Τῇ ΚΘ’ (29ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ΙΑΣΟΝΟΣ καὶ ΣΩΣΙΠΑΤΡΟΥ.

Ἀτενίσας τότε οὗτος αὐτὴν καὶ ἐπὶ πολὺ προσηλωθεὶς εἰς τὸ περιανθοῦν τὴν Μάρτυρα κάλλος, ἠρώτησε· «Σὺ εἶσαι, τέκνον μου, Κερκύρα;». Ἡ Μάρτυς ἀπεκρίθη· «Ἰδικόν σου τέκνον θὰ εἶμαι ἐγώ, ἐὰν πιστεύσῃς εἰς τὸν Χριστόν». Ἀλλ’ ὁ ἐσκοτισμένος βασιλεὺς λέγει πρὸς αὐτήν· «Ἀκόμη ἐπιμένεις εἰς τὴν ἀπείθειάν σου καὶ μετὰ τὴν τοσαύτην τῶν θεῶν εὐεργεσίαν, ἀφοῦ ἐκ τοῦ ἀδαμάστου πυρὸς διὰ τῆς δυνάμεως τῶν θεῶν ἐσώθης;». Ἡ δὲ Ἁγία Μάρτυς, προσβλέψασα μετ’ ὀργῆς τὸν ἀσεβέστατον καὶ παράνομον βασιλέα, εἶπε· «Τυφλέ, ἀναίσθητε, πεπωρωμένε καὶ ἐστερημένε πάσης συνέσεως, δὲν ἐντρέπεσαι νὰ ἀποδίδῃς τὰ θαυμάσια καὶ τὰ σημεῖα τοῦ Ὑψίστου Θεοῦ εἰς τοὺς ἀκαθάρτους δαίμονας; Οἱ θεοί σου οὐδὲ τοὺς ἑαυτούς των δὲν δύνανται νὰ βοηθήσουν. Πῶς λοιπὸν θὰ βοηθήσωσιν ἄλλους; Ἂς κλάψουν, ἂς λείψουν, ἂς ἐξαφανισθοῦν ἀπ’ ἐμοῦ οἱ θεοί σου, τὰ κωφὰ ταῦτα καὶ ἄψυχα ξόανα. Διότι βοηθός μου εἶναι ὁ Χριστός. Αὐτὸς δὲ ἀπέστειλε τὸν Ἄγγελόν Του καὶ μὲ ἔσωσεν ἐκ τοῦ πυρός. Πᾶς δὲ ὁ πιστεύων εἰς Αὐτόν, οὐδέποτε θέλει καταισχυνθῆ». Ἐταράχθη τότε ὁ βασιλεὺς καὶ ἠλλοιώθη τὸ πρόσωπόν του. Προσκαλέσας δὲ τὸν ἔπαρχον, εἶπε πρὸς αὐτόν· «Παράλαβε ταύτην τὴν ἀναίσχυντον καὶ βλάσφημον καὶ ἐξαφάνισον τὴν ἐνθύμησίν της τάχιστα. Διότι ἐὰν δὲν στερήσῃς ταύτην ἀμέσως τοῦ βίου, θέλεις καὶ σὺ γευθῆ πικρῶν βασάνων, ἐπιπροσθέτως δὲ καὶ ἡ ζωή σου θέλει ἀφαιρεθῆ. Συλλαβὼν λοιπόν, ἐν τῷ ἅμα, τὴν παρθένον ὁ ἔπαρχος, ὡδήγησεν αὐτὴν ἔξω τῆς πόλεως ὅπου κρεμάσας αὐτὴν μὲ τὴν κεφαλὴν πρὸς τὰ κάτω ἔθεσε κάτωθεν ταύτης πνιγηροὺς καπνοὺς θείου. Κατόπιν, τοποθετήσας ἑκατέρωθεν τοξότας καὶ λιθοβόλους, διέταξεν οἱ μὲν νὰ τοξεύωσιν, οἱ δὲ νὰ λιθοβολοῦσι τὴν Ἁγίαν. Οὕτως ἡ Ἁγία Μάρτυς Κερκύρα συνεπλήρωσε τὴν μαρτυρίαν τῆς καλῆς ὁμολογίας.

Ὁ δὲ προαναφερθεὶς πρεσβύτερος Θεοδόσιος, παραμείνας εἰς τὸν τόπον τοῦ Μαρτυρίου τῆς Ἁγίας, εὐθὺς ὡς ἐγένετο νὺξ καὶ ἀνεχώρησαν πάντες, ἀνεσήκωσε τὸ καρτερικὸν καὶ πολύαθλον σῶμα καὶ ἀπέθεσε τοῦτο ὑποκάτω τῆς γῆς, πλησίον τῆς πύλης τῆς πόλεως. Ὡς ἐπίσης καὶ τὸ τοῦ Χριστοδούλου, τοῦ αἰθίοπος, ὅπερ ἐρευνήσας εὗρε, διότι καὶ τοῦτο εἶχε ριφθῆ ἐκεῖ καὶ μέχρι τοῦδε διετηρεῖτο ἀκέραιον μὴ βλαβὲν οὔτε ὑπὸ τῶν θηρίων οὔτε ὑπὸ τῶν ὀρνέων, κατέθεσε δὲ καὶ τοῦτο εἰς τὰ δεξιὰ τοῦ τάφου τῆς Ἁγίας Μάρτυρος Κερκύρας. Πολλοὶ δὲ τῶν τῆς πόλεως, κατὰ τὴν νύκτα, ἔβλεπον εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον στήλην φωτὸς καὶ ἤκουον φωνὴν ὑμνῳδίας.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τύμβος κυρίως ἐκαλεῖτο παρὰ τοῖς ἀρχαίοις ὁ λοφοειδὴς τάφος, ὁ σχηματισμένος ἐκ συσσωρευμένου πέριξ τοῦ τάφου χώματος. Ἐκαλεῖτο δὲ οὕτως καὶ ἡ ἐπιτύμβιος στήλη ἢ λίθος ὁ ἐπὶ τοῦ τάφου τιθέμενος, γενικώτερον δὲ ὁ τάφος.

[2] Ὁ Ναὸς οὗτος ὑπὸ τὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ὡς εἶναι γνωστὸν ἀπὸ ἐγκώμιον εἰς τὸν Ἅγιον Ἀπόστολον Ἀνδρέαν, τὸ ὁποῖον ἐξεφώνησεν ἐν αὐτῷ ὁ τότε Ἀρχιεπίσκοπος Κερκύρας Ἀρσένιος, διετηρήθη ὡς εἶχε μέχρι τῶν μέσων τοῦ ΙΒʹ αἰῶνος. Ὀλίγον βραδύτερον καὶ πιθανώτατα ὑπερμεσοῦντος τοῦ αὐτοῦ ΙΒʹ αἰῶνος ὁ Ναὸς ἀνῳκοδομήθη ἐκ βάθρων, ὡς ἔχει νῦν, ὑπὸ τοῦ ἐν αὐτῷ ὑπηρετοῦντος ἐφημερίου Στεφάνου, μετωνομάσθη δὲ μετὰ τὴν ἀνοικοδόμησίν του ἐπ’ ὀνόματι τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἰάσονος καὶ Σωσιπάτρου διὰ τοὺς ἐν αὐτῷ εὑρισκομένους τάφους τῶν Ἁγίων. Τοῦτο μαρτυρεῖται ἐκ δύο ἐπιγραφῶν ἐντετειχισμένων ἐπὶ τῆς δυτικῆς προσόψεως τοῦ Ναοῦ, ἑκατέρωθεν τῆς εἰσόδου. Ἐντὸς τοῦ Ναοῦ τούτου καὶ κάτωθεν τοῦ δεσποτικοῦ καὶ τοῦ διακονικοῦ, δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ τῆς ὡραίας πύλης, σῴζονται μέχρι σήμερον οἱ τάφοι τῶν Ἁγίων.

Ὁ Ναὸς οὗτος τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἰάσονος καὶ Σωσιπάτρου, ᾠκοδομημένος εἰς σχῆμα Ἑλληνικοῦ Σταυροῦ, διὰ μικροῦ θόλου καὶ τριῶν ἀρχαίων μονολίθων κιόνων κεκοσμημένος ἔσωθεν, παρουσιάζει ἐξαίρετον δεῖγμα μικρῶν Βυζαντινῶν Ἐκκλησιῶν, ὅστις μετὰ τοῦ εἰς τὸ χωρίον τῶν Νυμφῶν Ναοῦ τοῦ Ἐσταυρωμένου εἶναι οἱ μόνοι ἐν Κερκύρᾳ Ναοὶ οἱ ἄχρι τοῦδε διασῴζοντες τὸν Βυζαντινὸν ρυθμόν. Ἡ δὲ Μεγάλη Ἐκκλησία, τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ ἴδιος ὁ βασιλεὺς Σεβαστιανός, ταυτίζεται ἐκ τῆς λαϊκῆς παραδόσεως πρὸς τὴν σημερινὴν βασιλικὴν τῆς Παλαιοπόλεως Κερκύρας. Κατὰ τὴν παράδοσιν ταύτην ὁ Ναὸς οὗτος τιμώμενος ἐπ’ ὀνόματι τῆς Ἁγίας Κερκύρας, τῆς θυγατρὸς τοῦ βασιλέως Κερκυλλίνου, εἶναι θεματοφύλαξ πλουσίων θησαυρῶν κεκρυμμένων εἰς τὰς κατακόμβας αὐτοῦ, τῶν ὁποίων ἡ εἴσοδος εὑρίσκεται εἰς τὸ ἱερὸν τοῦ Ναοῦ τούτου.

[3] Πρόκειται κατὰ τὴν λαϊκὴν παράδοσιν περὶ τοῦ ἔτι καὶ νῦν σῳζομένου Ναοῦ τῆς Ἁγίας Κερκύρας, περὶ οὗ βλέπε ἐν τῇ ἀνωτέρω ὑποσημειώσει.