Τῇ ΚΘ’ (29ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ΙΑΣΟΝΟΣ καὶ ΣΩΣΙΠΑΤΡΟΥ.

Ὁ βασιλεὺς εἶπε πάλιν· «Πρέπον εἶναι νὰ λατρεύετε καὶ σεῖς τοὺς ὑπὸ πάσης τῆς οἰκουμένης ἀναγνωριζομένους καὶ λατρευομένους θεούς, συμφώνως καὶ πρὸς ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα παρέδωσαν εἰς ἡμᾶς οἱ θεολόγοι μας, Ὀρφεύς, Ὅμηρος, Ἡσίοδος, ὡς καὶ οἱ ἄλλοι σοφοί. Ἐσχάτως δὲ φανέντα Θεὸν καὶ μάλιστα καταδικασθέντα καὶ ἀποθανόντα καὶ εἰς μνημεῖον κατατεθέντα, οὔτε νὰ προσκυνῆτε, οὔτε νὰ σέβεσθε εἶναι πρέπον. Ἀφοῦ λοιπὸν ἐγκαταλείψετε τὰς ματαίας καὶ ἀορίστους ταύτας φλυαρίας, πεισθῆτε εἰς ἐμὲ καὶ θυσιάσατε εἰς τοὺς θεούς. Ἐὰν δὲ ἐπιμείνετε νὰ ὁμιλῆτε οὕτω, θέλετε μὲ ἀναγκάσει νὰ σᾶς ἐξαφανίσω διὰ φρικτῶν βασάνων». Ὅμως οἱ Ἅγιοι διὰ γενναίου φρονήματος ἀπήντησαν· «Ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον πρόκειται νὰ πράξῃς, πρᾶξον τὸ ταχύτερον· διότι ἡμεῖς δὲν προσκυνοῦμεν νεκρὰ εἴδωλα, ἀλλὰ Χριστὸν τὸν μονογενῆ Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, δι’ οὗ τὰ πάντα ἐγένοντο, συνεργοῦντος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τὸν ὁποῖον λατρεύομεν καὶ πρὸς τὸν ὁποῖον προσφέρομεν τὴν ἀληθινὴν θυσίαν· τὸν Χριστόν, ἐνώπιον τοῦ ὁποίου πᾶν γόνυ κάμπτεται, ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογηθήσεται». Ὁ δὲ βασιλεὺς εἶπε· «Δὲν εἶναι ἀνάγκη νὰ πολυλογῇ τις ἐπ’ αὐτῶν».

Εὐθὺς τότε ἐπρόσταξεν ὁ βασιλεὺς νὰ φέρωσι βυτίον σιδηροῦν καὶ ἐντὸς αὐτοῦ νὰ ρίψωσι στυππεῖον, πίσσαν καὶ κηρὸν καὶ νὰ κλείσωσιν ἐν αὐτῷ τὸν Ἅγιον Σωσίπατρον, ἵνα οὕτω διὰ τοῦ πυρὸς ἀναφλεγείς, λάβῃ τὸ τέλος τοῦ βίου. Κατόπιν δὲ εἶπε πρὸς τὸν Ἅγιον Ἰάσονα· «Τὰς τιμωρίας, αἵτινες σὲ ἀναμένουσι, πρέπει πρῶτον ἐν τῷ κηρύγματί σου νὰ ἀναφέρῃς ἵνα, μετὰ ταῦτα, ταύτας δοκιμάζων ἐπιδείξῃς σταθερωτέραν τὴν ὑπομονήν σου». Ὁ δὲ Ἅγιος, Σωσίπατρος, σημειώσας ἑαυτὸν διὰ τοῦ σημείου τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, προσηυχήθη καὶ ὡς εἶπε τὸ Ἀμήν, εἰσῆλθεν ἐντὸς τοῦ βυτίου. Ἠνάφθη τότε ἡ φλὸξ καὶ οὕτως ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος Σωσίπατρος ἐτελειώθη ἐν Κυρίῳ κατὰ τὴν κη’ (28ην) τοῦ μηνὸς Ἀπριλίου. Ἡ δὲ φλόξ, διολισθήσασα καὶ εἰς πολλοὺς μεταδοθεῖσα ἐκ τῶν πέριξ εὑρισκομένων κατέκαυσε τούτους, ἐνῷ οἱ ἄλλοι ἀνέκραζον· «Μέγας ὁ Θεὸς τῶν Χριστιανῶν. Δὲν ὑπάρχει ἄλλος Θεὸς πλὴν Αὐτοῦ». Ἐθρήνουν δὲ ἅπαντες διὰ τὸν μακάριον Σωσίπατρον, λέγοντες· «Κακὴ ἡ κρίσις τοῦ βασιλέως». Πάντες δὲ ὁμοίως ἐθρήνουν καὶ ἐβόων.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τύμβος κυρίως ἐκαλεῖτο παρὰ τοῖς ἀρχαίοις ὁ λοφοειδὴς τάφος, ὁ σχηματισμένος ἐκ συσσωρευμένου πέριξ τοῦ τάφου χώματος. Ἐκαλεῖτο δὲ οὕτως καὶ ἡ ἐπιτύμβιος στήλη ἢ λίθος ὁ ἐπὶ τοῦ τάφου τιθέμενος, γενικώτερον δὲ ὁ τάφος.

[2] Ὁ Ναὸς οὗτος ὑπὸ τὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ὡς εἶναι γνωστὸν ἀπὸ ἐγκώμιον εἰς τὸν Ἅγιον Ἀπόστολον Ἀνδρέαν, τὸ ὁποῖον ἐξεφώνησεν ἐν αὐτῷ ὁ τότε Ἀρχιεπίσκοπος Κερκύρας Ἀρσένιος, διετηρήθη ὡς εἶχε μέχρι τῶν μέσων τοῦ ΙΒʹ αἰῶνος. Ὀλίγον βραδύτερον καὶ πιθανώτατα ὑπερμεσοῦντος τοῦ αὐτοῦ ΙΒʹ αἰῶνος ὁ Ναὸς ἀνῳκοδομήθη ἐκ βάθρων, ὡς ἔχει νῦν, ὑπὸ τοῦ ἐν αὐτῷ ὑπηρετοῦντος ἐφημερίου Στεφάνου, μετωνομάσθη δὲ μετὰ τὴν ἀνοικοδόμησίν του ἐπ’ ὀνόματι τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἰάσονος καὶ Σωσιπάτρου διὰ τοὺς ἐν αὐτῷ εὑρισκομένους τάφους τῶν Ἁγίων. Τοῦτο μαρτυρεῖται ἐκ δύο ἐπιγραφῶν ἐντετειχισμένων ἐπὶ τῆς δυτικῆς προσόψεως τοῦ Ναοῦ, ἑκατέρωθεν τῆς εἰσόδου. Ἐντὸς τοῦ Ναοῦ τούτου καὶ κάτωθεν τοῦ δεσποτικοῦ καὶ τοῦ διακονικοῦ, δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ τῆς ὡραίας πύλης, σῴζονται μέχρι σήμερον οἱ τάφοι τῶν Ἁγίων.

Ὁ Ναὸς οὗτος τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἰάσονος καὶ Σωσιπάτρου, ᾠκοδομημένος εἰς σχῆμα Ἑλληνικοῦ Σταυροῦ, διὰ μικροῦ θόλου καὶ τριῶν ἀρχαίων μονολίθων κιόνων κεκοσμημένος ἔσωθεν, παρουσιάζει ἐξαίρετον δεῖγμα μικρῶν Βυζαντινῶν Ἐκκλησιῶν, ὅστις μετὰ τοῦ εἰς τὸ χωρίον τῶν Νυμφῶν Ναοῦ τοῦ Ἐσταυρωμένου εἶναι οἱ μόνοι ἐν Κερκύρᾳ Ναοὶ οἱ ἄχρι τοῦδε διασῴζοντες τὸν Βυζαντινὸν ρυθμόν. Ἡ δὲ Μεγάλη Ἐκκλησία, τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ ἴδιος ὁ βασιλεὺς Σεβαστιανός, ταυτίζεται ἐκ τῆς λαϊκῆς παραδόσεως πρὸς τὴν σημερινὴν βασιλικὴν τῆς Παλαιοπόλεως Κερκύρας. Κατὰ τὴν παράδοσιν ταύτην ὁ Ναὸς οὗτος τιμώμενος ἐπ’ ὀνόματι τῆς Ἁγίας Κερκύρας, τῆς θυγατρὸς τοῦ βασιλέως Κερκυλλίνου, εἶναι θεματοφύλαξ πλουσίων θησαυρῶν κεκρυμμένων εἰς τὰς κατακόμβας αὐτοῦ, τῶν ὁποίων ἡ εἴσοδος εὑρίσκεται εἰς τὸ ἱερὸν τοῦ Ναοῦ τούτου.

[3] Πρόκειται κατὰ τὴν λαϊκὴν παράδοσιν περὶ τοῦ ἔτι καὶ νῦν σῳζομένου Ναοῦ τῆς Ἁγίας Κερκύρας, περὶ οὗ βλέπε ἐν τῇ ἀνωτέρω ὑποσημειώσει.