. Εἶπον τότε πρὸς τὸν βασιλέα μετὰ παρρησίας οἱ Ἅγιοι· «Ἐχθρὲ πάσης δικαιοσύνης καὶ ἀληθείας, υἱὲ διαβόλου, δὲν ἐντρέπεσαι νὰ ὀνομάζῃς θεούς, τοὺς διαπράξαντας τὰ τῆς αἰσχύνης ἔργα; Διότι, ποῖον ἆρά γε ἔργον ἄξιον εἶδες πραχθὲν ἐκ μέρους τούτων; Δὲν εἶναι τὰ μεγαλύτερα τούτων ἔργα, διὰ τὰ ὁποῖα καὶ ὑπερηφανεύονται, μέθαι, ἀσέλγειαι, καταπόσεις τέκνων, μαγεῖαι, παιδοκτονίαι καὶ μύρια ἄλλα;

Ταῦτα ἀκούσας ὁ βασιλεὺς σφοδρῶς ἐξωργίσθη καὶ διέταξε νὰ κλείσουν τοὺς Ἁγίους εἰς τὸ δεσμωτήριον, ἕως ὅτου σκεφθῇ τὶ θέλει πράξει κατ’ αὐτῶν. Ἐντὸς δὲ τοῦ δεσμωτηρίου, ὅπου ἐφυλάκισαν τοὺς Ἁγίους, ὑπῆρχον ἐγκάθειρτοι ἑπτὰ λῃσταί, ἐκ τῶν ὁποίων ὁ μεγαλύτερος, Σατορνῖνος ὀνομαζόμενος, καθ’ ἣν ὥραν εἰσήρχοντο οἱ Ἅγιοι εἰς τὴν φυλακήν, εἶδε νεανίαν ὡραῖον καὶ ἀκτινοβολοῦντα, προηγούμενον αὐτῶν. Ἀμέσως τότε οὗτος προσελθὼν πρὸς τοὺς Ἁγίους ἀνεκοίνωσε τὸ ὑπ’ αὐτοῦ ὁραθέν, ἐνώπιον πάντων. Οἱ δὲ Ἅγιοι εἶπον πρὸς αὐτόν· «Ἐὰν τοῦτο εἶδες, ἄνθρωπε, τὶ ἐμποδίζει καὶ σὲ νὰ πιστεύσῃς εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν ἀποστείλαντα τὸν Ἄγγελον Αὐτοῦ διὰ τὴν σωτηρίαν καὶ τὴν διαφύλαξιν τῶν πρὸς Αὐτὸν ἐλπιζόντων;». Ὁ Σατορνῖνος τότε καὶ οἱ λοιποὶ φυλακισμένοι, ὀνομαζόμενοι Ἰακίσχολος, Φαυστιανός, Ἰανουάριος, Μαρσάλιος, Εὐφράσιος καὶ Μάμμος, ἀπήντησαν· «Δοῦλοι τοῦ ὄντως ἀληθοῦς Θεοῦ προσευχηθῆτε ὑπὲρ ἡμῶν, διότι ἤδη ἀποθνῄσκομεν, ἐπειδὴ εἶναι ἤδη ὀκτὼ ἡμέραι, ἀφ’ ὅτου δὲν ἐλάβομεν οὐδόλως τροφήν».


Ὑποσημειώσεις

[1] Τύμβος κυρίως ἐκαλεῖτο παρὰ τοῖς ἀρχαίοις ὁ λοφοειδὴς τάφος, ὁ σχηματισμένος ἐκ συσσωρευμένου πέριξ τοῦ τάφου χώματος. Ἐκαλεῖτο δὲ οὕτως καὶ ἡ ἐπιτύμβιος στήλη ἢ λίθος ὁ ἐπὶ τοῦ τάφου τιθέμενος, γενικώτερον δὲ ὁ τάφος.

[2] Ὁ Ναὸς οὗτος ὑπὸ τὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ὡς εἶναι γνωστὸν ἀπὸ ἐγκώμιον εἰς τὸν Ἅγιον Ἀπόστολον Ἀνδρέαν, τὸ ὁποῖον ἐξεφώνησεν ἐν αὐτῷ ὁ τότε Ἀρχιεπίσκοπος Κερκύρας Ἀρσένιος, διετηρήθη ὡς εἶχε μέχρι τῶν μέσων τοῦ ΙΒʹ αἰῶνος. Ὀλίγον βραδύτερον καὶ πιθανώτατα ὑπερμεσοῦντος τοῦ αὐτοῦ ΙΒʹ αἰῶνος ὁ Ναὸς ἀνῳκοδομήθη ἐκ βάθρων, ὡς ἔχει νῦν, ὑπὸ τοῦ ἐν αὐτῷ ὑπηρετοῦντος ἐφημερίου Στεφάνου, μετωνομάσθη δὲ μετὰ τὴν ἀνοικοδόμησίν του ἐπ’ ὀνόματι τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἰάσονος καὶ Σωσιπάτρου διὰ τοὺς ἐν αὐτῷ εὑρισκομένους τάφους τῶν Ἁγίων. Τοῦτο μαρτυρεῖται ἐκ δύο ἐπιγραφῶν ἐντετειχισμένων ἐπὶ τῆς δυτικῆς προσόψεως τοῦ Ναοῦ, ἑκατέρωθεν τῆς εἰσόδου. Ἐντὸς τοῦ Ναοῦ τούτου καὶ κάτωθεν τοῦ δεσποτικοῦ καὶ τοῦ διακονικοῦ, δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ τῆς ὡραίας πύλης, σῴζονται μέχρι σήμερον οἱ τάφοι τῶν Ἁγίων.

Ὁ Ναὸς οὗτος τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἰάσονος καὶ Σωσιπάτρου, ᾠκοδομημένος εἰς σχῆμα Ἑλληνικοῦ Σταυροῦ, διὰ μικροῦ θόλου καὶ τριῶν ἀρχαίων μονολίθων κιόνων κεκοσμημένος ἔσωθεν, παρουσιάζει ἐξαίρετον δεῖγμα μικρῶν Βυζαντινῶν Ἐκκλησιῶν, ὅστις μετὰ τοῦ εἰς τὸ χωρίον τῶν Νυμφῶν Ναοῦ τοῦ Ἐσταυρωμένου εἶναι οἱ μόνοι ἐν Κερκύρᾳ Ναοὶ οἱ ἄχρι τοῦδε διασῴζοντες τὸν Βυζαντινὸν ρυθμόν. Ἡ δὲ Μεγάλη Ἐκκλησία, τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ ἴδιος ὁ βασιλεὺς Σεβαστιανός, ταυτίζεται ἐκ τῆς λαϊκῆς παραδόσεως πρὸς τὴν σημερινὴν βασιλικὴν τῆς Παλαιοπόλεως Κερκύρας. Κατὰ τὴν παράδοσιν ταύτην ὁ Ναὸς οὗτος τιμώμενος ἐπ’ ὀνόματι τῆς Ἁγίας Κερκύρας, τῆς θυγατρὸς τοῦ βασιλέως Κερκυλλίνου, εἶναι θεματοφύλαξ πλουσίων θησαυρῶν κεκρυμμένων εἰς τὰς κατακόμβας αὐτοῦ, τῶν ὁποίων ἡ εἴσοδος εὑρίσκεται εἰς τὸ ἱερὸν τοῦ Ναοῦ τούτου.

[3] Πρόκειται κατὰ τὴν λαϊκὴν παράδοσιν περὶ τοῦ ἔτι καὶ νῦν σῳζομένου Ναοῦ τῆς Ἁγίας Κερκύρας, περὶ οὗ βλέπε ἐν τῇ ἀνωτέρω ὑποσημειώσει.